BIBLIOGRAFIE SZCZEGÓLNIE WAŻNE DLA BADAŃ LITERACKICH
BIBLIOGRAFIE OGÓLNE
BIBLIOGRAFIE HISTORYCZNE
„BIBLIOGRAFIA POLSKA” ESTRAICHERA
Uwagi wstępne: Obejmuje piśmiennictwo polskie i dotyczące Polski.
Redaktorzy: Karol Estraicher (1827-1908), Stanisław Estraicher (1869-1839), Karol Estraicher (wnuk) (-1984) ( /II wydanie Bibliografii polskiej XIX stulecia/
Lata ukazywania się: 1872-2000: Bibliografia polska, 1959-1976: II wydanie Bibliografii polskiej XIX stulecia.
Lata opracowywane: Od czasów najdawniejszych do końca XIX w.
Częstotliwość ukazywania się: ---
Podział materiału: 34 tomy + 4 tomy serii odrębnej + 11 tomów II wydania Bib.pol.XIXst.
Część I - wydawana w latach 1872-1882 - 7 tomów - rejestruje druki z lat 1800-1880 - układ abecadłowy - pt. Bibliografia polska XIX stulecia;
Część II - wydawana w latach 1882-1890 - 4 tomy - rejestruje druki z lat 1455-1889 - układ chronologiczny;
Część III - wydawana w latach 1891-2000 - 23 tomy - rejestruje druki opublikowane od XV do końca XVIII w. (starodruki) - układ abecadłowy;
Część IV - Odrębna seria - kontynuuje część I - wydawana w latach 1906-1916 - 4 tomy - rejestruje druki z lat 1881-1900 - układ abecadłowy - pt. Bibliografia polska XIX stulecia. Lata 1881-1900.
II wydanie Bibliografii polskiej XIX stulecia - połączenie i uzupełnienie części I i IV - wydawane w latach 1959-1976 - 11 tomów - rejestruje druki z lat 1800-1900 - układ abecadłowy.
Opis bibliograficzny: Opisy alfabetyczne (cz. I, III, VI), opis chronologiczny (cz. II)
# Hasło: * dla druków autorskich hasłem jest nazwa autora lub współtwórców. Dzieła tłumaczone, których autora nie dało się ustalić, opisuje się pod nazwiskiem tłumacza, dzieła zbiorowe i kalendarze pod nazwiskami wydawców, dzieła kilku autorów pod ich nazwiskami. * Obok nazwisk znajdują się krótkie informacje o autorze (tytuły naukowe, zawodowe, daty ramowe życia, miejsce pochodzenia). * Pseudonimy i kryptonimy zostały w miarę rozszyfrowane. Gdy nie dało się ustalić autora, hasłem zostawał kryptonim. * W pseudonimach złożonych z nazwy osobowej i nazwy miejsca pochodzenia autora na czoło wysunięta jest nazwa miejscowości [np. „Oświęcimia (z) Stanisław”]. * W kryptonimach podawana jest na początku hasła druga lub trzecia litera jako przypuszczalny inicjał nazwiska [np. J.B.S. -> „S.J.B.”]. * W opisie druków anonimowych o nie ustalonym autorstwie hasłem jest pierwszy rzeczownik tytułu [np. Trzy nauki gospodarskie... -> „Nauki (Trzy) gospodarskie...”]. * Gdy w tytule występuje nazwa osobowa lub geograficzna, druk opisany jest pod tą nazwą własną wysuniętą na czoło pozycji w nawiasie [np. (Warszawa). Oda na cześć obrońców Warszawy”].
# Tytuł: * tytuły podaje się w pełnym brzmieniu. * Druki opublikowane bez nazwy mają tytuł fingowany, ujęty w nawiasy prostokątne.
# Inne dane: * miejsce wydania, nakładca (ew. drukarz), data wydania, format (sposób złożenia arkusza drukarskiego), objętość, informacja o ilustracjach, indeksie, ceny druków (w cz. I). * W części II opis skrócony: nazwa autora, tytuł, miejsce wydania, wydawca.
