WYCHOWANIE A SOCJALIZACJA

SOCJALIZACJA

nauka wartości i norm

unifikacja

internalizacja

norm i zachowań

robię co muszę

robię to co mi każą

WYCHOWANIE

rozwój osobowości człowieka

interioryzacja

uwewnętrznianie

robię co czuję, że powinienem

robię to co wypływa ze mnie i moich przekonań

WYCHOWANIE wiedza sądy przekonania

postawy zachowania = OSOBOWOŚĆ

W wychowaniu najważniejsze jest zapewnienie indywidualnego rozwoju osobowości.

OSOBOWOŚĆ:

• sfera poznawcza: intelektualna

• sfera emocjonalna: przeżycia

• sfera wolicjonalna (działaniowa): działanie

Koncepcje osobowości:

WIEM dowiaduję się

CZUJĘ przeżywam (percepuję)

DZIAŁAM podejmuję działanie, zachowanie

Osobowość to dynamiczna struktura, łącząca sferę poznawczą, emocjonalną i działaniową.

Struktura aktu wychowawczego:

Zamiar dokonania zmian w

osobowości wychowanka

Interakcja wychowawcza

Wychowawca mnoży swoją osobowość wychowując i odbierając działania wychowanków.

INTERAKCJA + WARUNKI = SYTUACJA WYCHOWAWCZA (warunki sprzyjające w sferze materialnej)

Ciąg jednorodnie ze sobą powiązanych sytuacji nazywamy formą wychowania (wychowanie przez sport, sztukę, etc.).

Proces wychowania to wywoływanie zmian w osobowości człowieka.

Na ukształtowanie człowieka składa się:

• genetyka - BIOS

• środowisko - ETOS

• wychowanie - AGOS

• aktywność własna - LOS

ŚRODOWISKO (teorie):

• środowisko to zespół warunków w których człowiek żyje oraz zespół czynników kształtujących człowieka działających w sposób stały lub czasowy

(Redlińska)

• środowisko to zespół elementów, z którym jednostka wchodzi w kontakt bezpośrednio i pośrednio

(Rowit)

• środowisko to otoczenie determinujące procesy życiowe człowieka

(Szczepański)

• środowisko to mniej lub bardziej trwałe warunki świata zewnętrznego, w którym człowiek żyje

(Pieter)

• środowisko to te elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej, kulturalnej, które oddziałują na jednostkę stale lub przez dłuższy czas, albo krótko lub ze znaczną siłą jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących się podniet - bodźców

(Kamiński)

ŚRODOWISKO OTOCZENIE

to składniki struktury to cała zewnętrzna

otaczającej jednostkę struktura niezależnie

które: * czy jest trwała czy

* działają jako system zmienna

* wywołują określone * czy stanowi źródło

przeżycia psychiczne bodźców rozwojowych

KRYTERIUM PRZESTRZENNE

(łono matki)

zmiana środowiskowa

rodzina

podwórko

przedszkole

szkoła

dzielnica

miasto

państwo

kontynent

W wychowaniu istotną rolę odgrywają wpływy przypadkowe (niezamierzone) i właściwe (zamierzone).

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE:

rodzina

* naturalne

koledzy

* intencjonalne - szkoła

środowisko oświaty

środowisko środowisko

opiekuńcze wspomagające

rozwój

III grupy czynników kształtujących człowieka:

• rzeczy materialne (np. toalety)

• wzory (zachowań, postaw z literatury, sztuki itp.)

• organizacje (od organizacji)

Należy pamiętać, że najpierw należy poznać człowieka i środowisko, a później go wychowywać. Bez poznania nie ma wychowania.

Poznaniu służy pomiar jakościowy (miernik, norma, skala) nie uogólniony, dotyczący konkretnego środowiska (ankieta i kwestionariusz wywiadu środowiskowego).

Często słyszy się, że młodzieży trzeba dać szansę… Jednocześnie nie pozwala się im decydować o wielu osobistych sprawach i nie dopuszcza się możliwości popełnienia błędów. Pewna część młodzieży, już od starszych klas szkoły podstawowej, przejawia konsumpcyjną postawę wobec świata, bo rozumie tylko „masz”, nie umiejąc nic dać z siebie. Tak postępują dzieci jeśli rodzice nie nauczyli ich od najmłodszych lat rozróżniać - co im wolno, a czego nie, gdy nie nauczyli ich współdecydowania o sobie i ponoszeniu konsekwencji tych decyzji. Funkcję wychowawczą rodzice coraz częściej zastępują nadopiekuńczością. Zabiegani rodzice często nie mają czasu dla swoich dzieci. Dzieci te nie mają pewności siebie, brak im oparcia w kimś bliskim, są smutne, czują się osamotnione i niezrozumiane.

Mimo szerokiej na pozór wiedzy dotyczącej postępowania i wychowania młodzieży, wciąż zapomina się o pozawerbalnym kontakcie z tymi młodymi ludźmi. Nieudolnie lub błędnie stosowany system kar, zamiast zapobiegać, pogłębia tylko liczbę młodych buntowników. Nie tylko więc z tego powodu główny nacisk kłaść się powinno na socjalizację i wychowanie. Odpowiednio przeprowadzone, skutecznie zapobiegną powstaniu większości czynników powodujących potrzebę stosowania samej resocjalizacji.

LITERATURA:

1. Aleksander Makowski „Nieprzystosowanie społeczne młodzieży i jej resocjalizacja”

2. Jan Bradshow „Zrozumieć rodzinę”

3. Santon E. Semenow „Zanim będzie za późno”

WYCHOWAWCA

WYCHOWANEK

W

---