Specjalista ds. finansów

Kod klasyfikacji: 241204

Rozdział klasyfikacji: Finanse i dziedziny pokrewne

Klasa klasyfikacji: Bankowość, rachunkowość

Zadania i czynności

Głównym zadaniem specjalisty ds. finansów jest wspomaganie procesu podejmowania decyzji związanych z kapitałem, czyli pieniędzmi. W zależności od formy własności firmy, rodzaju branży (spożywcza, odzieżowa, budownictwo itp.), jej wielkości i rodzaju prowadzonej działalności (produkcja, handel, usługi) zadania te obejmują ponadto: Sporządzanie i prezentowanie kierownictwu firmy analiz dotyczących danych makroekonomicznych, Ocenę wpływu danych makroekonomicznych na bieżącą i przyszłą kondycję ekonomiczną firmy, Doradztwo w zakresie businessu (tworzenie symulacji opłacalności inwestycji kapitałowych), Kompletowanie, analizowanie i przekazywanie informacji na temat rynku kapitałowego, Zarządzanie ryzykiem finansowym (ryzyko kursowe, stopy procentowe), Współpraca z instytucjami finansowymi i urzędami, Nawiązywanie kontaktów i współpraca z klientami i kontrahentami, W przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej planowanie, organizowanie, kierowanie i kontrolowanie działalności firmy i zatrudnionej kadry. Analityk finansów sam nie podejmuje decyzji, ale przygotowuje analizy finansowe, opracowuje hipotezy i warianty rozwiązań, przedstawia ich krytyczną ocenę i proponuje rozwiązania końcowe - wnioski. Analityk bada nie tylko wyniki finansowe, które są efektem dotychczasowej działalności gospodarczej tj. Tego co było, ale przede wszystkim przygotowuje prognozy bieżące obejmujące najbliższą przyszłość, prognozy krótkoterminowe na najbliższe lata oraz długoterminowe na 5 i więcej lat. Takie analizy wykonuje się w kilku wariantach, a stosowane techniki symulacyjne pozwalają przewidzieć końcowy efekt ekonomiczny przygotowywanych propozycji decyzji. Na podstawie tak przedstawionej kompleksowej oceny problemu, osoby pracujące na kierowniczych stanowiskach, niezależnie od formy własności i rodzaju branży; zarządzający funduszami inwestycyjnymi; bankami; administracją publiczną (prezesi, kierownicy urzędów centralnych, ministrowie); parlamentarzyści - mogą podejmować decyzje. Aby przeprowadzić dokładną analizę wybranej dziedziny życia gospodarczego, analityk musi zebrać jak najwięcej informacji związanych z tą dziedziną. Podstawowym źródłem informacji są biuletyny informacyjne dla służb finansowo - księgowych, roczniki GUS, raporty finansowe, raporty spółek giełdowych, prospekty emisyjne spółek, biuletyny ekonomiczne publikowane przez agencje informacyjne, Internet. W zależności od zakresu i celu przeprowadzanej analizy analityk wykorzystuje informacje dotyczące wybranej branży, kilku pokrewnych branż, całej gospodarki uwzględniając również sytuację społeczno - polityczną i koniunkturę gospodarczą w kraju i na świecie. Większość informacji, z których korzysta w pracy analityk jest w postaci liczb, tabel, wykresów, zestawień, sprawozdań i różnego rodzaju analitycznych opracowań. Tego typu materiałów jest bardzo dużo. Dla ich sprawnego wykorzystywania, analizowania, opracowywania i prezentowania trzeba używać takich narzędzi pracy jak komputer z odpowiednim