Budowa świata przedstawionego w opowiadaniu Stefana Żeromskiego „Rozdziobią nas kruki, wrony...”
(konspekt)
Postacie literackie:
Andrzej Borycki (pseudonim Szymon Winrych; odgrywa rolę bohatera) - powstaniec - postać pierwszoplanowa (bohater główny)
Moskale (odgrywają role przeciwników) - postacie epizodyczne
Chłop - postać uboczna
Chłop i Andrzej Borycki są symbolami prezentującymi sytuację społeczeństwa polskiego po powstaniu listopadowym.
Motywy:
motyw odpuszczenia grzechów (fragment modlitwy „Ojcze nasz”) - motyw luźny
opis wyczerpania powstańca, jego obecnej sytuacji - motyw statyczny
opis odsłoniętego pola (brak zarośli, żeby się ukryć) - motyw statyczny, spoisty
mgła - motyw statyczny
pojawienie się Moskali - motyw dynamiczny, spoisty
ucieczka przed Moskalami - motyw dynamiczny, spoisty
posiadanie broni przez głównego bohatera - motyw statyczny, spoisty
znalezienie broni przez Moskali - motyw dynamiczny, spoisty
rozpoznanie w Andrzeju powstańca - motyw dynamiczny, spoisty
motyw niedostarczonej broni - motyw luźny, luźny
zabicie głównego bohatera - motyw dynamiczny, spoisty
złamanie nogi przez konia - motyw dynamiczny, spoisty
opis zachowania wron względem martwych - motyw dynamiczny, luźny
pojawienie się chłopa na polu, motyw dynamiczny, spoisty
ubóstwo chłopa i jego nieświadomość narodowa - motyw dynamiczny, spoisty
działania chłopa - motyw dynamiczny, spoisty
W utworze jest ukazana sytuacja społeczeństwa polskiego w czasie zaborów, różnice pomiędzy inteligencją a chłopstwem, co stanowi motyw obiegowy (topos).
Wątki:
wątek powstańczy - wątek główny, obiegowy
wątek losów powstańca - wątek wędrowca, główny, obiegowy
wątek sytuacji chłopa - wątek uboczny
Fabuła:
jednowątkowa, epizodyczna
niezgodna z obiektywnym porządkiem zdarzeń (przedakcja - wspomnienia głównego bohatera, poakcja - losy żywego konia)
Akcja:
dynamiczna;
zawiązanie akcji - opuszczenie bezpiecznych zarośli i lasów i wkroczenie powstańca na otwarte pole;
rozwinięcie akcji - ujrzenie Moskali i ucieczka przed nimi;
perypetie - znalezienie broni na wozie bohatera głównego, przesłuchanie bohatera przez Moskali, zabicie go;
rozwiązanie akcji - działania chłopa przy zwłokach bohatera, pochowanie powstańca, losy żywego konia;
Temat:
temat obiegowy - losy powstańców biorących udział w powstaniu listopadowym ,przyczyny upadku powstania, różnice stanowe w Polsce i wynikająca z nich nieświadomość narodowa chłopstwa.
Idea utworu:
błędem było zaniedbanie chłopstwa przez szlachtę, która uważała, że tylko ona może brać udział w powstaniach
autor zdecydowanie potępia taką postawę - nieświadomość narodową chłopów nazywając zemstą za niewolnictwo, „za szerzenie ciemnoty, za wyzysk, za hańbę i cierpienie ludu”.
ukazanie błędów przeszłości, wskazanie drogi dla przyszłych pokoleń (porozumienie między stanami)
Kompozycja dzieła:
Czas akcji:
po powstaniu listopadowym - czas historyczny
akcja obejmuje dwa dni późnej jesieni
Typ kompozycji:
zamknięta
Sposoby łączenia ze sobą zdań narracyjnych:
łańcuchowo