Kąpiele nasiadowe, kąpiele kończyn dolnych i górnych i kąpiele z ćwiczeniami ruchowymi
KĄPIELE NASIADOWE
Są to kąpiele, które obejmują dolna część ciała do wysokości pępka i górną część ud z wyłączeniem pozostałych części KKD. Kąpiele wyk. w wannach o specjalnych kształtach, z odpowiednimi oparciami dla rąk i pleców. Może być wykonana w zwykłej wannie pod warunkiem, że stopy pacjenta będą oparte o górna krawędź wanny lub o stołeczek wstawiony do wanny, co pozwala na zanurzenie w wodzie tylko górnych części ud. Pacjent do kąpieli nasiadowej obnaża tylko dolna cześć ciała, natomiast górna część jest ubrana. Po zanurzeniu dolnej części ciała w wodzie ciało wraz z wanna przykrywa się kocem, by uniknąć ochłodzenia.
Wyróżniamy 4 rodzaje kąpieli nasiadowych:
kąpiel nasiadowa o temp. obojętnej
kąpiel nasiadowa ciepła lub gorąca
kąpiel nasiadowa o wzrastającej temp.
kąpiel nasiadowa zmiennocieplna
Kąpiel nasiadowa o temp. obojętnej- temp. wody wynosi w tej kąpieli 34 - 350C (307- 308 K). Może trwać do 30 min.
Wykonanie: Po uprzednim ogrzaniu stóp oraz oddaniu moczu i stolca przez pacjenta wykonuje się ją podobnie jak zimna kąpiel nasadową. Po kąpieli i lekkim osuszeniu ciała zalecany jest wypoczynek w łóżku.
Do wody można dolać odwary z ziół tj.: szpilek sosny, siana, skrzypu.
Wskazania: niepokój nerwowy, bezsenność, żylaki odbytu, szczelina odbytu
Przeciwwskazania: jak do zimnej kąpieli nasiadowej
Kąpiel nasiadowa ciepła lub gorąca- wyk. jest w ciepłej wodzie o temp. 36-370C (309- 310 K) lub w wodzie gorącej o temp. 38-420C (311- 315 K).
Działanie: lepsze ukrwienie tkanek w obrębie narządów brzucha i miednicy oraz przesuniecie krwi w obrębie ukł. krążenia, działanie przeciwzapalne, zmniejszenie napięcia mm. gładkich.
Wykonanie: wykonuje ją się identycznie jak pozostałe kąpiele nasiadowe. Po ciepłej lub gorącej kąpieli nasiadowej można dolną część ciała obmyć zimna wodą lub poddać natryskowi wodą o temp. 26- 300C ( 299- 303 K).
Do wody można dodać wyciągi z ziół tj.: kory dębowej- szczelina odbytu, skrzypu- powiększenie gruczołu krokowego, słomy owsianej- zapalenie pęcherza moczowego, odwaru z szpilek sosny, rumianku, tymianku, siana itp. w przypadku innych chorób.
Wskazania: żylaki odbytu, kolka jelitowa i nerkowa, niektóre choroby ginekologiczne, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie gruczołu krokowego, szczelina odbytu
Przeciwwskazania:
Kąpiel nasiadowa o wzrastającej temperaturze
Temp. początkowa wody wynosi 360C ( 309 K), a następnie wzrasta, co minutę o 10C (1 K) do końcowej temp. 38, 40 lub 420C (311, 313, 315 K) w zależności od tolerancji pacjenta. Całkowity czas zabiegu od 7-15 min.
Działanie: powoduje przekrwienie narządów brzucha i miednicy bez pierwotnego zwężenia naczyń krwionośnych. Działa przeciwzapalnie i przeciwskurczowo.
Wykonanie: Temp. początkowa wody wynosi 360C ( 309 K) i jest podwyższana, co minutę o 10C (1 K). Zabieg wykonuje się identycznie jak w pozostałych kąpielach nasiadowych. Po kąpieli i osuszeniu ciała pacjent odpoczywa w łóżku. Można dodać do wody odwary z ziół, tj.: w kąpieli nasiadowej ciepłej lub gorącej.