oprogramowaniem czy nowoczesne środki audiowizualne I telekomunikacyjne. Analityk finansowy, w zależności od tego gdzie pracuje: Sektor publiczny, Sektor prywatny (w tym prowadzenie działalności na własny rachunek), Oraz w zależności od rodzaju branży musi oprócz odpowiedniego wykształcenia kierunkowego (ekonomia, finanse, bankowość, rachunkowość) znać i rozumieć istotę funkcjonowania wybranego działu gospodarki i branży. Ponieważ w bardzo dużym stopniu jest to praca z osobami (klienci, kontrahenci, współpracownicy, członkowie kierownictwa) to dominuje tu komunikacja werbalna (słowna). Analityk musi umieć w sposób jasny i precyzyjny wymieniać się poglądami, przedstawiać wypracowane warianty i wnioski (co wymaga niekiedy skomplikowanej pracy umysłowej), przekonywać do wariantów rozwiązań optymalnych. Dla dobrego wykonywania pracy potrzebny jest szybki refleks (szybkie podejmowanie działania pod wpływem ważnej informacji np. Zmiany stóp procentowych), niezbędna spostrzegawczość np. Podczas analizowania skomplikowanych zestawień tabelarycznych. Analityka finansów powinna w stopniu niezbędnym charakteryzować: - zdolność do koncentracji uwagi - skupienie uwagi na tym samym problemie przez dłuższy czas, ale i Podzielność uwagi - równoczesne zajmowanie się kilkoma problemami lub śledzenie, obserwowanie kilku zagadnień jednocześnie, Dobra pamięć - zdolność zapamiętywania dużej ilości różnorodnego materiału - liczb, danych - oraz odtwarzania treści zapamiętanych po długim odstępie czasu, Umiejętność szybkiego i prawidłowego wykonywania działań arytmetycznych - uzdolnienia rachunkowe, Umiejętność logicznego rozumowania - dostrzeganie związków przyczynowo - skutkowych, Wyobraźnia i myślenie twórcze - dostrzeganie nowych nietypowych rozwiązań, tworzenie nowych idei, pomysłów, Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie - płynność słowa, jasne i poprawne formułowanie i wyrażanie myśli. Ponadto przydatne są uzdolnienia techniczne, czyli umiejętność posługiwania się różnymi urządzeniami biurowymi, komputerem. Jest to zawód, w którym w bardzo dużym stopniu dominuje siedzący tryb pracy, niekiedy przez cały dzień, a tylko w niewielkim stopniu z przemieszczaniem się w zakładzie pracy i w terenie. W kategorii obciążenia fizycznego pracą czynności na tym stanowisku możemy zaliczyć do pracy lekkiej.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca analityka jest typowo biurowa. Większość czasu pracy spędza w pomieszczeniu zamkniętym przy komputerze (3 - 6 godz. Dziennie), w świecie liczb, tabel, zestawień, sprawozdań, analiz, wykresów. Wielogodzinna praca przy monitorze komputera, często przy sztucznym oświetleniu może powodować przemęczenie oczu. Męczące może być także długotrwałe siedzenie przy biurku i trwanie w niewygodnej pozycji powodujące nadmierne obciążenie kręgosłupa. Taki styl pracy dotyczy głównie pracowników banków, dużych firm, spółek giełdowych lub administracji publicznej. Jeżeli analityk podjął pracę w firmie doradczej, funduszu inwestycyjnym lub biurze maklerskim, to wyjeżdża w teren, do spółek, których finanse w danej chwili bada. Nie jest to uciążliwe, gdyż delegacje takie nie są częste - kilka, kilkanaście razy w roku.

