Pedagogika
Wykład IV - 28.10.2011
(Ciąg dalszy poprzedniego wykładu)
- Zadaniem wychowania jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumę stanów fizycznych, intelektualnych i moralnych których wymaga od niego społeczeństwo jako całość i środowisko
- cele wychowania to : wdrożenie do karności, budzenie przywiązania do społeczeństwa a także budzenie uczuć altruistycznych
-socjologizm jako jedyny ze współczesnych kierunków pedagogicznych opowiada się za przymusem. Kara jako metoda wychowawcza ma informować o fakcie złamania reguł.
Wychowawca wg pedagogiki Socjologicznej
-ktoś kto kształtuje nowego człowieka - rzeźbi używając władzy
- ma władzę a wychowanek nie powinien się jej bać
-świadomie i celowo ma wpływ na wychowanie jest autorytetem formalnym
-pozbawiony prywatności - zadanie to utrzymanie dystansu - jest jak „szklana szyba” - dzięki niej (przez nią ) wychowanek ma poznać świat.
Wychowanek
- wykazuje tendencje naśladowcze
-jest to osobnik społeczny - ktoś niedoskonały ale plastyczny
- łatwo go zmieniać - jest nieukształtowany, jest glina z której ma rzeźbić wychowawca.
Organizacja kształcenia wg socjologizmu
- nauczyciel jest najważniejszy, to on udziela głosu
- system klasowo-lekcyjny
- im bardziej formalna struktura - tym lepiej
-- wychowanie w instytucji, w grupie , do grupy
- spoiwem są wspólne tradycje działania i prace
Socjologizm- kary
- ideał ogólny to kanwa kształcenia ogólnego
- kara jest naturalnym składnikiem wychowania i nauczyciela
- kara jest wtedy skuteczna, jeśli się ja odczyta jako komunikat, że złamało się pewną zasadę
- kara łączy się z czynem jest odpowiednia do czynu i związania z nim czasowo
- karanie zbiorowe - zadaniem socjologów jest bardzo skuteczne, scala grupę.
Zalety socjologizmu
- zwrócenie uwagi pedagogów na społeczne uwarunkowania procesów wychowawczych, co zaowocowało bogatym zbiorem opracowań na ten temat
- pomoc wychowawcom i nauczycielom w zrozumieniu społecznej funkcji szkoły i innych instytucji
Krytyka socjologizmu
- charakter konserwatywno - oportunistyczny
- utrwala przekonanie o istniejącym układzie sił i stosunków społecznych jako trwałych i wartościowych
- co implikuje adaptacyjny charakter wychowania ( jednostka ma się przystosowywać do warunków zewnętrznych)
- statyczny sposób pojmowania środowisko, ustroju społecznego ( a nie dynamiczny)
- operowanie mylnymi teoriami grup społecznych tj. pojmowanie społeczeństwa jako wiele zachodzących na siebie i krzyżujących się grup i środowisk społecznych ( zawodowych, wyznaniowych, narodowościowych) przy jednoczesnym braku dostrzegania zasadniczego podziału społeczeństwa - na antagonistyczne, walczące ze sobą grupy społeczne.
- skrajny determinizm środowiskowy i socjologizm ograniczają w pedagogice celowość i efektywność intencjonalnej pracy wychowawcy, przez co prowadzi ( tak jak i koncepcje naturalistyczne ) so tzn. fatalizmu, mówiącego o przesądzonym - przez pochodzenie społeczne i środowisko - losie człowieka, a także pesymizmu pedagogicznego oraz negacji szkoły i wychowania
- środowisko nie tylko wpływa, urabia jednostki, ale również samo jest przekształcane o czym nie wspomina ten kierunek.
Pedagogika krytyczna
- jest to nurt radykalnej krytyki praktyki szkoły łączony z konstruktywnym postmodernizmem
- był konsekwencją powszechnego niezadowolenia z usług edukacyjnych i szkoły jako instytucji wychowawczej.
- pedagodzy krytyczni uważają, że szkoła nie nadąża za rewolucją naukowo-techniczną a tym samym za potrzebami i wyzwaniami tych przemian.
Przedstawiciele m.in.: L. witkowski, T. Szkudlarek
-Pedagogika krytyczna ukazuje ukryte programy realizowane w szkole. Ukryty program to pozadydaktycznej, lecz wychowawczo ważne konsekwencje uczęszczania do szkoły, które pojawiają się systematycznie, ale nie są zawarte z żadnym zestawie celów i uzasadnieniu działań oświatowych. Dotyczy sfery molarnej.