Wskazania: stany skurczowe jelit, nerek, pęcherza moczowego, moczowodów, nawracające zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie gruczołu krokowego, szczelina odbytu, zaburzenia miesiączkowe, niektóre choroby ginekologiczne
Przeciwwskazania: niewydolność krążenia
Kąpiel nasiadowa zmiennocieplna- polega ona na naprzemiennym zanurzaniu przez 3-5 min. dolnej części ciała ( bez zanurzania kończyn dolnych ) w gorącej wodzie o temp. 40- 420C ( 313- 315 K), a następnie przez 20- 30 s. w wodzie zimnej o temp. 15- 200C.
Działanie: powoduje przekrwienie narządów brzucha i miednicy.
Wykonanie: do wykonania zabiegu potrzebne są 2 wanny do kąpieli nasiadowych. Jedną wypełnia się wodą o temp. 40- 420C ( 313- 315 K), a drugą wodą o temp. 15- 200C. Pacjent siada najpierw w wannie wypełnioną gorąca woda na 3- 5 min, potem szybko wstaje i siada na 20- 30 s w wannie wypełnionej zimna wodą o temp. 15- 200C (288- 293 K ). Takiej zmiany temp. wody dokonuje się trzykrotnie, kończąc zimną częścią zabiegu. Czas trwania zabiegu trwa 10- 17 min. po kąpieli należy osuszyć ciało i odpocząć w łóżku lub ubrać się i wykonać ćw. gimnastyczne. W czasie zabiegu należy pamiętać, żeby stopy pacjenta były ciepłe.
Wskazania: dolegliwości klimakteryczne, atonia jelit, wzdęcia
Przeciwwskazania: niewydolność krążenia, skłonność do drgawek
KĄPIELE KKD
Wyróżniamy:
zimna kąpiel stóp
brodzenie w wodzie
bieganie boso po śniegu
bieganie boso po rosie
chodzenie boso
ciepła i gorąca kąpiel stóp
gorąca zanurzeniowa kąpiel stóp
kąpiel nóg o stopniowo wzrastającej temperaturze
zmiennocieplna kąpiel stóp
Zimna kąpiel stóp- temp. wody wynosi ok. 12- 180C ( 285- 291 K ). Czas trwania zabiegu od 15 s. do 2 min.
Działanie: powoduje czynne, miejscowe przekrwienie tkanek, przemieszcza krew z mózgu i górnych części ciała. Działa hartująco, uspokajająco, nasennie, zwiększa odporność na infekcje, powoduje rozkurcz mm. gładkich narządów jamy brzusznej i mm. szkieletowych ścian brzucha. Zwiększa napięcie ścian żył
Wykonanie: przed zabiegiem należy ogrzać stopy. Następnie wkłada się je do naczynia wypełnionego zimną wodą tak, by sięgała do łydek. Jeśli stopy były dobrze ogrzane to po zanurzeniu ich do zimnej wody tylko przez kilka sekund występuje uczucie zimna, po czym pojawia się uczucie ciepła. Wtedy też należy kąpiel stóp zakończyć. Czas trwania zabiegu wynosi ok. 15- 60 s. Jeśli natomiast zamiast uczucia ciepła pojawi się ból, to kąpiel należy natychmiast przerwać. Po kąpieli należy stopy osuszyć i położyć się do wygrzanego łóżka. Zamiast tego można ubrać się i energicznymi ruchami rozgrzewać stopy.
UWAGA! Podczas zimnych kąpieli stóp należy okryć resztę ciała.