warunki społeczne

Analityk finansów pracuje w zasadzie samodzielnie nad otrzymanym zadaniem i to nadaje jego pracy indywidualny charakter. Jednak w zależności od wielkości instytucji, w której pracuje, zakresu wykonywanych zadań lub rodzaju zadania pracuje również w zespole. Analityk lub zespół analityków pracując w jednym lub kilku pomieszczeniach wymienia się informacjami, konsultuje w sprawach zawodowych, co nadaje pracy charakter zespołowy, z nastawieniem na współpracę i współdziałanie. W swojej pracy analityk w bardzo dużym stopniu komunikuje się werbalnie, za pomocą słowa mówionego czyli ustnie za pośrednictwem urządzeń telekomunikacyjnych, a sprawozdania, analizy, opracowania przygotowuje w formie pisemnej. Praca analityka niezależnie od tego czy jest wykonywana bezpośrednio w miejscu pracy, czy w terenie podczas wyjazdów do badanych przedsiębiorstw, wymaga nawiązywania intensywnych kontaktów z ludźmi, ale ze względu na informacyjny charakter tych kontaktów nie wywołuje to sytuacji konfliktowych.

Warunki organizacyjne

Cechą charakterystyczną pracy analityka finansów są jednolite, przeważnie stałe godziny pracy. Analityk rozpoczyna pracę między 7.30 a 9.00 i przeciętnie pracuje 9-12 godz. Dziennie, często samodzielnie ustalając czas pracy. Pracuje przeważnie w dzień, a tylko podczas okresowego spiętrzenia prac (np. prace terminowe) lub realizacji dodatkowych ważnych zleceń sporadycznie pracuje do późnych godzin nocnych. Nie pracuje w niedzielę i święta oraz dni ustawowo wolne od pracy. Rzadko wyjeżdża służbowo poza miejsce zamieszkania, przeważnie na małe odległości. Na stanowisku pracy analityka dominują czynności zrutynizowane, powtarzające się cyklicznie. Analityk finansowy pełni funkcje: Tylko kierownika - jeżeli jest właścicielem firmy, Kierownika i podwładnego - jeżeli jest kierownikiem średniego szczebla w jednostce organizacyjnej, Osoby bez zależności organizacyjnych - jeżeli prowadzi jednoosobowo działalność gospodarczą. Analityk przeważnie sam ustala metody pracy w zależności od rodzaju i zakresu wykonywanej analizy. Ze zwierzchnikiem ustala termin, objętość i szczegółowy zakres realizowanego zadania. Jeżeli analityk pełni funkcje tylko kierownika, to ponosi odpowiedzialność: - finansową (za jakość i terminowość realizowanych zadań), Za funkcjonowanie całej firmy, Zawodową, gdyż na podstawie opracowywanych przez niego analiz i wniosków podejmowane są decyzje strategiczne. Jeżeli analityk pełni funkcję podwładnego, to ponosi tylko odpowiedzialność zawodową. Analityk finansów powinien być ubrany czysto i schludnie, a w zależności od pełnionej funkcji w ubiór reprezentacyjny. Rewident bankowy pracuje w stałych godzinach, zwykle odpowiadających godzinom pracy kontrolowanej jednostki organizacyjnej banku. Praca trwa 8 godzin dziennie. W wyjątkowych przypadkach pracuje także w dni wolne od pracy, tj. w sobotę lub niedzielę, lecz wówczas jest dodatkowo wynagradzany. Dość często musi wyjeżdżać do innych miast i przebywać tam tak długo, jak długo trwa kontrola oddziałów terenowych banku. Często także porusza się w obrębie miasta, zwłaszcza wówczas, gdy poszczególne komórki organizacyjne banku nie znajdują się w jednym budynku, lecz są rozmieszczone w różnych dzielnicach. Praca rewidenta podlega tylko ogólnemu nadzorowi - określa się rodzaj, miejsce i termin kontroli, natomiast pozostawia mu się dużą samodzielność i możliwość wykazania inicjatywy i podążania za intuicją. Zwierzchnik wyznacza cele, zadania i kierunki, ale np. kolejność wykonywanych czynności, prowadzonych rozmów czy analizy dokumentów rewident ustala sam bądź w porozumieniu z pozostałymi członkami zespołu kontrolującego.

