Kursy walut: funkcje: informacyjną i cenotwórczą.
Kurs waluty jest ważną kategorią
ekonomiczną (mającą zasadnicze znaczenie dla gospodarki narodowej) i istotnym instrumentem polityki gospodarczej. Jest ważnym parametrem decyzyjnym i jednym z najważniejszych instrumentów
pośredniego zarządzania handlem zagranicznym. wpływ na poziom kursu : podaż walut obcych na krajowym rynku walutowym i popyt na nie, stan bilansu handlowego i płatniczego, różnice stóp procentowych i stóp inflacji
między danym krajem a innymi krajami, poziom cen w kraju i za granicą, przepływy kapitałów, stopień reglamentacji waluty* polityka walutowa i pieniężno-kredytowa (restrykcyjna lub ekspansywna) oraz koniunktura i stan gospodarki, czynniki spekulacyjne
podział ze wzgl:
czasu funkcjonowania
czarnorynkowy, wolnorynkowy - Od 1990 w Polsce w kantorach, elastyczny (płynny)- kraje uprzemysłowione od marca 1973, pełzający - inflacja(1991-IV 2000); Kurs stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu; sztywny okresie funkcjonowania
systemu waluty złotej (1870-1914); - kurs parytetowy.dziś 11 krajów UE z euro.
Stały - 1949-71, płynny po 72 (stagflacja). Inny podział: kursy jednolite, dualny (jeden dla transakcji handlowych, drugi dla kapitałowych), System różnicowanych kursów walutowych- polega na ustalaniu
odrębnych poziomów kursów walutowych dla poszczególnych kategorii eksportu i importu. Utrzymywanie kursów różnicowanych wymaga dobrej ewidencji finansowej, sprawnej kontroli nad wpływami z eksportu i wydatkami na import oraz stabilności cen krajowych. Inny: parytetowe i nieparytetowe
Zalety i wady reżimów: W krótkim i średnim okresie kurs stały jest pasywny i nie dostosowuje się do stanu bilansu płatniczego, natomiast kurs płynny przez wahania swego poziomu działa wyrównawczo na bilans płatniczy. Zwiększona częstotliwość wahań kursu płynnego może eliminować niektóre (o przejściowym charakterze) zakłócenia bilansu płatniczego i zapobiegać przez to bardziej radykalnym zmianom poziomu kursu w długim okresie.
Polska polityka kursowa po 89:
od stycznia 1990 roku. wprowadzono wewnętrzną wymienialność złotego oraz
ustalono sztywny kurs złotego w wysokości 9500 zł za dolara (po
denominacji złotego było to 0,95 zł za dolara).- redukcja popytu na waluty obce, działanie antyinflacyjne, kurs sztywny do 1991 - dewaluacja do 1,10zł za dol., wpr kursu sztywnego wobec koszyka (dol, marka, funt, frf, chf
14 X 1991 kurs pełzający
przy ustalonej stopie dewaluacji. Stopa 1,8% miesięcznie.
W ciągu następnych dwóch lat dwukrotnie przeprowadzono tzw.
skokową dewaluację złotego. 28 II 1992 roku o 10,7%
i 27 .8. 1993 roku tylko o 7,4%. Od 94 wzrosła l inwest. Zagr w Polsce - presja inflacyjna -> do 1996 ograniczono dewaluację do 1%. Od 95 do 99 na rynku międzybankowym fixing.do 98 zmniejszono st dewaluacji do 0,3% i wprowadzono pasmo wahań kursu 30% - płynny kurs. 99 nowy koszyk - euro i dol.
Operacje kursowe: spot i forward.
SYSTEMY WALUTOWE
XVIII-XIX bimetalizm
1816 Anglia - system waluty złotej - eliminacja srebra, wymianialnośc banknotów na złoto. Zasady: pokrycie waluty w złocie, pełna wymienialność krajowej waluty na złoto, zobowiązanie BC do kupna i sprz złota po stałej cenie, swoboda przewożenia złota między krajami. Cechy: duża elastycznośc cen i płac, łatwe równoważenie bilansu płat poprzez zmianę rezerw złota (i stopy dysk)., brak ryzyka inflacji (emisji pieniądza). Wady: społ., deflacja, słaby rozwój gosp., bezrobocie, niski poziom płac. Do 1914.
Systemy pozłacane: sztabowo -zł i dewizowo -zł
1931 - liczne dewaluacje i dezintegracja systemu na świecie.
1944 Bretton Woods - dewizowo złoty: parytet waluty w złocie lub dol. Transakcje wg parytetu, odchylenie 1%. W przyp istotnych dewaluacja lub re o max 10% bez zgody MFW, w razie deficytu płatniczego kraj może zaciągnąć kredyt w MFW na dewizy; tylko dol wymienialny na złoto.