Wskazania: bóle głowy, bezsenność, krwawienia z nosa, lekkie zaburzenia ukrwienia tętniczego KKD w I i II okresie, czynnościowa stenokardia bez zmian organicznych, zaburzenia krążenia żylnego, żylaki, stany po zakrzepowym zapaleniu żył, przegrzanie, stany po stłuczeniu, nerwica serca, zmęczenie stóp, zaburzenia snu, ostry napad dny
Przeciwwskazania: ostre choroby infekcyjne ukł. moczowego, marznięcie, dreszcze, zimne stopy, uczulenie na zimno, niewydolność wieńcowa, dużego stopnia nadciśnienie krwi, ostre podrażnienie nerwu kulszowego, ciężkie zaburzenia ukrwienia kończyn ( III i IV okres ), skłonność do drgawek, skłonność do kurczów mm. i nóg
Brodzenie w wodzie- można brodzić w wodzie potoku, basenu, małym stawie, w strefie przybrzeżnej morza, a także w wannie kąpielowej, wypełnioną zimną wodą tak, by sięgała nieco powyżej kostek. Należy pozostać w ubraniu, zdejmując obuwie i skarpety lub pończochy. Przy brodzeniu należy wysoko unosić nogi, zanurzając kolejno stopy w wodzie. Brodzenie kończyn kończy się w momencie uczucia ciepła w stopach, przeciętnie następuje to po 15 s. do 2 min. jeśli wystąpi ból należy natychmiast przerwać zabieg. Przed brodzeniem należy stopy ogrzać. Po wyjściu z wody należy nałożyć suche i ciepłe skarpety i rozgrzać się odpowiednim wysiłkiem fizycznym lub położyć do łóżka. Brodzenie w zimnej wodzie wieczorem sprzyja dobremu zasypianiu.
Działanie: zwiększa ukrwienie, wzmacnia mm. KKD, zwiększa napięcie ścian żył, stabilizuje układ autonomiczny
Wskazania: zaburzenia zasypiania, zaburzenia regulacji temp. ciała, skłonność do infekcji, zaburzenia ukrwienia KKD I stopnia, stan po zakrzepowym zapaleniu żył, dolegliwości na podłożu żylaków KKD, nadciśnienie krwi w początkowych stadiach, nerwica serca, meteoropatia, potliwość stóp, naczyniozależne bóle głowy
Przeciwwskazania: miesiączka, choroby nerek i dróg moczowych, infekcje narządów rodnych kobiety, uczucie zimnych stóp, zimne stopy, marznięcie, zaburzenia ukrwienia KKD od II do IV okresu wg Fontaine'a
Bieganie boso po śniegu- zaleca się bieganie tylko po świeżym, sypkim śniegu bez zlodowaciałych grudek. Stopy należy obnażać w domu, po czym szybko wybiec i przez kilka minut szybko chodzić po śniegu, po czym zaraz wrócić do domu, ogrzać stopy ciepłym natryskiem i wypocząć w ciepłym łóżku. Czas biegania po śniegu stopniowo się wydłuża od kilku sekund do ok. 3 min.
Działanie: jak w zimnej kąpieli stóp
Wskazania: przewlekłe bóle głowy, potliwość stóp, skłonność do infekcji, hartowanie organizmu
Przeciwwskazania: jak do brodzenia w zimnej wodzie
Bieganie boso po rosie - jest to silnie działająca odmiana chodzenia boso. Bieganie po rosie jest możliwe tylko wczesnym rankiem. Zaczyna się od 1- 2 min. i stopniowo przedłuża do 5 min. Zarówno przed jak i po bieganiu należy ogrzać stopy. Chodzenie po rosie można połączyć z poranna gimnastyką.
Działanie: zwiększa ukrwienie tkanek, zwiększa napięcie ścian żył, działa hartująco, zwiększa odporność na infekcje, usuwa poranne zmęczenie, stabilizuje ukł. autonomiczny, zwiększa siłę mm. KKD
Wskazania i przeciwwskazania: jak do kąpieli zimnej stóp
Chodzenie boso- jeden z sposobów hartowania organizmu. Najpierw zaleca się chodzenie w domu w skarpetkach lub pończochach, a dopiero po kilku dniach boso. Najlepiej połączyć chodzenie boso z poranna gimnastyką.