Materialne środowisko pracy

Rewident bankowy pracuje w pomieszczeniach biurowych, na ogół dobrze wyposażonych w potrzebny sprzęt, tj. meble biurowe oraz aparaturę - telefon, fax, kopiarkę do dokumentów i komputer. Pomieszczenia biurowe w bankach mają zwykle dobre oświetlenie i wentylację, a często również klimatyzację. Wykonywanie zawodu rewidenta bankowego wiąże się z pracą głównie siedzącą. Ponieważ podstawową czynnością jest czytanie dokumentów oraz śledzenie danych na ekranie komputera, rewident w pewnym stopniu rewident narażony jest na działanie promieniowania elektromagnetycznego oraz choroby oczu. warunki społeczne Rewident bankowy pracuje przede wszystkim w zespole. Nawet jeśli sam (indywidualnie) analizuje poszczególne partie dokumentów, jednak całość materiału omawia i opracowuje wspólnie z dwoma lub trzema osobami, które wraz z nim biorą udział w rewizji. W takiej pracy niezbędna jest stała wymiana spostrzeżeń, uwag i informacji i wzajemne konsultowania się. Podczas kontroli rewident rozmawia często nie tylko z kolegami z zespołu, ale także z kierownictwem badanej komórki organizacyjnej banku oraz z jej pracownikami. W ten sposób gromadzi dodatkowe informacje, a także sam udziela porad i wskazówek. Ponieważ podstawowym zadaniem rewidenta jest wyszukiwanie i wskazywanie błędów w cudzej pracy, a następnie powiadamianie o tym wyższych i najwyższych przełożonych, rozmowy te dość często mają nieprzyjemny charakter, co naraża rewidenta na konflikty i stres. Kontrola w komórce organizacyjnej, której efektem jest wykrycie błędów czy braków, pociąga za sobą niemiłe konsekwencje dla kierownictwa komórki i jej pracowników, toteż zdarza się, że rewident nie jest osobą entuzjastycznie witaną, a jego obecność budzi niepokój i obawy. Rewidenci zdają sobie z tego sprawę i ta świadomość bywa w ich pracy czynnikiem psychicznie obciążającym. warunki organizacyjne Rewident bankowy pracuje w stałych godzinach, zwykle odpowiadających godzinom pracy kontrolowanej jednostki organizacyjnej banku. Praca trwa 8 godzin dziennie. W wyjątkowych przypadkach pracuje także w dni wolne od pracy, tj. w sobotę lub niedzielę, lecz wówczas jest dodatkowo wynagradzany. Dość często musi wyjeżdżać do innych miast i przebywać tam tak długo, jak długo trwa kontrola oddziałów terenowych banku. Często także porusza się w obrębie miasta, zwłaszcza wówczas, gdy poszczególne komórki organizacyjne banku nie znajdują się w jednym budynku, lecz są rozmieszczone w różnych dzielnicach. Praca rewidenta podlega tylko ogólnemu nadzorowi - określa się rodzaj, miejsce i termin kontroli, natomiast pozostawia mu się dużą samodzielność i możliwość wykazania inicjatywy i podążania za intuicją. Zwierzchnik wyznacza cele, zadania i kierunki, ale np. kolejność wykonywanych czynności, prowadzonych rozmów czy analizy dokumentów rewident ustala sam bądź w porozumieniu z pozostałymi członkami zespołu kontrolującego.