1973 - płynny kurs walut, dywersyfikacja rezerw walutowych.
Wymienialność - zewnętrzna, standard MFW, całkowita.
WMF: wszelkie płatności z tytułu handlu zagranicznego, innej bieżącej
działalności handlowej i przemysłowej z usługami włącznie oraz zwykłe
kredyty krótkoterminowe,
— płatności z tytułu odsetek od pożyczek i z tytułu dochodu netto
osiąganego z innych lokat kapitału,
— płatności niewielkich kwot z tytułu umorzenia pożyczek lub
amortyzacji inwestycji bezpośrednich,
— przekazy umiarkowanych kwot na wydatki związane z utrzymaniem rodziny.
Zewn: może być walutą fakturowania i płatności w transakcjach między rezydentami a nierezydentami oraz między nierezydentami. Ponadto może być przedmiotem notowań na międzynarodowym rynku walutowym
WEWN: 1) nie ma ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących
nierezydentów z danym krajem;
2) importerom zapewnia się dostęp do dewiz potrzebnych w celu dokonania płatności z tytułu transakcji bieżących; zakup dewiz odbywa się według jednolitego kursu walutowego;
3) rezydenci muszą odprzedawać państwu dewizy pochodzące z eksportu, nie mogą otwierać rachunków dewizowych w kraju i za granicą;
4) stosuje się ograniczenia dewizowe wobec transakcji kapitałowych;
5) zabrania się używania pieniądza narodowego jako waluty fakturowania i płatności w handlu zagranicznym.
BILANS PŁATNICZY: usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonanych w ściśle określonym czasie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi.
Rachunek_bież§cy (current account) obejmuje niefinansowe elementy
transakcji zagranicznych, a więc towary, usługi oraz dochody z pracy
i kapitału. Elementy te określa się jako zasoby rzeczowe (real assets).
Ponadto obejmuje on transfery nieodpłatne. Transakcje bilansu: towary, wysyłka towarów, inne usługi transportowe, podróże zagr, dochody z inwest zagr, inne towary usł i doch (rządowe i prywatne), transfery nieodpłatne (emigrantów, renty za granicę)
Rachunek kapitałowy obejmuje elementy finansowe transakcji zagr, a więc zagr aktywa, tzn. należności od cudzoziemców, złoto monetarne i SDR oraz zagr zobowiązania, na które składa się zadłużenie wobec cudzoziemców.
W przeciwieństwie do transakcji bieżących, te elementy nie są ujmowane w bilansie w pełnej wartości, lecz wykazuje się tylko zmiany ich stanu, jakie występowały w danym okresie.
Do transakcji podstawowych zalicza on wszystkie obroty bieżące (towarowe, usługowe oraz transfery nieodpłatne), a ponadto ruch kapitału długoterminowego (z terminem zwrotu co najmniej rocznym i dłuższym). Do transakcji wyrównawczych należą: wszelki ruch kapitału krótkoterminowego, a więc zmiany stanu zagranicznych rachunków bankowych, stanu innych kredytów krótkoterminowych (łącznie z saldem błędów i opuszczeń) oraz ruch złota monetarnego. Równowagę bilansu płatniczego mogą zakłócać takie czynniki, jak:
1) zmiany wzajemnej relacji światowych cen towarów eksportowanych i importowanych przez dany kraj, czyli tzw. terms of trade (są one dla każdego kraju czynnikiem zewnętrznym),
2) zmiany wysokości stopy procentowej za granicą w stosunku do stopy krajowej,
3) klęski naturalne (np. nieurodzaj wywołany suszą lub powodziami),
4) strukturalne zmiany w popycie zagranicznym na towary eksportowane przez dany kraj,
5) przyczyny polityczne.
grupy środków, za pomocą których przywraca się równowagę bilansu płatniczego:
1) procesy przystosowawcze (adjustment),
2) środki polityki gospodarczej.
płatniczym.
Euroobligacja, podobnie jak zwykła obligacja, zawiera pełne warunki emisji:
a) wartość nominalną euroobligacji,b) wysokość oprocentowania, tytuł własności i terminy płatności odsetek,
c) terminy płatności i wysokość rat spłaty kapitału, d) okoliczności i warunki, na jakich emitent ma prawo do przedterminowego
jej wykupu,e) miejsce i sposób płatności rat kapitałowych i kuponów,f) ostateczne terminy wykupu,g) klauzulę podatkową zobowiązującą emitenta do pokrywania wszystkich podatków nałożonych na płatności przez władze jego kraju, h) sposób i miejsce publikowania ogłoszeń związanych z emisją,i) przepisy prawa, jakiemu podlega emisja,
j) firmy i adresy głównego agenta płatniczego i agentów pomocniczych ustalonych w umowie k) kupony na odsetki (stanowiące załącznik euroobligacji).