E.T. Hall „Poza kultuą”

Rozdz. 1

Ludzie Zachodu - sposób myślenia „logika” - linearny system znany od czasów Sokratesa uważają ten system za synonim prawdy, jest to dla nich jedyna droga prowadząca do poznania rzeczywistości.

Doprowadziło to do zinstytucjonalizowanej potrzeby kontrolowania „wszystkiego” i powszechnie akceptowanym przekonaniem, że urzędnik wie, co jest najlepsze w danej sytuacji.

Laing: świat zachodni jest szalony ponieważ nauczony jest myśleć w sposób linearny a nie CAŁOŚCIOWY, przez to istnieje oddzielenie od Siebie Samych i od Natury. A dzieje się tak dlatego, że nauczono nas myśleć w ten sposób i nie zawsze jest to uświadamiane.

Istnieje wiele różnorodnych modeli:

Np. Antropolodzy używają przeważnie niematematycznych modeli teoretycznych, które tkwią głęboko w kulturze. Skoro kultura sama w sobie jest zbiorem sytuacyjnych modeli zachowań i sposobów myślenia, modele te są często wysoce abstrakcyjnymi wersjami pewnych fragmentów wzorów kształtujących kulturę (np. systemy pokrewieństwa)

Człowiek buduje modele i identyfikuje się z nimi bo tworzą one także wzory zachowań.

Modele teoretyczne są niekompletne, są tworami abstrakcyjnymi i ujmują tylko część rzeczywistości. To co pozostawiają poza swoim zasięgiem jest tak samo ważne jeśli nie ważniejsze niż to co wchodzi w ich zakres bo opuszczone elementy dają systemowi strukturę i formę.

Modele żyją tylko połowicznie- niektóre krótkotrwale inne trwają przez cale wieki. Są jasno sprecyzowane a inne tkwią głęboko korzeniami w życiu, ze nie są dostępne analizie (lub w b. specyficznych warunkach).

Istnieją rożne poziomy zachowań: jawne i ukryte.

Na Zach. Ludzi interesuje raczej treść lub znaczenie modelu a nie jego organizacja, sposób działania i cel jaki ma osiągnąć.

Antropolodzy analizują tylko te zagadnienia o których ludzie mogą lub chcą z nimi rozmawiać = wiele ważnych kwestii- wzory kulturowe, które nadają życiu znaczenie i odróżniają jedna grupę społeczną od drugiej pozostaje niezauważonych bądź nieuświadomionych i odrzuconych jako trywialne.

Sapir: „ środek przekazu jest przekazem”

Szczególny nacisk na pozawerbalną, niewyrażalną dziedzinę kultury. Ważniejszą sprawą jest badanie powiązań elementów niż analizowanie teorii.

3 cechy charakteryzujące kulturę:

• nie jest ona wrodzona ale wyuczona

• jej działy są wewnętrznie powiązane - dotykamy jednego aspektu a poruszamy inne

• jest wspólną własnością wszystkich ludzi, wyznacza granice pomiędzy poszczególnymi grupami społ.

Kultura jest ludzkim środkiem przekazu nie ma takiego aspektu ludzkiego życia który nie stykałby się z nią i nie był zmieniany.

Biali Amerykanie stali się niewolnikami własnego systemu czasu i przestrzeni.

Czas amerykański jest czasem „monochronicznym”, często planują.

warianty użytkowania czasu i przestrzeni:

monochroniczny (czas M) to plany, segmentacja i dokładność

polichroniczny (czas P) charakteryzuje się występowaniem kilku czynności na raz , kładzie nacisk na zaangażowanie ludzi i zakończenie przedsięwzięć niż na planowanie. Jest mniej namacalny od czasu M . Traktuje się go jako punkt niż taśmę lub drogę i ów punkt jest rzeczą świętą . Wszystko jest w ruchu, nic nie jest solidne i stałe zwłaszcza plany na przyszłość i zawsze aż do ostatniej minuty pojawiają się zmiany, nawet w najważniejszych planach.

Planując dzielimy rzeczy i sprawy na części- skoncentrowanie się na jednej rzeczy w danym czasie i pozbawia nasze czynności kontekstu.. selekcjonuje się fakty postrzegane i przyciągające uwagę pozwalającą na pojawienie się określonej liczby zdarzeń w danym czasie zatem te z rzeczy i z wydarzeń , które zostają zaplanowane i niezaplanowane tworzą systemy wartości nadrzędnych odnoszących się zarówno do ludzi jak i funkcji ( aby poradzić sobie z czasem M osoby zarządzające zmuszone są przekazać część odpowiedzialności innym) Przede wszystkim rozpatruje się rzeczy ważne poświęcając im jak najwięcej czasu mniej ważne sprawy na koniec lub pomija .