Wymagania psychologiczne

Cechą charakterystyczną pracy analityka finansów jest posługiwanie się liczbami, tabelami, wykresami, zestawieniami, sprawozdaniami, analizami dotyczącymi zjawisk ekonomiczno - gospodarczych. Uwzględniając również możliwe do pełnienia funkcje, analityk finansowy powinien posiadać zainteresowania: Naukowe - skłaniające do czytania naukowych i popularnonaukowych publikacji z dziedziny prawa, finansów, ekonomii, Urzędnicze - pozwalające na sprawne wykonywanie typowych czynności urzędniczych, Menedżerskie - skłaniające do poszerzania wiedzy z zakresu businessu, zarządzania, a w mniejszym stopniu - Techniczne - pozwalające na sprawne posługiwanie się urządzeniami biurowymi Bardzo przydatne dla osób wykonujących ten zawód są zainteresowania takimi przedmiotami jak: matematyka, ekonomia, business, a przydatne: prawem, informatyką, psychologią, językami obcymi. Wykonując swoją pracę analityk w dużym stopniu musi się kontaktować z innymi osobami, dlatego też niezbędna jest mu umiejętność nawiązywania kontaktu z ludźmi, odpowiedniego z nimi postępowania, współdziałania, przekonywania do swoich pomysłów i propozycji, ale również zachowania niezależności własnych opinii, poglądów i zachowań w stosunku do otoczenia. Jeżeli jest to praca wykonywana w zespole, to ważna jest też umiejętność podporządkowania się regułom pracy zespołowej. Opracowywanie analiz finansowych jest zajęciem ciekawym, ale czasochłonnym, wymagającym dokładności, wytrwałości i dużej cierpliwości. Wykonanie analizy wymaga zebrania odpowiednich informacji, właściwego ich posegregowania, wielogodzinnego studiowania i analizowania, przygotowywania opinii i wniosków, co wymaga dużej samokontroli i odporności emocjonalnej. Osoby o żywym temperamencie, nadpobudliwe mogą popełniać błędy i pomyłki, co oczywiście prowadzi do nieprawidłowych wniosków lub opinii. Upór i konsekwencja w dążeniu do celu, to cechy bardzo przydatne w tym zawodzie. Nie zawsze otrzymane informacje zawierają wszystkie dane niezbędne do przeprowadzenia analizy finansowej. Trzeba je uzyskać w odpowiednim czasie wykazując inicjatywę i samodzielność w działaniu, gdyż na opracowanie analityka czekają specjaliści, którzy w zaplanowanym terminie mają podjąć odpowiednią decyzję. Wykonywanie tej pracy daje możliwość poszerzenia wiedzy w zakresie różnych dziedzin nauki, zachodzących zjawisk społeczno - gospodarczych, a tym samym ciągłym rozwijaniu się i doskonaleniu umiejętności zawodowych.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca analityka finansów jest pracą typowo biurową. Nie ma żadnych przeciwwskazań wiekowych do jej podjęcia. Zawód ten mogą wykonywać także osoby niepełnosprawne z niedowładem kończyn dolnych, poruszające się na wózku inwalidzkim, ale dotyczy to przede wszystkim administracji publicznej oraz takich firm, w których nie ma konieczności wyjazdu w teren. Przeciwwskazaniem są wady wzroku niepoddające się korekcji, choroby psychiczne oraz zaburzenia w zakresie ruchu kończyn górnych.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie analityka finansów niezbędne jest wykształcenie wyższe, chociaż dla prowadzenia własnego biura rachunkowego wystarczy wykształcenie średnie z odpowiednim przygotowaniem. Najchętniej do pracy przyjmowane są osoby z wykształceniem ekonomicznym po kierunku: finanse i bankowość, finanse i rachunkowość, finanse publiczne, finanse przedsiębiorstw i bankowość itp. Na 8 kierunkach nauczania z zakresu finansów wiedzę można zdobywać na uczelniach państwowych i prywatnych o różnym typie studiów (dzienne, zaoczne, wieczorowe) i różnych rodzajach studiów - magisterskie, zawodowe, uzupełniające. Pożądana, a w niektórych instytucjach niezbędna, jest dobra znajomość języka angielskiego i umiejętność pracy na komputerze.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Analityk finansów może awansować zawodowo podnosząc swoje kwalifikacje, biorąc udział w kursach księgowości i analizy finansowej, negocjacji, zarządzania ryzykiem itp., zagranicznych praktykach, studiach podyplomowych, w tym mba (master of business administration), które przeznaczone są głównie dla kadry kierowniczej. Zawsze zaczyna od najniższego szczebla, który w różnych instytucjach różnie się nazywa. W administracji publicznej i bankach od stanowiska referenta lub inspektora. Po minimum roku pracy i zdaniu egzaminu wewnętrznego awansuje się na specjalistę, głównego specjalistę, doradcę bankowego. Dalsza droga awansu w administracji to: zastępca naczelnika wydziału, naczelnik wydziału, zastępca dyrektora departamentu i dyrektor departamentu. W innych firmach, np. Funduszach inwestycyjnych, firmach doradczych czy bankach, zatrudniany jest na stanowisku analityka i może awansować na stanowisko głównego analityka, głównego ekonomisty. Wiedza i doświadczenie zdobyte w pracy dają możliwości obejmowania funkcji kierowniczych i zarządzających w różnych przedsiębiorstwach i urzędach.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Możliwości podjęcia pracy przez osoby w starszym wieku są bardzo ograniczone ze względu na preferencje pracodawców. Chcą oni przyjmować wyłącznie ludzi po studiach, najlepiej po renomowanych uczelniach, lub tych, którzy ukończyli je w ostatnich kilku latach i posiadają niezbędne doświadczenie i referencje. Analityk finansów to zawód, który wiąże się ściśle z urynkowieniem gospodarki i prywatyzacją przedsiębiorstw, rozwojem rynku kapitałowego. Trudno zatem znaleźć pracę w tym zawodzie osobom, które ukończyły 40 rok życia, gdyż nie posiadają one odpowiedniej wiedzy z zakresu ekonomii rynkowej.

Polecana literatura

Gazeta bankowa - czasopismo, Gazeta prawna - czasopismo, Gazeta finansowa - czasopismo, Biuletyn informacyjny dla służb finansowo -księgowych - czasopismo.

The Economist - czasopismo,

Poradnik podatnika - czasopismo Rzeczpospolita - czasopismo Lech Bednarski, „analiza finansowa w przedsiębiorstwie”, PWE warszawa 1997.

Witold Bień, „zarządzanie finansami przedsiębiorstwa”, difin 2002.

Jan Czekaj, Zbigniew Dreszer, „zarządzanie finansami przedsiębiorstw - podstawy teorii”, PWN warszawa 2002

Stanisław Owsiak, „finanse publiczne”, pwn warszawa 1997.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---