Po brodzeniu w wodzie, chodzeniu boso po rosie czy bieganiu po śniegu należy bez osuszenia stop nałożyć na nie suche, ciepłe skarpety i wykonać stopami energiczne ruchy.
Ciepła i gorąca kąpiel stóp- temp. wody do ciepłej kąpieli stóp wynosi 36- 370C ( 309- 310 K), a do kąpieli gorącej 38-420C ( 311- 315 K ). Czas trwania zabiegu wynosi do 15 min.
Działanie: wywołuje przekrwienie stóp i podudzi, sprzyja dobremu zasypianiu, działa uspokajająco. Na drodze odruchowej działa też rozkurczająco na mm. gładkie narządów brzucha i miednicy.
Wykonanie: ciepła i gorąca kąpiel stóp wykonuje się podobnie jak zimną. Pacjent na ogół powinien sam zdecydować o doborze temp. wody, która dla niego będzie przyjemna. Po ciepłej lub gorącej kąpieli należy krótko ochłodzić stopy, najlepiej przez zanurzenie w zimnej wodzie lub polanie kolan.
Wskazania: lekkie zaburzenia ukrwienia KKD ( I i II okres ), przewlekłe zaburzenia snu, przewlekłe infekcje, przede wszystkim nosogardzieli i zatok obocznych nosa, obniżenie odporności ogólnej, przewlekłe zaparcia, zwiększona potliwość stóp, przewlekłe zmiany stopy, stany po urazach, naciągniecie mm., ścięgien, skręcenia
UWAGA! Osoby starsze i ludzie młodzi z niedokrwistością znoszą ciepłą i gorąca kąpiel stóp lepiej niż zimną.
Przeciwwskazania: żylaki, zwłaszcza objęte procesem zapalnym, nadciśnienie krwi, zaburzenie ukrwienia kończyn znacznego stopnia ( III i IV okres )
Gorąca zanurzeniowa kąpiel stóp- woda o temp. od 45- 480C ( 318- 321 K ), aby było możliwe utrzymanie w niej stóp. Na ogół wykonuje się kąpiel zanurzeniową jednej stopy.
Działanie: wywołuje silne przekrwienie stóp
Wykonanie: pacjent zanurza pięty do wysokości kostek na bardzo krótko w gorącej wodzie i zaraz je wyjmuje. Następnie zanurza również na krótki czas czubki palców. Teraz rytmicznie zmieniając pięty i czubki palców, zanurza stopy coraz głębiej i na coraz dłużej. Z chwila gdy stopy przyzwyczają się do gorącej wody, utrzymuje je się w niej przez kilka minut. Czas zabiegu wynosi do 10 min. Po kąpieli zalecany odpoczynek.
Wskazania: zakażone rany, zastrzały
Przeciwwskazania: nadciśnienie, zaburzenia krążenia obwodowego, zwłaszcza z skłonnością do skurczu naczyń, zaburzenia czucia
Kąpiel nóg o stopniowo wzrastającej temperaturze- początkowa temp. wody wynosi 34- 350C ( 307- 308 K ), następnie co 1 minutę podwyższa się ją o 10C ( 1 K ), dochodząc do 400C ( 313 K ), ewentualnie 420C ( 315 K ). W najwyższej temp. utrzymuje się nogi przez 5 min. Łączny czas zabiegu może wynosić do 30 min.
Działanie: wywołuje silne miejscowe przekrwienie tkanek bez pierwotnego zwężenia naczyń krwionośnych. Wpływa odruchowo na narządy podbrzusza i błonę śluzową nosogardzieli.
Wykonanie: zabiegi wykonuje się na ogół w wanienkach o automatycznie regulowanym wzroście temp. wody. Można wykonać go w zwykłych wanienkach, dolewając systematycznie gorącą wodę. W czasie kąpieli stóp pacjent powinien być okryty wełnianym kocem. Zabieg nie powinien doprowadzić do pocenia się bezpośredniego. Jeśli wystąpi pocenie zabieg przerwać należy. Po kąpieli zaleca się zimne polanie kolan lub krótką zimną kąpiel stóp w wodzie zimnej - nie stosuje się w przypadku skurczu naczyń. Potem osuszamy stopy, kładziemy się do łóżka i odpoczywamy lub ubieramy się i wykonujemy ćw. gimnastyczne.
