WYKŁAD NR.1
Lektury:
J.Górniewicz-„Teoria Wychowania” wyd.1994r Toruń
M. Sobocki- „Teoria wychowania” wyd.2005r Kraków
Teoria wychowania- nie ma jednej powszechnie uznanej teorii, która byłaby dyskursywna. Jest wiele różnych konkursywnych teorii.
Teoria wych. Była pomysłem pozytywistycznym. Pozytywistyczne podejście do teorii wychowania polegało na wierze w skonstruowanie jednej teorii wych.
Etymologia słowa „wychowania” pochodzi od słowa „chowanie”, „przyswajanie”,np.
„chowanie” odzwierciedla prostą świadomość oddziaływania dorosłych na dzieci. Wywieranie wpływu wychowawczego na dzieci. Wychowanie traktowane było jako samoistne.
„wychowanie” wskazuje intencje celowości względem tego, kto jest przedmiotem bądź podmiotem wychowawczym. Dorośli wiedzą, że żeby wychować trzeba się skupić na danej osobie.
„proces wychowania” wskazuje na intencje celowych działań, która jest ukryta w słowie.
Pojęcie to zakłada, że proces wychowania jest:
*długotrwały
*permanentny
*złożony
Proces wychowania wskazuje na to,że podlega pewnym prawidłom czyli prawu kontynuacji.
NAJBARZDIEJ PODSTAWOWA DEFINICJA TEORII WYCH.
Przedmiotem teorii wych. Są wszelkie świadome akty wychowania, ich uwarunkowania, przebieg i skutki.
*Definicja wskazuje, że przedmiotem zainteresowania są świadome przedmioty-akty wychowania.
*Ponadto odróżnia socjalizację od wychowania(wych. zamierzone i niezamierzone).
*Uwarunkowania oddziaływań wych.-na ich skuteczność bądź nieskuteczność wpływa wiele rzeczy,np. środowisko, zdrowie fizyczne lub profil osobowości dziecka.
*Przebieg-charakter procesualny ma swoje stadia określone-łączy się z pewnymi szczeblami trudności
*Skutki podejmowanych działań- teoria wych. w swym profesjonalizmie antycypuje skutki- jej działalnością jest przewidywanie skutków podejmowanych oddziaływań.
*Wychowanie ma charakter teleologiczny-zamierzony.
Wychowanie antycypuje pewne konsekwencje. Ten kto nie bierze pod uwagę jakiś skutków danych działań jest nieodpowiedzialny.
STATUS TEORETYCZNY TEORII WYCHOWANIA:
Są dwa stanowiska:
1) Teoria wych. powinna być traktowana jako nauka:
powinna być ścisła
posługiwać się określoną terminologią
jej wyniki powinny być weryfikalne
Zakłada to, że teoria wych. jest:
weryfikowalna
falsyfikowana
To założenie wiąże się z paradygmatem pozytywistycznym i scjentystycznym.
Ta teoria opiera się na tym, że powinno się wypracować tylko jedną teorię wychowania.
Naukowe stanowisko teorii opiera się na psychologii i socjologii.
2)Teoria wych. jest refleksją, zamysłem nad człowiekiem, z punktu widzenia rozwoju człowieka i jego osobowości.
(my studenci APSu będziemy się skupiać na drugim czyli tym podejściu)
To podejście posługuje się metodami naukowymi, ale głównie refleksją. Jest to namysł nad człowiekiem, który jest w drodze do dorosłości. Myślimy o wychowaniu, chcemy się zbliżyć, ale zbliżenie nigdy nie jest pełne.
Refleksyjne podejście odwołuje się do humanistycznego wymiaru rozumienia oddziaływania wych. na człowieka,
Humanizm: namysł nad ogółem:
kulturą
społeczeństwem
życiem
Humanistyczny sposób myślenia wiąże się z tym, że do człowieka w większym stopniu można zbliżyć się niż go zrozumieć. Łatwiej jest wypracować typ relacji interpersonalnych. Z humanizmem łączy się element tragizmu (nie możemy przwidzieć skutków naszych działań). Ów tragizm wyraża się też w tym, że wychowanie jest w relacji podrzędnej z nauczycielem. Może to doprowadzać do nadużyć przez osoby dorosłe, np. podporządkowanie sobie wychowanków do swoich niecnych planów (kazirodztwo, pedofilia itp.)
Dorosła osoba ma zawsze przewagę, łączy się to z :
wiekiem
wiedzą
doświadczeniem
Kryje się tu potencjalny tragizm. Oddziaływania wychowawcze mogą być błogosławieństwem bądź przekleństwem.
CYTAT: „ Między sensem, a absurdem rozgrywa się oceaniczny dramat zwany bytem człowieka”
Józef Kozielecki
Ludzkie życie zawsze rozgrywa się między sensem a absurdem, np. rzeczywistość szkolna (jedne lekcje są ciekawe inne nudne).
RÓŻNE WYMIARY WYCHOWANIA
PSYCHOLOGICZNY
SOCJOLOGICZNY
FILOZOFICZNY
PRAWNY