REWALIDACJA PRZEZ SZTUKĘ
OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH.
terapia zajęciowa - to kompleksowe działanie mające na celu przywrócenie zdrowia choremu poprzez pobudzanie jego aktywności.
Istnieje wiele form terapii zajęciowej , jeśli nawet nie związanych bezpośrednio ze sztuką , to na pewno z nią korespondujących.
Oto niektóre z nich:
MUZYKOTERAPIA- niekiedy traktowana jako dział psychoterapii , czasem artterapii. Jest to metodyczne zastosowanie muzyki. Dźwięk i rytm
w pedagogice specjalnej służą do stymulacji ekspresji.
W muzykoterapii wartość posiada muzyka , techniki terapeutyczne oraz kontekt pacjent-terapeuta.
Odpowiednio dobrana muzyka ma pozytywny wpływ na emocje , procesy myślowe i psychomotorykę. Ma działanie aktywizujące lub osłabiające czynność mózgu w zależności od aktualnego stanu pacjenta.
ARTTERAPIA- w niektórych publikacjach tym terminem objęte są niemal wszystkie działy terapii zajęciowej.Ale w ścisłym znaczeniu jest to oddziaływanie terapeutyczne przy pomocy sztuk plastycznych i teatru. Spełnia ona ogromną funkcję kompensacyjną , wyzwala aktywność twórczą , wyrównuje braki i ograniczenia psycho-fizyczne. Pozwala zaakceptować siebie i innych. Wzbogaca życie człowieka niepełnosprawnego , nadaje mu sens.
Jedną z form artterapii jest teatr.
Najbardziej znaną formą terapii , mającą swe żródła w teatrze jest psychodrama. Inne to np. pantomima czy terpia ruchem. Celem tych działań jest poprawa komunikacji pacjenta z otoczeniem, przywrócenie wiary we własne siły, wyzwolenie pozytywnych emocji. Inną ciekawą formą wykorzystania teatru w terapii jest tworzenie spektakli teatralnych wspólnie przez terapeutów i pacjentów.
Premiera sztuki poprzedzona jest zazwyczaj ogromem pracy. Aktorzy uczą się tekstów , pomagają scenografom przy tworzeniu i instalowaniu dekoracji. Moment premiery to dla każdego wielkie święto.
Ogromną uwagę przywiazuje się do wypowiedzi pozawerbalnej chorego. Najwyrazniejsza kreacja pozawerbalna występuje w pantomimie. Spontaniczność wypowiadania się w tej technice sprzyja otwieraniu się do świata, szczególnie dla osób mających trudności w komunikowaniu się. Zarówno psychodrama jak i pantomima pomagaja w wyrażaniu nieuświdomionych i tłumionych uczuć.
Artterapia to również różnorodne sztuki plastyczne. Opiszę kilka z nich , które zasługują według mnie na szczególną uwagę pod względem
wartości terapeutycznych.
malowanie dziesięcioma palcami
metoda wprowadzana w celu pobudzenia aktywności u dzieci upośledzonych umysłowo i z mózgowym porażeniem w celu pobudzenia samorzutnej aktywności . Wykorzystuje się ją najczęściej u osób , którym trudność sprawia utrzymanie pędzla w ręce. Brak trudności technicznych uwalnia pacjenta od odwracania uwagi i skłania do skupienia jej na wykonywanej pracy. Malowanie dziesięcioma palcami w grupie to wspaniała metoda wyzwalająca pozytywne postawy społeczne. Służy ona też relaksacji i wyzwoleniu twórczej ekspresji.
technika ceramiczna:glina należy do tworzyw bezkształtnych , które można modelować w dowolny sposób, nawet przypadkowy. Praca w glinie przynosi doskonały efekt terapeutyczny u osób nie kontrolujących emocji , agresywnych. Pozwala zwiekszyć poczucie własnej wartosci u osób
o ograniczonych możliwościach.
Glina wyzwala samorzutną aktywność twórczą u osób głęboko upośledzonych umysłowo. Drobny ruch , wgniecenie powoduje już zmanę kształtu.
U tych osób na szczególna uwagę zasługuje wykorzystanie glinianegi szlamu. Jest to forma bezkształtna , bardziej posłuszna ruchom chorego.
W przypadku mniej upośledzonych mozna stosować technike pracy w glinie według zasad ceramicznych.
tkactwo:wspaniała technika , przeznaczona jednak dla osób bardziej sprawnych fizycznie i umysłowo. Do pracy wykorzystuje się najczęsciej ramę tkacką. Praca przy niej wzmacnia siłę mięśnoiwą , zwiększa zakres ruchów, nie dopuszcza do deformacji i przykurczów. Wzmaga koncentrację uwagi , rozwija poczucie estetyki .
Uczestnictwo w twórczym działaniu nadaje sens życiu ludzi niepełnosprawnych . Niesie radość tworzenia. Czasem dzieło jest jedynym środkiem komunikacji między terapeutą a chorym.