Czas M jest narzucony w sposób nie uwzględniający sprzeciwu, narzucany jak obowiązek, wyuczony przez co uważa się go za jedyny naturalny i „logiczny” sposób organizowania życia. Nie jest on wrodzonym rytmem człowieka i jego twórczych dążeń nie ma tez charakteru egzystencjonalnego. A organizacje, świat interesu, biurokracja rządowa podporządkowują sobie przez to człowieka.

Zawęża nasz pogląd na zdarzenia, który staje się fragmentaryczny.

Planowanie jest bardzo trudne jeśli w ogóle jest możliwe dla ludzi czasu P, zanim nie opanują systemu czasu M, którego nie mylą z własnym lecz używają wtedy gdy wymaga tego sytuacja tak jakby używali obcego języka.

Hall

stwierdza, iż „nie sposób się wyzbyć swojej kultury, ponieważ jest ona zapisana w naszym

systemie nerwowym i określa nasz sposób postrzegania świata” (1966/1997, s.240). Kultura

nie jest zewnętrzna wobec człowieka i jego ekstensji - jest on przez nią nieustannie

formowany. Nie jest też statyczna, ale jest zjawiskiem żywym, modyfikującym się. „Sieci

znaczeń”, tworzone społecznie - we wzajemnej interakcji z Innym - są „wspólną własnością

grupy” (Geertz, 1973, s.12), to za ich pośrednictwem w sensowny sposób ludzie mogą

wchodzić ze sobą w kontakt. Kultura pozwala ludziom nadawać życiu sens. Organizacja jest

formą ludzkiej ekspresji, osobliwym „medium”, przez które wyraża się ludzka świadomość.

Ważne jest zrozumienie znaczenia owej ekspresji - ludzkiego działania jako czynnika

kluczowego w tym procesie. Ważne jest, w jaki sposób aktor społeczny10 widzi, tworzy i

podtrzymuje ów system znaczeń, jak interaguje z otaczającą go rzeczywistością społeczną.

Kultura to stale trwający, pro-aktywny proces konstruowania rzeczywistości. (...)

aktywne żyjące zjawisko, za pośrednictwem którego ludzie tworzą i odtwarza

rozdz. 2

Ekstensje- rozciągłość jako główna cecha charakterystyczna dla przestrzeni.

Nazwa zbioru dla przedmiotów , do którego się odnosi.

Ewolucja altanika- przykład tego, w jaki sposób gatunki, skoro raz zaczną używać środowiska naturalnego jako swoistego narzędzia, wprawiają w ruch całą serię nowych i często nieprzewidzianych operacji środowiskowych, które wymagają dalszych przystosowań.

(gry zaczyna się proces ekstensji ewolucja ulega niesamowitemu przyspieszeniu)

Wynalazki i odkrycia naukowe stają się rzeczywistością i biorą swój początek z przyglądania się rzeczom w sposób odmienny od powszechnie przyjętego.

Procesy przeobrażania środowiska (są wszechobecne, ciągłe i oczywiste) :

• uzewnętrznienia - proces nauki

• uwewnętrznienia

Mogą przybrać formę mechanizmów adaptacyjnych i kontrolnych.

Świadomość - przykład kontroli uwewnętrznionej

Jednak w jednej części świata działania pozostające pod kontrolą świadomości w drugiej części mogą podlegać kontroli uzewnętrznionej.

Systemy ekstensji stają się sztywne i niełatwo podlegają zmianie. Mylenie ekstensji z procesami podlegającymi ekstensji tylko częściowo tłumaczy ową sztywność.

Język mówiony jest naszą ekstensją pierwotną, język pisany symbolizuje język mówiony.

Proces przeniesienia ekstensji - ET - „powszechny manewr intelektualny”, skutkiem którego ekstensja mylona jest lub zajmuje miejsce procesu podlegającego ekstensji.

Ekstensje:

• pozwalają rozwiać problemy w sposób satysfakcjonujący

• pomagają rozwijać się adaptować bardzo szybko

• pozwalają analizować i udoskonalać to, co znajduje się w jego głowie (gdy coś zostanie uzewnętrznione raz można to obserwować, zmieniać i udoskonalać, ucząc się w tym czasie ważnych rzeczy o sobie)

Pisanie jako sposób myślenia nie jest dzisiaj niczym nadzwyczajnym (nie mając zdolności zatrzymywania słów przelewamy je na papier) przykład: Lew Zasiecki - rosyjski inżynier, któremu pocisk zmiażdżył mózg, jedynie czołowy płat pozostał nietknięty [„Świat utracony i odzyskany” Aleksandr R. Łuria]

Whorf - drobiazgowe opisy związków zachodzących pomiędzy językiem, a zdarzeniami, szczególnie w sytuacji krzyżowania się kultur. Wykazał on, że poszczególne kultury posiadają unikalne sposoby odnoszenia języka do rzeczywistości (język może ukazywać różnice kulturowe) (puste kanistry po benzynie okazały się kanistrami pełnymi benzynowych oparów)

Indianie Hopi mają trudności ze zrozumieniem mitycznego świata chrześcijan, nie znają abstrakcyjnych pustych przestrzeni, które nie odwołują się do doświadczeń zmysłowych.