UWAGA! Kąpiel może być wykonana tylko na jednej kończynie
Wskazania: obwodowe zaburzenia krążenia w I i II okresie według podziału Fontaine'a , naczynioruchowe bóle głowy, choroba Raynauda, zaniki tkanek po urazach i infekcjach ( choroba sudecka ), początkowe okresy chorób z przeziębienia, przewlekłe zimne nogi, niezapalne postacie chorób reumatycznych, pierwsze dwa okresy nadciśnienia samoistnego, przewlekłe zapalenie zatok czołowych i obocznych nosa, zaburzenia miesiączkowe
Przeciwwskazania: żylaki, zakrzepowe zapalenie żył, zaburzenia krążenia obwodowego w III i IV okresie
Zmiennocieplna kąpiel stóp- wykonuje ją się przez naprzemienne zanurzanie stóp, najpierw 3- 8 min. w wodzie o temp. 38-420C ( 311- 315 K ), a następnie 10- 30 s. w wodzie o temp. 15- 200C ( 288-293 K ). Jeżeli działanie ma być słabsze, to należy różnicę temperatur zmniejszyć. Wtedy woda w jednej z wanienek może mieć temp. 380C ( 311 K ), a w drugiej 26- 280C ( 299- 301 K ). Łączny czas zabiegu wynosi 10- 25 min.
Działanie: wywołuje silne miejscowe przekrwienie tkanek bez zniesienia napięć ścian naczyń krwionośnych, bez zmiany napięcia mm. szkieletowych i pobudliwości nerwowo- mięśniowej. Stanowi trening naczynioruchowy, usprawnia krążenie, stabilizuje działanie ukł. autonomicznego i ukł. krążenia, działa hartująco
Wykonanie: najpierw zanurza się stopy w wanience z gorącą wodą i czeka 3- 8 min, aż wystąpi wyraźne uczucie ciepła w stopach i podudziach, a następnie szybko przekłada się stopy do naczynia z zimną wodą na 10- 30 s. potem pacjent przekłada stopy do naczynia z gorąca wodą, która dla odmiany ulega ochłodzeniu pod wpływem ochłodzonych stóp. Pacjent powinien poruszać stopami i podudziami. Nogi przekłada się 3 razy z jednego do drugiego naczynia. Zabieg zawsze zaczyna się gorąca wodą i kończy zimną. Po zabiegu należy osuszyć nogi i położyć się do łóżka lub ubrać się i wykonać serię ćw.
Wskazania: bóle głowy, zaburzenia snu, nerwicowe dolegliwości sercowe i krążenia, przewlekłe zimne stopy, skłonność do przeziębień, okres klimakterium, nadciśnienie w I i II okresie, choroba Sudecka w III okresie, przewlekłe zapalenie jam obocznych nosa, zmęczenie stóp, płaskostopie, odmrożenia
Przeciwwskazania: żylaki, zapalenia żył, skurcze naczyniowe
KĄPIELE KKG
Polegają na zanurzeniu w wodzie jednej lub obydwu rąk do połowy ramion. Najczęściej wykonuje się kąpiele rąk o stopniowo wzrastającej temp., zmiennocieplne cieplne i gorące.
Wyróżniamy:
zimna kąpiel rąk
ciepła i gorąca kąpiel rak
kąpiel rąk o stopniowo wzrastającej temp. według Schweningera- Hauffego
zmiennocieplna kąpiel rąk
Zimna kąpiel rąk- temp. wody wynosi ok. 150C ( 288 K ) lub 10-150C ( 283- 288 K ), a czas trwania 10- 30 s. po wyjęciu rąk z wody należy wykonać nimi ruchy do wystąpienia uczucia ciepła.