Krytyka szkoły
- szkoła zamiast rozwijać hamuje osobowość
- uczeń - wychowanek uczy się - bierności, jest obojętny emocjonalnie
- przeczekać - główne hasło życia szkoły
- odłączenie praktyki od teorii
- brak wsparcia
- chęć przypodobania się nauczycielowi ( co chce usłyszeć )
- ciągła konieczność radzenia sobie z przemocą, strachem , stresem, lękiem.
Antypedagogika
Jest to ruch, który radykalnie przeciwstawia się wszelkiej pedagogice wychowania autorytarnego , represyjnego, opartego na przedmiotowym traktowaniu wychowanka.
Rozwój
Zaczęła się rozwijać w latach 60-70 XX wieku w USA od ruchu Johna Holta i walki o prawa dziecka
Niemcy - Hubertus schoenebeck
Szwajcaria - Alice Miller
W Polsce zapoczątkował ruch h. V. Schoenebeck, w 1980 książką „wspierać a nie wychowywać „ i wygłaszając cykl wykładów.
Hasło - kto kocha dzieci, ten ich nie wychowuje
- trzeba wspierać a nie wychowywać
- wychowanie = psychiczne i fizyczne okaleczenie wychowanków, wyzwala postawy przemocy człowieka nad człowiekiem
- wychowanie to proces celowy, ukierunkowany i planowany -> chce zmienić człowieka, prowadzi do zaniku naturalnej skłonności człowieka do autonomicznego kształtowania siebie, poczucia bezpieczeństwa
- wychowankowie są manipulowani przez wychowawców.
- wychowanie to nierówność - wychowawcom wolno więcej niż podopiecznym, należy obserwować naturalne zdolności dziecka, wspomagać w rozwoju
- podstawowym warunkiem wspierania, jest jego dobrowolność ( w wychowaniu jest to przymus )
- wspieranie zachodzi na bazie wzajemnej równowagi
- wspierania znosi odpowiedzialność dorosłych za dzieci, każdy jest odpowiedzialny za siebie. Ponadto wspieranie oznacza wzajemna równowagę między autorytetem dziecka a autorytetem dorosłych.
Dlatego antypedagogika odrzuca wychowanie
- głosi pogląd o naturalnej zależności generacyjnej- nieufny stosunek do dziecka ( i szerzej człowieka)
- antypedagogika reprezentuje antropocentryczne stanowisko ( nawiązywanie do psychologii humanistycznej ) - pogląd na temat równości wszystkich ludzi - nowy model relacji oparty na dwupodmiotowości
- każdy wie co dla niego dobre. Pragnie się rozwijać i samorealizować
Kto realizuje siebie jest wolny, szczęśliwy autentyczny.
- idea równouprawnienia dzieci. Prawo traktuje dzieci wyłącznie w kategoriach przedmiotu opieki. Stad formułowanie katalogów praw człowieka. Powstawanie organizacji i stowarzyszeń walki o prawa dziecka.
- relacje oparte na zależności zmienić na relacje partnerskie - bez roszczeń , jedynie oparte na wsparciu.
Człowiek ( dorosły ) - człowiek ( dziecko)
Krytyka antypedagogiki prze tradycyjnych pedagogów
Dziecko pozostawione jest samemu sobie
Antypek. Zapomina ze kształtowanie właściwych norm moralnych i hierarchii wartości dokonuje się stopniowi i pod wpływem otoczenia.
Dla prawidłowego rozwoju dziecka konieczne jest stworzenie mu odpowiednich warunków tego rozwoju, a te w szczególności sprowadzają się do ingerencji autorytetów, rodzicielskich, czy jakichkolwiek innych.
Alternatywna pedagogika humanistyczna
-wyrasta z podstaw współczesnej psychologii humanistycznej.
- oparta na krytycznej myśli filozoficznej końca XX wieku.
- Pedagogika ta z podmiotowości dziecka - człowieka czyni podstawową i niepowtarzalna kategorie pedagogiczna.
-odrzuca dualizm : przedmiot i podmiot w wychowaniu. Każde wychowanie jest „spotkaniem podmiotowym”
Przedstawiciele m.in. L/ witkowski, J. Rutkowiak, R. Kwaśnica