Zdarza się, że proces ET posuwa się w 2 i 3 generacji tak daleko, że ekstensja pierwszej generacji odchodzi w cień . (reguły nie pisane są tak samo obowiązujące jak te pisane - język potoczny arabski nie spisany)

Czynnik Et jako główne źródło alienacji wobec własnego „ja” i własnego dziedzictwa)

Dysfunkcja - System Et może zostać zniekształcony i nieprawidłowo zastosowany

Ludzie traktują przenoszony system jako jedyną rzeczywistość i stosują go bez zastanowienia w nowych sytuacjach.

Garret Hardin - sytuacja nauk społ. jako konsekwencja światopoglądu zapożyczonego z fizyki. Fizyk widzi świat jako całość złożoną z oddzielnych atomów, bez żadnych rzeczywistych związków między nimi.

Cele ekstensji:

• uwydatnienie jakiejś szczególnej funkcji organizmu: nóż lepiej radzi sobie z krojeniem niż zęby, ale nie może przeżuwać za nas. Teleskop i mikroskop są przedłużeniem oka, a aparat fotograficzny przedłużeniem pamięci wizualnej.

• Czynnik odkrywczy i emergencji (powstawanie jakościowo nowych form)

Nauka i sztuka są bezpośrednio produktami centralnego systemu nerwowego, a jednak czynnik ET czyni nas ślepymi na ich piękno.

Współczesne ludziom systemy są nieformalne.

Systemy techniczne ekstensji ulegają uzewnętrznieniu, tzn. podlegają ekstensji i przeniesieniu poza obręb ciała.

Proces uzewnętrzniania jest ciągły.

Matematyka, muzyka, nauka, literatura, malarstwo - dosłowne modele niektórych części mózgu.

Tak jak nóż kroi, ale nie pogryzie za nas, a soczewka wykonuje tylko część pracy oka, tak też funkcje ekstensji mają charakter redukcjonistyczny, ludzkość nie potrafi zastąpić całkowicie tego, co zostało wyłączone poza ekstensje.

Po pewnym czasie poddane ekstensji systemy zrastają się z przeszłością i historią, także z wiedzą i umiejętnościami, które mogą zostać wyuczone.

Ekstensje pozwalają na wspólne użytkowanie ludzkich talentów ( nie trzeba umieć pisać wierszy itp. Itd.)

Studia nad człowiekiem to studia jego ekstensji.

Ekstensje dzielą życie na fragmenty i oddzielają człowieka od jego działań.

KULTURA WYSOKIEGO KONTKSTU - taka, w której zaangażowani w sprawy bliźniego są wszyscy ludzie oraz informacje są wspólną własnością. (kult. Tego rodzaju łatwo mogą zostać zdominowane przez systemy mechaniczne i utracić swoją niepodzielność)

KULTURA WYSOKIEGO KONTEKSTU - wysoce zindywidualizowane społeczeństwo, do pewnego stopnia wyalienowane i fragmentaryczne, np. kultura niemiecka i szwajcarska, w których nie ma miejsca na angażowanie się w sprawy innych ludzi. Mogą wchłonąć i używać mechaniczne ekstensje człowieka bez obawy utraty własnej niepodzielności kulturowej. Tutaj ludzie stają się coraz bardziej podobni do swoich maszyn

Kultura tak jak człowiek jest doświadczana, człowiek uważany jest za blade odbicie własnej kultury lub tandetną jej wersję, a podstawowe człowieczeństwo człowieka pomijane i tłumione w trakcie tego procesu

Rozdz. 4

Język - słabo przystosowany do trudnych zadań. Zbyt linearny, mało wszechstronny, powolny, ograniczony, nienaturalny.

Zrozumienie kultury obcej polega na przeżyciach osobistych, a nie na studiowaniu literatury czy rozważań teoretycznych.

PROCES KONTEKSTOWANIA - sf

Każda kultura i każdy kraj mają swój własny język przestrzeni, który jest tak samo niepowtarzalny jak język mówiony.

Przestrzenne komunikaty - wielkość gabinetu

---