k6 - czas

rodzaje czasu:

• czas biologiczny:

- czas periodyczny i rytmiczny;

- zegar biologiczny organizmu;

- rytmiczne zmiany, od światła do ciemności, od gorąca do zimna, od mokrego do suchego stymulujące powstanie specyficznych cech w różnych formach życia (organizmach);

• czas osobisty:

- zogniskowany na odczuwaniu czasu w różnych kontekstach, układach, stanach emocjonalnych i psychicznych;

- bardziej subiektywny niż biologiczny;

• czas fizyczny:

- względny;

• czas metafizyczny:

- przekraczanie czasu;

- zjawiska trudne lub wręcz niemożliwe do umieszczenie w czasie i przestrzeni;

• czas mikro:

- system czasowy zgodny z prymarnym poziomem kultury i przez ten poziom kultury stworzony;

- jego zasady pozostają poza zasięgiem świadomości;

- specyficzny kulturowo - unikalny dla każdej kultury;

- przykład: czas monochroniczny (większość krajów i kultur północno-europejskich) i czas polichroniczny;

- jeden z podstawowych budulców kultury;

• czas synchro:

- „złapać synchron”;

- zsynchronizowanie ruchów z głosem; zsynchronizowanie z grupą, miastem, kulturą;

• czas sakralny:

- czas urojony;

- powtarzalny, odwracalny, nie zmienia się;

- opowieść;

• czas świecki:

- zakorzeniony w czasie sakralnym wyrosłym z czasu fizycznego;

- dominujący w życiu codziennym;

- wyznacza minuty, godziny, dni tygodnia, miesiące, lata, dekady, wieki;

- system wypracowany przez cywilizację zachodnią, przyjmowany jako rzecz oczywista, całkowicie zrozumiały;

chrześcijańska koncepcja czasu

• kategoria czasu sakralnego współistnieje z kategorią ziemskiego, świeckiego czasu i łączą się w kategorię czasu historycznego; czas historyczny podporządkowany jest sakralnemu ale nie roztapia się w nim;

• czas został stworzony, ma początek i koniec, które ograniczają długotrwałość ludzkiej historii;

• czas historyczny dzieli się jakościowo i ilościowo na dwie epoki: przed i po narodzeniu Chrystusa;

• czas jest wektorowy, linearny, nieodwracalny;

• czas historyczny jest udramatyzowany;

• przeszłość i przyszłość są absolutne (nie są zależne od upływu czasu) posiadają większą wartość niż teraźniejszość - czas nietrwały i przemijający;

„czas Kościoła” i „czas kupca”

• czas Kościoła:

- średniowiecze;

- związany z naturalnym otoczeniem, rytmami przyrody;

- charakterystyczny dla społeczeństwa rolniczego;

- nie stanowi oddzielnej kategorii;

- nierozdzielny z samym bytem;

- uzmysławiany w naturalnych i antropomorficznych pojęciach - jakościowe określenia czasu (dobry, zły);

- zawsze lokalny - brak jednolitej skali czasu dla rozległych obszarów;

• czas kupca:

- związany z porządkiem ustanowionym przez człowieka;

- wyrosły z potrzeby orientowania się w czasie;

- czas to pieniądz;

- czas jako miernik pracy;

- postrzeganie czasu konkretne, rzeczowe;

- organiczna cecha „rzeczy przemijających”;

- jednorodny zuniformizowany strumień mogący się dzielić na równe jednostki, nie różniące się jakościowo;

- „czysta forma”;

- posiada wartość i jest źródłem wartości materialnych;

- niezależny od człowieka;

- narzuca swój rytm ludziom;

- unifikacja czasu

laicyzacja

Darwinowskie otwarcie czasu:

• wyjaśnienie historii życia organicznego na Ziemi;

• pozwoliło na myślenie o czasie historycznym w kategoriach nieteologicznych;

• usunięcie teologii z historii - nadawanie faktom świeckiego znaczenia;

• przyczynowości historycznej należało szukać w faktach historii;

• zamknięty czas biblijny został rozciągnięty na epoki czasu geologicznego;

• nie ma czasu ostatecznego;

• bieg czasu ma charakter otwarty, nie posiadający określonego końca;

historyczne a teologiczne pojmowanie czasu

• historyczne:

- czas jako linia matematycznie jednostajna;

• teologiczna:

- każde spojrzenie na czas lub historię musi harmonizować z modelem dramatu zbawienia;

- uświęcone spojrzenie na czas i historię - harmonia między historycznym wcieleniem i powtarzalnym w wieczności wcielaniem się;

- historia jest objawieniem postępującym wraz z upływem czasu;

- historia pełni funkcję dydaktyczną;

1

http://members.lycos.co.uk/nonameuwb

---