Działanie: zwiększa miejscowe ukrwienie tkanek, działa uspokajająco, nasennie, odświeżającą, hartująco
Wykonanie: specjalną wanienkę ustawia się tak, by można było wygodnie siedząc zanurzać w niej przedramiona do połowy ramion. KKG należy w całości obnażać. Ręce po kąpieli należy osuszyć, z ramion strząsnąć wodę i założyć płaszcz kąpielowy lub opuścić rękawy koszuli lub bluzki, a następnie intensywnie poruszać nimi, żeby szybko je rozgrzać.
UWAGA! Zimne ręce należy przed zabiegiem rozgrzać.
Wskazania: nerwicowe kołatania serca, nadciśnienie I i II okresu, bezsenność, zmęczenie mm. rąk i KKG, skurcz pisarski, zmęczenie ogólne, łokieć tenisisty
Przeciwwskazania: angina pectoris, organiczne choroby serca, skurcze naczyniowe
Ciepła i gorąca kąpiel rąk- temp. wody do ciepłych kąpieli wynosi 36- 370C ( 309- 310 K ), a do kąpieli gorących 38- 42, 450C ( 311- 315, 318 K ). Czas trwania kąpieli do 15 min. pacjentowi należy pozostawić wybór temp.
Działanie: wywołuje przekrwienie rąk i ramion, poprawia ruchomość w stawach, działa korzystnie na serce, rozszerza oskrzela, upłynnia śluz w drogach oddechowych.
Wykonanie: identyczne jak w zimnej kąpieli. Do wody można dodać odwary z ziół: siania, szpilek sosnowych, kosodrzewiny, tymianku, rumianku itp. Po kąpieli należy osuszyć ręce i położyć się na krótki wypoczynek lub ubrać się i wykonać serię ruchów.
Wskazania: miejscowe niezapalne choroby reumatyczne, artrozy ręki, przewlekłe zimne ręce, nerwica serca, nieżyt oskrzeli, zmęczenie rąk
Przeciwwskazania: zastoje w przepływie limfy ( obrzęki ), nadciśnienie, choroby serca i naczyń krwionośnych, skurcze naczyń
Kąpiel rąk o stopniowo wzrastającej temp. według Schweningera- Hauffego- początkowa temp. wody wynosi 33- 350C ( 306- 308 K ), po czym zwiększa się ją co ok. 1 min. o 10C ( 1 K ) w ciągu 15- 20 min., do końcowej temp. 39- 400C ( 42- 450C ). Łączny czas zabiegu wynosi ok. 15- 20 min.
Działanie: działa szczególnie łagodnie, a zarazem skutecznie na ukł. krążenia, powoduje bardzo wolne rozszerzenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie oporów obwodowych i obniżenie ciśnienie krwi. Na drodze odruchowej poprawia ukrwienie serca. Poprawia ruchomość stawów ręki. Po zanurzeniu przedramienia w wodzie o temp. początkowej 36- 370C ( 309- 310 K ) i podwyższeniu jej w ciągu 15- 20 min. o 3- 70C ( 3- 7 K ) szybko występuje zaczerwienienie skóry w obrębie zanurzonej kończyny, ostro odcinając się od części kończyny nie zanurzonej. Przy bardzo wolnym wzroście temperatury z 360C ( 309 K ) do 40- 420C ( 313- 315 K ), w ciągu 20- 40 min., zabieg sprzyja powrotowi krwi żylnej do serca. Natomiast jeśli ten wzrost zachodzi szybko, w ciągu 8- 12 min. następuje przede wszystkim zwiększenie dopływu krwi tętniczej do tkanek.