# Adnotacje: * w cz. II brak. * w cz. I i IV: objaśnienia dotyczące autorstwa, wysokości nakładu, kosztów druku, treści dzieł (czasem). * w cz. III rozbudowane: objaśnienia dotyczące cech wydawniczo-formalnych i historii druków, autorstwa, miejsca i daty druku, postaci zewnętrznej, genezy i recepcji dzieł, związków z innymi drukami, cech nabytych przez poszczególne egzemplarze, treści. Dodawano niekiedy uwagi oceniające. Czasem załączano literaturę przedmiotu
# Nazwy bibliotek: w których znajdują się poszczególne egzemplarze danego druku.
# Odsyłacze: dotyczące nazw autorów i innych współtwórców dzieł, odsyłacze tytułowe i przedmiotowe.
Układ materiału: * w częściach I, III i IV zastosowano układ krzyżowy- w jednym szeregu następują po sobie opisy alfabetyczne i odsyłacze przedmiotowe. * W części II zastosowano układ chronologiczny wg daty wydania druków, w obrębie poszczególnych lat układ alfabetyczny.
BIBLIOGRAFIE LITERACKIE
„LITERATURA POLSKA” KORBUTA
Uwagi wstępne: Całkowity tytuł: Literatura Polska. Książka podręczna informacyjna dla studiujących naukowo dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego. Dzieło ma formę historycznoliterackiego kompendium bibliograficznego
Redaktorzy: Gabriel Korbut
Lata ukazywania się: wydanie pierwsze: 1917-1921; wydanie drugie: 1929-1931.
Lata opracowywane: wydanie pierwsze: od X w. do 1900; wydanie drugie: od X w. do końca 1914 r.
Częstotliwość ukazywania się:
Podział materiału:
Wydanie pierwsze: 3 tomy:
Tom I: okres od X do końca XVII w.,
Tom II: okres od XVIII w. do 1820 r.,
Tom III: okres od 1820 do 1863 r. + niewielki dodatek z okresu 1863-1900;
wydanie drugie: 4 tomy:
Tom I: okres od X do końca XVII w.,
Tom II: okres od XVIII w. do 1820 r.,
Tom III: okres od 1820 do 1863 r.,
Tom IV: okres od 1864 do 1914 r.
Opis bibliograficzny:
# Hasło osobowe: * Zawiera: życiorys (faktograficzny), bibliografia podmiotowa (chronologiczna lub ułożona wg gatunków uprawianych przez pisarza), bibliografia przedmiotowa. * Bibliografia podmiotowa zawiera: pierwsze wydania osobne dzieł i niektóre następne, niekiedy większe utwory drukowane w czasopismach i wystawiane na scenie, wydania dzieł zbiorowych, zestawienia korespondencji drukowanej oraz informacje o zachowanych rękopisach. * Bibliografia przedmiotowa: chronologiczna. Przy znaczniejszych pisarzach: selektywna, uwzględniająca tylko istotne opracowania. Przy mnie znaczących pisarzach wymienia wszystkie wzmianki o publikacjach i komentarzach do nich. Przy większej liczbie pozycji bibliografia przedmiotowa wyodrębnia działy zagadnieniowe.
# Adnotacje: tylko przy niektórych pozycjach; dotyczą treści, okoliczności i daty powstania dzieła, innych wydań, przekładów itd. Niekiedy zamiast opisu bibliograficznego Korbut zamieszcza swobodny opis twórczości.
Układ materiału: układ chronologiczno-systematyczny; w obrębie poszczególnych tomów zasadą układu była wewnętrzna periodyzacja, zaś hasła rzeczowe i osobowe łączone są w grupy wg różnych kryteriów (terytorialnych, kierunków literackich, przynależności do grup literackich, politycznych). W poszczególnych grupach hasła osobowe uszeregowane są wg chronologii działalności pisarskiej. Szukanie materiału ułatwiały skorowidze osobowe w poszczególnych tomach.
„BIBLIOGRAFIA LITERATURY POLSKIEJ „NOWY KORBUT”
Uwagi wstępne: Wzorem było dzieło Gabriela Korbuta Literatura Polska. Początkowo zamierzona była jako trzecia, poprawiona edycja korbutowskiej bibliografii. Potem poszerzono znacznie zakres zainteresowań bibliografii, stała się „bibliografią literatury polskiej”, ukazano jej związki nie tylko z tłem ideowym i społecznym, ale też z innymi dziedzinami sztuki. Dążono do całościowego przedstawienia problemu, z uwzględnieniem prac zagranicznych.
