Analiza i interpretacja noweli „Naszyjnik” Guy de Maupassant'a
Guy de Maupassant żył w latach 1850 - 1893 we Francji. Debiutował zbiorem wierszy w 1880, lecz właściwym początkiem jego kariery literackiej była nowel „Baryłeczka”, która szybko przyniosła u sukces. Od tego czasu w przeciągu 10 lat powstała ogromna większość jego dzieł - 6 powieści oraz około 300 nowel, w których wyróżnić można: cykl normandzki, cykl wojenny, cykl obyczajowy, cykl grozy. Wychodząc od naturalizmu Zoli, Maupassant nadaje swym utworom ton bardziej osobisty, pogłębia analizę psychologiczną postaci, twierdząc, że obiektywna obserwacja postulowana przez naturalistów nie jest w stanie oddać prawdy, która stanowi najwyższy cel sztuki.
Nowela „Naszyjnik” należy do cyklu obyczajowego i odpowiada na pytanie nurtujące wówczas autora: czy w świecie urzędniczym ówczesnej Republiki Francuskiej są jeszcze uczciwi ludzie?
Utwór opowiada o epizodzie z życia pięknej kobiety - pani Matyldy Loisel. Autor opisuje ją jako jedną „z tych ślicznych i zniewalających swym urokiem dziewcząt, które jakby przez pomyłkę losu przychodzą na świat w rodzinach urzędniczych.” Bohaterka była nieszczęśliwa, gdyż marzyła nieustannie o tym żeby błyszczeć, żyć w zbytku i wytworności.
Postaciami drugoplanowymi w noweli są pan Loisel, człowiek uczciwy i kochający żonę, oraz przyjaciółka głównej bohaterki, pani Forestier, bogata i wpływowa kobieta.
Czas utworu obejmuje kilka lat, od momentu otrzymania zaproszenia na bal przez pana Loisel do momentu przypadkowego spotkania na ulicy dwóch przyjaciółek. Akcja utworu rozgrywa się w XIX Francji.
Utwór jest krótki, jednowątkowy o zwartej budowie, zgodnie z założeniami kompozycyjnymi noweli. Zdarzenia rozgrywają się szybko, mimo zastosowanego dziesięcioletniego przeskoku w czasie. Narracja jest prowadzona w 3 osobie liczby pojedynczej, a więc narrator jest subiektywny. Wypowiedzi postaci przytaczane są w formie dialogów w mowie niezależnej.
Główne wydarzenia noweli skupiają się na osobie pani Loisel i przemian w jakie w niej zachodzą. Na początku narrator przedstawia nam jej charakterystykę i usposobienie. Następnie, z momentem przyniesienia do domu przez męża bohaterki zaproszenia na wieczór taneczny, rozpoczyna się właściwa akcja utworu. Pani Loisel zdobywa kreacje na bal, aby wyglądać olśniewająco, a na koniec pożycza od swojej przyjaciółki tytułowy naszyjnik diamentowy. Dzięki tym zabiegom spełniło się jej marzenie i w dniu balu była piękniejsza od innych kobiet. Kolejne wydarzenie zakłóciło jednak jej radość, gdyż okazało się, że zgubiła pożyczony klejnot. Państwo Loisel naruszyli, mimo woli, „świętą” zasadę prywatnej własności. Są jednak ludźmi uczciwymi. Postanowili zapracować na nowy naszyjnik i zwrócić go właścicielce. Nie chcieli bowiem być posądzeni o kradzież. I tu ujawnia się typowe dla Maupassanta rozwiązanie akcji. Okazuje się, że klejnoty, które wyssały z rodziny Loisel życie, były fałszywe i warte zaledwie 500 franków. Musieli na to pracować przez 10 lat, co ostatecznie ich zrujnowało, a główna bohaterka postarzała się i straciła cały swój urok.
W utworze można wyodrębnić motywy statyczne i dynamiczne. Statycznym i zarazem głównym motywem jest tytułowy naszyjnik, który zmienił życie rodziny Loisel. Do motywów dynamicznym możemy zaliczyć: moment pożyczenia naszyjnika od pani Forestier, bal, poszukiwania zgubionego przedmiotu, oraz ciężką pracę jaką podjęli bohaterowie w celu odkupienia błyskotki.
Wszystkie wydarzenia przedstawione w noweli są powiązane ze sobą związkiem przyczynowo-skutkowym.
Styl i język utworu są proste, oszczędne w opisy i środki artystycznego wyrazu. W noweli nie ma niedopowiedzeń, czytelnik nie musi więc niczego się domyślać. Język jest dopasowany do przedstawianych w utworze postaci. Bohaterowie posługują się słownictwem odpowiednim dla swojej klasy społecznej, nie ma w nim zbędnej sztuczności.
W zakończeniu „Naszyjnika” odsłania się nam prawda o sztuczności ludzi z wyższych sfer; fałszywy naszyjnik pani Forestier staje się symbolem prawdziwego oblicza kultury i moralności ludzi bogatych, do których pragną się upodobnić biedacy. Maupassant ukazuje jednocześnie jak niszcząco w stosunku do warstw pośrednich działa chęć błyszczenie i bycia kimś kim się nie jest. Udowadnia tym samym, iż nie warto usilnie starać się zmienić swojego losu, ale cieszyć się z tego co się posiada, gdyż można dopuści do utraty tego. Według pisarza szczęście zależy od akceptacji samego siebie.
Informacja biograficzne pochodzą z „Małego słownika pisarzy świata”.