Roy Wagner, Założenie o kulturze:
Idea kultury
KULTURA - sposób mówienia o człowieku i o konkretnych przykładach realizacji człowieczeństwa widzianych ze szczególnej perspektywy.
KULTURA w najszerszym rozumieniu zawiera dążenie do sprowadzenia ludzkich działań i zamierzeń do podstawowego poziomu znaczeń po to, by zrozumieć je przez odniesienie do uniwersalnych terminów.
Antropolog używa własnej kultury do studiowania innych i kultury ludzkiej w ogólności,
Antropolog musi odrzucić absolutną obiektywność na rzecz względnej, powinien jak najbardziej pozbyć się uprzedzeń,
Idea kultury stawia badacza i badanego w podobnym położeniu, każdy z nich przynależy do kultury,
RELATYWIZM KULTUROWY - każda kultura jest równoważna innej,
proces zrozumienia innej kultury opiera się na dążeniu do stworzenia intelektualnej więzi między nimi, powiązanie,
Antropolog doświadcza przedmiotu badań za pomocą własnych pojęć,
Łączenie tego rozumienia z wyobrażeniami funkcjonującymi we własnej kulturze,
JAK DALEKO POWINNO SĘGAĆ DOŚWIADCZENIE?
→ zależne od możliwości, celu badań, metody,
Stworzenie związków między odmiennymi kulturami ułatwia WIEDZA o każdej z nich,
antropolog - pomost pomiędzy kulturami,
Doświadczając nowej kultury badacz odkrywa nowe potencjały i możliwości przeżywania życia, co może doprowadzić do głębokich przemian osobowości,
Kultura z której wyrasta nigdy nie jest widzialna, dlatego poznanie jakiejkolwiek kultury jest pierwszym poznaniem kultury w ogóle,
Czynienie kultury widzialną:
(ogólny opis sytuacji antropologa przybywającego do społeczności reprezentującej odmienną kulturę)
Antropolg badający jakąś kulturę rozpoczyna proces jej wynajdowania,
Tubylcy zazwyczaj piętrzą przeszkody utrzymujące intruza (badacza) na dystans - nie są spowodowane wrogością ani nie są czyś nadzwyczajnym, to typowe pierwsze stadium znajomości,
Relacja budowana na sprowadzaniu wszystkiego do najprostszych spraw nie daje dobrych rezultatów,
SZOK KULTUROWY - miejscowa kultura ujawnia się badaczowi jako jego własne poczucie nieodpowiedniości, jest zatraceniem siebie spowodowanym brakiem wsparcia,
→ sukces człowieka i skuteczność jego działań zależą od innych, od współudziału z nimi i zachowania kontroli w czasie porozumienia się z nimi,
Szok kulturowy może być również odczuwany przez badaną społeczność,
→ wysiłki antropologa mają na celu zapanowanie nad szokiem kulturowym,
Różnica między sytuacją antropologa a sytuacją innych ludzi wchodzących w przestrzeń innej kultury (podróżnicy, misjonarze) - brak porozumienia uważają za swoją winę i niedoskonałość lub tłumaczą je niechlujstwem i przewrotnością tubylców; pierwsza sytuacja prowadzi ich do szaleństwa, druga wzmacnia ich samopoczucie i dumę z przynależenia do kultury elitarnej,
Antropologia uczy nas uprzedmiotowiania zjawisk, do których się dostosowujemy jako do „kultury”, gdy nowa sytuacja zostaje uprzedmiotowiona jako kultura, można powiedzieć, ze badacz uczy się tej „kultury”, Uprzedmiotowienia następuje razem z uczeniem się, dlatego też można mówić o wynajdywaniu kultury przez badacza,
Rozumienie kultury jako obiektywnej, niewzruszonej całości może być jedynie „rekwizytem” przydatnym antropologowi w jego procesie wynajdywania i rozumienia kultury,
w antropologii należy postępować tak JAKBY kultura istniała jako coś monolitycznego,
antropolog nie może „nauczyć się” nowej kultury, lecz powinien „przyjąć ją”, aby doświadczać przekształceń swego świata,
antropolog nie może stać się tubylcem, gdyż wymaga to porzucenia własnej kultury,
Antropologia to badanie spraw ludzkich przy założeniu ze kultura istnieje → kultura to narzędzie,
wszechobecny idiom, sposób rozumienia, postępowanie wobec rzeczywistości.
Wynalezienie kultury:
WYNALEZIENIE - tam i gdzie zderzają się obce konwencje z naszymi,
PRZEDSTAWIENIE INNEJ KULTURY - studium, opis przedmiotu badań, obraz który opisuje co przedstawia,
Podmiot badań - obraz, badacz - artysta; użyte symbole, analogie, alegoria,
W obu przypadkach życie ludzi jest opisywane, wyjaśniane,
Samoświadome studium antropologiczne to dzieło sztuki - umiejętne manipulowane przez autora do momentu osiągnięcia założonego celu,
Antropolog - artysta (Peter Bruegel, zainteresowany kondycja człowieka, niemal antropolog),
Oboje odnajdują myśli i tematy w egzotycznym otoczeniu,
Peter Bruegel = siła alegorii (forma w której malarz przedstawia zamierzone znaczenia swych obrazów), szczegół i naśladownictwo rzeczywistości,
Zarówno w sztuce jak i w antropologii elementy naszej kultury pełnią rolę modeli dla interpretacji i wyjaśniania przedmiotu naszych badań, same tez podlegają interpretacji.