Redaktorzy: zespół Instytutu Badań Literackich PAN pod naczelną redakcją Kazimierza Budzyka (do 1963 r.); seria pierwsza: Roman Pollak; seria druga: Elżbieta Aleksandrowska, do 1958 red. Tadeusz Mikulski; seria trzecia: Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz; JIK: S.Stupkiewicz, I. Śliwińska, W. Roszkowska-Sykałowa; seria czwarta: Zygmunt Szweykowski, Jarosław Maciejewski
Lata ukazywania się: seria I: 1963-1965; seria II: 1966, 1967, 1972; seria III: 1958, 1969, 1972; seria IV: 1970, 1973, 1977-1979;
Lata opracowywane: seria I: X-poł.XVIII w.; seria II: od 1730-1760 do 1820-1830; seria III: od 1820-1830 do 1864; seria IV: od 1864 do współczesności.
Częstotliwość ukazywania się: seriami co kilka lat
Podział materiału: 19 tomów + Słownik współczesnych pisarzy polskich
Seria pierwsza - tomy 1-3: Piśmiennictwo staropolskie - od X w. do połowy XVIII w.,
Seria druga - tomy 4-6: Oświecenie - od 1730-1760 do 1820-1830,
Seria trzecia - tomy 7-9: Romantyzm - od 1820-1830 do 1864, tom 10 - Adam Mickiewicz, tom 11 - Juliusz Słowacki, tom 12 - Józef Ignacy Kraszewski;
Seria czwarta - tomy 13-16: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski - od 1864 do współczesności, tom 17 - Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, tom 18 - Stanisław Wyspiański, Jan Kasprowicz, Stefan Żeromski, tom 19 - Bibliografia czasopism literackich.
Opis bibliograficzny:
# Hasło osobowe opracowywane jak u G. Korbuta + poszerzenie zakresu uwzględnianych materiałów i ich krytyczne opracowanie, precyzja informacji
= życiorys: faktograficzny; precyzyjne, zwięzłe dane o życiu i działalności pisarza; brak oceny; informacje o pełnionych funkcjach i zajmowanych stanowiskach, przynależności partyjnej, współpracy z czasopismami spełniającymi określony program ideowy. Brak charakterystyki dorobku literackiego i danych o twórczości (z wyjątkiem debiutu i książek nagrodzonych). Informacje o nagrodach i odznaczeniach.
= twórczość: założenie: ukazanie rozwoju pisarza i dziejów poszczególnych utworów. Opis chronologiczny pozycji w ramach wyodrębnionych grup: Twórczość oryginalna, Przekłady i przeróbki, Prace edytorskie, Wydania zbiorowe. Obecne informacje o adaptacjach teatralnych i filmowych i większych tekstach drukowanych w czasopismach.
= opracowania: uwzględnione recenzje i opracowania polskie i zagraniczne. Porządek: zgromadzono najpierw opracowania ogólne o życiu i twórczości, następnie, przy tytułach poszczególnych dzieł, recenzje ich dotyczące (w układzie chronologicznym).
# Adnotacje: zawierają zagadnienia autorstwa, dedykacji, adaptacji, przeróbek, uzyskanych nagród itd.
Układ materiału: Spisy pomocnicze:
Tom I: zawiera indeks tytułów i nazw utworów anonimowych, utworów o autorstwie niepewnym oraz haseł rzeczowych;
Tom III: zawiera indeks nazwisk i pseudonimów do tomów II i III;
Tom VI: zawiera indeksy do serii oświecenia;
Tom IX: zawiera indeks osobowy do serii romantyzmu;
Tom IV Słownika współczesnych pisarzy polskich: zawiera słownik pseudonimów i kryptonimów, indeks tytułów utworów literackich wydanych oddzielnie oraz indeks nazw osobowych.
