PRENATALNY
Trzy fazy w okresie prenatalnym:
jajowa (ok. 14 dni)
embrionalna (do 8 tygodnia życia)
płodowa (do końca 9 miesiąca)
FAZA JAJOWA:
Trwa od połączenia się komórki jajowej i plemnika do momentu zagnieżdżenia się zarodka w ściance macicy. Ustalają się cechy dziedziczne oraz wrodzone. Powstaje aż 8 z 45 generacji komórek.
Niektóre właściwości odziedziczalne:
kolor oczu
wzrost
skłonności do chorób
hemofilia
astygmatyzm
grupa krwi
zdolność do produkowania insuliny
inteligencja
talenty
temperament
Podział komórki jajowej:
Kolejno powstają: morula, blastula, gastrula
Zagnieżdżenie się komórki w ściance macicy
FAZA EMBRIONALNA:
Tworzą się i zaczynają funkcjonować wszystkie ważniejsze struktury zewnętrzne i wewnętrzne.
Zarodek mierzy 3,81-5,08 cm i waży 28,35 g.
Kształtuje się środowisko wewnątrzmaciczne.
Istnieje łatwość uszkodzenia rozwijającego się płodu przez różne czynniki.
Od 4 tygodnia zaczyna bić serce.
W 8 tygodniu mózg wysyła impulsy do różnych części ciała i koordynuje pracę narządów wewnętrznych.
Środowisko wewnątrzmaciczne:
łożysko - pulchna poduszka o średnicy 20-25 cm, grubości 2,5 cm, zbudowane z tkanki embrionu i matki, tu odbywa się wymiana produktów zużytych (od dziecka) na świeże (od matki) na zasadzie osmozy (też substancje szkodliwe - np. stres matki - subst. chemiczne)
pępowina: sznur łączący płód z łożyskiem, złożony z dwóch tętnic i jednej żyły, długość ok. 50 cm, umożliwia aktywność płodu
pęcherz płodowy: worek wypełniony płynem, złożony z kilku warstw (owodnia, omocznia, kosmówka), przymocowany do łożyska.
FAZA PŁODOWA:
Rozwijają się zewnętrzne i wewnętrzne struktury organizmu.
Następuje rozwój zmysłów i aktywności.
Zaznacza się rozwój psychiczny.
Powstaje 41 z 45 generacji komórek.
Pod koniec fazy płodowej płód waży 2,9-3,5 kg i mierzy 49-54 cm.
Około 6-7 miesiąca płód jest zdolny do życia poza środowiskiem wewnątrzmacicznym.
W 8 miesiącu pojawia się faza REM, w której następują marzenia senne i porządkowanie informacji.
4-miesięczny płód przejawia 15 schematów czynności: przeciąganie się, połykanie, ssanie kciuka.
Rozwijają się zmysły: równowagi, dotyku, bólu, smaku, wzroku, słuchu.
Płód reaguje na rytm grupy językowej.
Kształtują się odruchy wrodzone: chwytny, Moro.
Okresy największej podatności na uszkodzenia poszczególnych części ciała:
w okresie embrionalnym do 8 tygodnia: głębokie uszkodzenia anatomiczne:
w 3 tygodniu życia: zaburzenia CUN i serca
w 4 tygodniu zaburzenia w rozwoju oczu, serca, kończyn
w 6 tygodniu zaburzenia słuchu, zębów
w 7 tygodniu rozszczepy podniebienia
w 8 tygodniu - słuch, genitalia
Do końca fazy embrionalnej powstaje 30 z 45 generacji komórek.
W okresie płodowym zaburzenia mają charakter fizjologiczny.
Czynniki wywołujące zaburzenia:
GENETYCZNE = zawarte w kodzie genetycznym
TERATOGENY= czynniki pozagenetyczne = zewnętrzne (zagrażające i zaburzające rozwój płodu!)
niedożywienie: mniejszy mózg, niedobór zdolności poznawczych
leki: kłopoty z oddychaniem u noworodka
alkohol: niedorozwój umysłowy, uszkodzenie serca
narkotyki: różnego rodzaju niedobory zdolności poznawczych i zaburzenia zachowania
papierosy: mały ciężar ciała noworodka, niedobór zdolności poznawczych, zaburzenia zachowania
infekcje (np. różyczka): wady wrodzone, upośledzenie narządów zmysłów, niedorozwój umysłowy
kofeina: poronienie
silny stres: poronienie, przedwczesny poród, rozszczepienie podniebienia, niedorozwój
Co dziecko zapamiętuje z życia płodowego?
Poziom mięśniowy - przyjmowanie pozycji płodowej (= embrionalna pozycja bezpieczna) zaraz po urodzeniu
„Pamięć ograniczonej przestrzeni” - relaks, jaki daje odpoczynek w dużym i miękkim fotelu
„Pamięć środowiska wodnego” - ulubiony wypoczynek w wannie
„Pamięć rytmicznego kołysania ciała” - stąd relaksujące i usypiające działanie kołyski, huśtawki, hamaka itp.
Rytm i intonację głosu matki
„Pamiętane” z okresu plodowego przez organizm emocje mają cechę względniej trwałości i mogą decydować o wrodzonej predyspozycji do lękowego, agresywnego lub radosnego wkroczenia w świat poza łonem matki. Jeśli matka w czasie ciąży przeżywała chroniczny stres, pośrednio poprzez odpowiednie związki chemiczne dziecko może nabyć predyspozycji do zachowań agresywnych, lękliwości i nadpobudliwości. Początkowo przejmuje biorytm matki, ale stopniowo kształtuje swój własny.
Co implikuje ruchliwość dziecka w okresie płodowym?
aktywnie ruchowo w łonie matki okazują się lepiej rozwinięte ruchowo we WD
powolniejsze ruchowo - cechują się wolniejszym rozwojem motoryki i mowy we WD
nadmiernie ruchliwe - wykazują nadruchliwość, drażliwość, trudności w odprężaniu się, reagują często niepokojem i płaczem.
słabe reakcje na hałas w łonie matki - kontrolowanie emocji po urodzeniu
nagłe i żywe reakcje na gałąs - nadpobudliwość, nadwrażliwość po urodzeniu.
Duża wrażliwość w okresie prenatalnym zapowiada dużą wrażliwość w późniejszym okresie (i to wrażliwość nie tylko fizyczną).
+ do teratogenow:
nadmiar ołowiu
niedobór jodu
+ co zapamiętuje dziecko z płodowego
ciemne wnętrze
bodzce: dotykowe/sluchowe/rownowagi
przyjmowanie skulenia sie , jak plód