Wykonanie: zabieg można wykonać przy użyciu specjalnej wanny z regulowanym odpowiednio wzrostem temp. lub przy użyciu zwykłej wanny i odpowiednim dolewaniu gorącej wody. Wanienka powinna być tak duża, by nie uciskała rąk krawędziami. U osób wrażliwych poddaje się kąpieli tylko jedną rękę. Przy dolegliwościach sercowych i skurczach naczyniowych zaleca się wolniejsze podwyższanie temp. i nie przekraczanie temp. 39- 400C ( 312- 313 K ). W zależności od wskazań do wody można dodawać odwary z ziół. W czasie kąpieli pacjenta owija się wełnianym kocem. Po kąpieli należy krótkim zimnym zabiegiem ochłodzić rękę. Nie wolno tego robić przy skurczach naczyniowych. Po osuszeniu ręki pacjent powinien wypocząć przez godzinę na leżąco. Po wypoczynku można wykonywać masaże lub ćw. ruchowe. Prawidłową reakcja na zabieg jest wystąpienie odczynu naczyniowego, również na przeciwległej kończynie nie poddanej zabiegowi. Jeśli w czasie zabiegu wystąpi nieprawidłowy odczyn w postaci zblednięcia lub sinicy skóry to należy zabieg przerwać.
Wskazania: choroba niedokrwienna serca, dusznica bolesna, zwiększona pobudliwość ukł. autonomicznego, zaniki mięśniowe, pierwsze dwa okresy nadciśnienia samoistnego, naczynioruchowe bóle głowy, nerwobóle, nerwice naczynioruchowe, przewlekły nieżyt oskrzeli, astma oskrzelowa w okresie wolnym od napadów, nieżyt oskrzeli, zaburzenia ukrwienia KKD w początkowych okresach choroby, skurcze naczyniowe, miejscowe niezapalne choroby reumatyczne
Przeciwwskazania: porażenia wiotkie, żylaki KG, zastój limfatyczny ( obrzęki )
Zmiennocieplna kąpiel rąk- wykonuje ją się przez naprzemienne zanurzanie rąk i przedramion do połowy ramienia na 3- 8 min. w wodzie o temp. 38- 420C ( 311- 315 K ) i na 10- 30 s. w wodzie o temp. 15- 200C ( 288- 293 K ). W przypadku dużej wrażliwości pacjenta temp. może wynosić odpowiednio 380C ( 311 K ) i 26- 280C ( 299- 301 K ). Łączny czas trwania kąpieli wynosi 10- 15 min.
Działanie: silne miejscowe przekrwienie tkanek bez jednoczesnego zmniejszania napięcia ścian naczyń krwionośnych. Stanowi trening naczynioruchowy, stabilizuje regulację autonomiczną.
Wykonanie: identycznie jak do kąpieli zmiennocieplnych nóg. Po kąpieli zaleca się osuszenie ręki lub rąk i wypoczynek w pozycji leżącej. Można tez wykonywać energiczne ruchy ramionami.
Wskazania: zaburzenia krążenia, przede wszystkim występującego przy niskim ciśnieniu krwi, zaburzenia ukrwienia rąk i nóg, nadciśnienie I i II okresu, artrozy, choroby ukł. oddechowego, stany wyczerpania, zimne ręce, konieczność przesunięcia krwi z głowy do innych obszarów ciała, zaburzenia krążenia w kończynie, niskie ciśnienie krwi
Przeciwwskazania: dusznica bolesna, organiczne choroby serca, skurcze naczyń krwionośnych m.in. choroba Raynauda
KĄPIELE Z ĆW. RUCHOWYMI
Wykonuje się w wodzie gospodarczej lub leczniczej w odpowiednich basenach różnych rozmiarów lub w dużych wannach o kształcie motyla lub grzyba umożliwiających pełen zakres ruchów kończyn górnych i dolnych. Temperatura wody zależy od wskazań. Na ogół jest równa temp. obojętnej lub tylko nieco od niej odbiega.