BIBLIOGRAFIE HISTORII LITERATURY I KRYTYKI LITERACKIEJ
„POLSKA BIBLIOGRAFIA LITERACKA”
Uwagi wstępne: Bibliografia bieżąca, obejmująca teksty literackie i piśmiennictwo z zakresu nauki o literaturze, pełną bibliografię teatralną. Opisuje wydawnictwa samoistne (zwarte) i niesamoistne (teksty literackie, artykuły, recenzje, notatki, niekiedy nawet wzmianki publikowane w czasopismach, księgach zbiorowych, komentowanych programach teatralnych), a także fragmenty książek publikowane w czasopismach. Liczba opisywanych czasopism: od 400 do 500 + kilkadziesiąt pism zagranicznych.
Redaktorzy: Stefan Vrtel-Wierczyński do 1963 r. w Instytucie Badań Literackich PAN
Lata ukazywania się: od lat dwudziestych do teraz: 1925, 1926; od 1954 do teraz
Lata opracowywane: 1919, 1922 /trudności finansowe/; pełna realizacja: „PBL” z IBL PAN; 1944/1945-1952/1953, 1956-1973. 1954/1955, 1974/1975.
Częstotliwość ukazywania się: rocznik lub dwurocznik
Opis bibliograficzny:
# Opis druków zwartych: nazwa autora, tytuł + podtytuł, współpracownicy (tłumacz, przedmówca, ilustrator), oznaczenia wydania, ilość tomów (ew. części), adres wydawniczy (miejsce, rok wydania, wydawca), objętość, seria wydawnicza, numer serii. * Przy tłumaczeniach na języki obce przed tytułem przekładu podawany jest tytuł oryginału.
# Opis druków publikowanych w czasopismach: autor, tytuł (ew. podtytuł), tytuł pisma (w skrócie), numer i strony. * Pseudonimy kryptonimy są w miarę możliwości rozwiązywane.
# Adnotacje: 2 typów: wyjaśniające i zawartościowe. * W opisach artykułów umieszczono je po cytacie wydawniczej w nawiasach kwadratowych. W opisach dzieł zwartych - od nowej linii, mniejszą czcionką. * Przy pierwodrukach wydań samoistnych zbiorów poezji, nowel jednego autora podaje się zawartość tomów wraz z wyliczeniem utworów (podobnie jak w wydawnictwach zbiorowych).
# Pozycje zbiorowe: występują obok pozycji jednostkowych (czyli opisów wydawnictw zwartych). Pozycje zbiorowe w odniesieniu do tekstów literackich zawierają następujące grupy utworów jednego autora drukowanych w czasopismach i wydawnictwach zbiorowych:
a) wiersze; skrót W:, b) utwory prozą; skrót P:, c) teksty paraliterackie (ale tylko w przypadku pisarzy wybitniejszych). W opisach z zakresu krytyki literackiej i piśmiennictwa z dziedziny nauki o literaturze pozycje zbiorowe zawierają: a) książki + recenzje o nich (po skrócie: Rec.:), b) artykuły i recenzje dotyczące tych samych tematów; nazwy tych tematów umieszczone są na początku pozycji rozstrzelonym drukiem (przy recenzjach dzieł literackich na początku podawany jest rozstrzelonym drukiem tytuł dzieła, następnie po skrócie: rec.: - recenzje danego dzieła w układzie alfabetycznym).
# Odsyłacze: obecne tylko w ważniejszych przypadkach.
# Obecność indeksów osobowych i rzeczowych.
Układ materiału:
Roczniki 1944\1945-1949:
I Teksty: a) Literatura polska, b) Literatury obce; układ alfabetyczny wg haseł autorskich w ramach literatur poszczególnych krajów.
II Opracowania: a) Literatura polska (1. Historia literatury i krytyka literacka, 2. Teoria literatury i krytyki. Językoznawstwo. 3. Nauki pomocnicze. 4. Teatr i film. 5. Organizacja nauki o literaturze), b) Literatury obce; systematyzacja rzeczowa i przedmiotowa.
Roczniki 1956-1968:
I Teoria literatury - systematyzowanie rzeczowe wg haseł zagadnieniowych.
II Historia literatury: a) Literatura polska, b) Literatury obce, układ alfabetyczny.
III Teatr i film
Roczniki od 1968 do teraz:
I Teoria literatury
II Literatura polska
III Literatury obce
IV Teatr, film, radio, telewizja
1