Dr Teodor Bulenda
Prawne podstawy rozwiązywania problemów społecznych
Studia stacjonarne i zaoczne
Konwersatorium; zaliczenie na ocenę
I. Cel zajęć
Celem zajęć jest omówienie podstawowych zagadnień dotyczących prawnych podstaw rozwiązywania problemów społecznych. Uwzględnione zostaną zagadnienia wybranych dziedzin prawa, w tym prawa konstytucyjnego, cywilnego i administracyjnego. Studenci obok poznania treści ustawodawstwa społecznego będą mieli okazję zorientowania się jak można działać społecznie na podstawie prawa i w granicach prawa.
II. Zagadnienia zajęć dydaktycznych
1. Ustawodawstwo społeczne - przedmiot, charakterystyka, ustawodawstwo w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym.
2. Prawo jako środek polityki społecznej, funkcje prawa, zasady prawa właściwe dla ustawodawstwa społecznego, rodzaje dyscyplin prawa, systemowe ujęcie prawa, prawo stanowione (ustawowe) a prawo precedensowe, źródła prawa o charakterze powszechnym (prawo krajowe i prawo międzynarodowe). Znaczenie prawa Unii Europejskiej w rozwiązywaniu problemów społecznych. Etyka a prawo - kontekst polityki społecznej i prawa.
3.Konstytucyjne zasady ustrojowe, w tym zasady ustroju społecznego. Katalog zasad. Sposób i zakres konstytucyjnego unormowania problemów społecznych.
4. Prawa podmiotowe, zdolność uczestniczenia w obrocie prawnym, ustawowe przedstawicielstwo (prawa cywilnego i konstytucyjnego), przedstawicielstwo ustawowe, pełnomocnictwo.
5. Obywatelstwo i jego znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. Rozumienie pojęcia: „obywatelstwo”. Zasady i tryb nabycia i zrzeczenia się obywatelstwa. Nabycie z mocy prawa, w drodze aktu administracyjnego i przez oświadczenie woli. Posiadanie obywatelstwa jako warunek korzystania z przykładowo wybranych uprawnień w sferze społecznej. Obywatelstwo Unii Europejskiej i jego znaczenie dla rozwiązywania problemów społecznych.
6. Problematyka dotycząca cudzoziemców - kontekst rozwiązywania problemów społecznych.. Rozumienie pojęcia: „cudzoziemiec”. Pozycja prawna cudzoziemca w Polsce. Status prawny cudzoziemców. Uprawnienia społeczne cudzoziemca w zależności od jego statusu. Zasady wjazdu, pobytu i wyjazdu. Deportacja.
7. Znaczenie ewidencji ludności i dowodów osobistych w życiu jednostki i społeczeństwa. Dane podlegające ewidencjonowaniu. Miejsce pobytu stałego i miejsce pobytu czasowego. Obowiązek meldunkowy - zakres przedmiotowy. Zasady zameldowania i wymeldowania. Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności (PESEL). Ewidencja ludności. Znaczenie dowodu osobistego. Obowiązek czy uprawnienie posiadania dowodu osobistego.
8. Prawo administracyjne a współczesne sfery życia społecznego, ingerencja prawa w życie jednostki i społeczeństwa; administracja publiczna a prywatyzacja zadań publicznych. Terenowa administracja samorządu terytorialnego i administracja rządowa. Kompetencje/zadania obu administracji w rozwiązywaniu problemów społecznych.
9. Referendum ogólnokrajowe i referendum lokalne jako możliwości rozwiązywania problemów społecznych. Pojęcie referendum ogólnokrajowego i referendum lokalnego. Istota referendum. Zasady i tryb przeprowadzenia obu rodzajów referendum. Organizacja referendum. Wynik i ważność referendum. Realizacja wyniku referendum. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa. Rodzaje referendum lokalnego.
10. Rola partii politycznych w rozwiązywaniu problemów społecznych. Cechy partii politycznej. Zasady zakładania, rejestracji/ewidencji i przynależności do partii politycznych. Funkcje partii politycznych. Zasada pluralizmu politycznego.
11. Cele społeczne stowarzyszeń i fundacji. Zasady tworzenia i działalności stowarzyszeń i fundacji. Rodzaje stowarzyszeń i fundacji.
12. Zadania i kompetencje związków zawodowych w rozwiązywaniu problemów społecznych. Cele, cechy związku zawodowego i jego rodzaje. Zasady tworzenia i wstępowania do związków zawodowych.
13. Działalność pożytku publicznego. Zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego. Podmioty prowadzące tego rodzaju działalność. Zasady uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego. Funkcjonowanie organizacji pożytku publicznego. Sfera zadań publicznych.
14. Zasady i tryb postępowania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi. Zadania i uprawnienia organów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w zapobieganiu alkoholizmowi. Dobrowolność i przymus leczenia. Rodzaje świadczeń. Sposoby rozwiązywania problemów społecznych w zależności od sytuacji prawnej osoby uzależnionej od alkoholu.
15. Zasady i tryb postępowania w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Zadania i uprawnienia organów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w zapobieganiu narkomanii. Dobrowolność i przymus leczenia. Rodzaje świadczeń. Sposoby rozwiązywania problemów społecznych w zależności od sytuacji prawnej osoby uzależnionej od narkotyków. I
Literatura
Auleytner J., Polska polityka społeczna. Kreowanie ładu społecznego. Wyd.
Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2005.
Firlit-Fesna G, Szylko-Skoczny M., Polityka społeczna. Wyd. PWN 2007.
Głąbicka K., Polityka społeczna w Unii Europejskiej. Aspekty aksjologiczne
i empiryczne. Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2001.
Hausner J. (red.), Administracja publiczna. Wyd. PWN, Warszawa 2005.
Skrzydło, W., Polskie prawo konstytucyjne. Oficyna Wydawnicza VERBA.
Lublin 2008.
Akty prawne
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r.- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. Nr 78, poz. 483).
Ustawa z dnia 23 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16,
poz. 932; ze zm.
Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (tekst jedn. Dz. U.
z 2000 r. Nr 28, poz. 353; ze zm.).
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2003 r. Nr 128,
poz. 1175; ze zm.).
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych
(tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993; ze zm.).
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz. U. z 2003 r.
Nr 57, poz. 507; ze zm.).
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2000 r. Nr
88, poz. 985; ze zm.).
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(tekst. Jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071; ze zm.).
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 592; ze zm.).
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 592; ze zm.).
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz.U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 1590; ze zm.).
Europejska Karta samorządu terytorialnego z 1985 r. (Dz. U. z 1994 . Nr 124,
poz. 607).
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie
(tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872; ze zm.).
Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (tekst. Jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 857; ze zm.).
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 855; ze zm.).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jedn. Dz. U. z 1991 r. Nr
46, poz. 203; ze zm.).
Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. Dz. U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 854; ze zm.).
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o woluntariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873; ze zm.
Ustawa z dnia 26 pażdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 70,
poz. 473; ze zm.)
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r.
Nr 179, poz. 1485; ze zm.).