Baseny lub wanny do ćw. ruchowych w wodzie powinny być wyposażone w różne urządzenia pomocnicze tj.: hydrauliczne podnośniki umożliwiające przenoszenie i umieszczanie w kąpieli osób niepełnosprawnych, ławy, poręcze i pasy w wodzie ułatwiające wykonywanie ćw. Należy przypomnieć, że ciepło wpływa rozluźniająco na mięśnie, ułatwia wykonywanie ruchów, które ćwiczą nie tylko mm. i stawy, ale również wszystkie pozostałe narządy, zwiększając wydolność ogólna organizmu. Jest to szczególnie ważne przy usprawnianiu chorych narządów ruchu u osób niepełnosprawnych ruchowo, ponieważ ruchy, które trudno wykonać w środowisku powietrznym, wykonuje się w środowisku wodnym z dużą łatwością wskutek pozornej utraty masy ciała. Czas kąpieli z ćw. ruchowymi wynosi od 15- 60 min. Zawsze należy zaczynać od krótkiego czasu trwania zabiegu i stopniowo go przedłużać. Również intensywność ćw. należy zwiększać stopniowo, przy czym podczas każdego zabiegu należy przerwać je przerwami na wypoczynek, który po zabiegu powinien być odpowiednio dłuższy. Ćw. ruchowe w wodzie wykonuje się indywidualnie lub grupowo. Mogą mieć charakter bierny lub czynny. Program ćw. powinien być uzgodniony z lekarzem, indywidualnie dla każdego pacjenta. Pod jego nadzorem realizuje je instruktor. Nie wolno zapominać o podstawowych zasadach obowiązujących przy wykonywaniu ćw. ruchowych w wodzie. Trzeba zwrócić uwagę na osoby starsze i na ogół słabsze. Podczas wykonywania ruchów w wodzie nie wolno przekroczyć ich bezbolesnego zakresu czyli ruch wykonujemy do momentu wystąpienia bólu. Program ćw. może być bardzo bogaty. Ćw. wykonuje się zarówno zgodnie z kierunkiem wyporu wody jak i wbrew niemu. Ustalenie indywidualnego programu ćw. wymaga dużej wiedzy i doświadczenia.
Wskazania: wszystkie postacie nieaktywnego klinicznie gośćca z ograniczeniem ruchomości w stawach, zmiany zwyrodnieniowe w stawach i chrząstkach stawowych, ograniczenie ruchomości w stawach pochodzenia zwyrodnieniowego, pourazowego, pooperacyjnego, stany po porażeniu dziecięcym, SM, stany po poprzecznych złamaniach kręgosłupa i udarach mózgowych
UWAGA! Należy pamiętać, że nadmiernie obciążające ćw, które w wodzie łatwo można przedawkować mogą uszkodzić tkankę okołostawową
Przeciwwskazania: obowiązują przeciwwskazania dotyczące stosowania wodolecznictwa, balneoterapii i kinezyterapii np.: czynna gruźlica płuc, kości i stawów, gościec reumatoidalny, niewydolność krążenia i innych narządów, nowotwory, ostre choroby, wiek starczy, choroba niedokrwienna serca, zawał serca ( minimum po 6 miesiącach ), ostre infekcje, nadciśnienie tętnicze
Kąpiel z równoczesnym zabiegiem rozciągania- w specjalnych basenach umożliwiających zanurzenie pacjenta w pozycji pionowej, wypełnionych woda o temp. 37- 380C, wykonuje się zabiegi trakcyjne kręgosłupa u pacjentów podwieszonych na pętli Gilsona. Za pomocą odpowiednio dawkowanej siły wywiera się działanie rozciągające na kręgosłup. Niekiedy doprowadza się do repozycji jądra miażdżystego.
Kąpiel z wykorzystaniem wyporu wody- w basenach wypełnionych solanką lub wodą morską o temp. 360C można wykonać u dzieci kąpiel z wykorzystaniem wyporu wody, wywierającą działanie zbliżone do wyciągu. W tym celu przywiązuje się do kończyn dziecka odpowiednie pławy, które utrzymują ciało pacjenta na powierzchni i równocześnie działają rozciagajaco na mm. i okołostawową tkankę łączną. Podstawowe wskazanie stanowią przykurcze.