Wykład z mikrostruktur z dnia 14.03.2006 r.
Cd. do twierdzeń Simmla o małych i dużych grupach
Małe, scentralizowane grupy nie zawierają podgrup, które stanowiłyby pośrednik między jednostką a zbiorowością
Pojawienie się napięcia w małej grupie prowadzi albo do wzrostu jej wewnętrznej integracji, albo rozpadu, podczas gdy w większych systemach wewnętrzne napięcie wywołuje tendencje do rozłamu na systemy dwuelementowe
Małe grupy dysponują środkami, dzięki którym mogą manipulować złożonymi konfliktami pomiędzy jednostkami, podczas gdy duże grupy nie mając tej zdolności są bardziej przygotowane do kontrolowania konfliktów pomiędzy zorganizowanymi podgrupami
W małych grupach mechanizmy przywracania integracji ograniczają się głównie albo do podtrzymywania napięcia aż do momentu, kiedy nie pojawią się ponownie siły pozytywne, albo do zmiany norm, podczas gdy większe systemy mogą się tak zreorganizować, by zminimalizować konflikt, a równocześnie utrzymać stałe granice wobec środowiska zewnętrznego
W małych grupach właściwości jednej ze stron: atrybuty emocjonalne, małomówność lub samochwalstwo, waleczność lub jej brak, wdzięczność lub niewdzięczność, szczerość lub fałszywość w dużym stopniu determinują naturę niezróżnicowanego systemu, podczas gdy w systemach zróżnicowanych przeciwstawne stosunki emocjonalne mogą nie tylko współistnieć, lecz także mogą być składnikiem wspólnej koncepcji tej zbiorowości
Proces grupowy w większych systemach jest w mniejszym stopniu zdeterminowany przez potrzeby jednej ze stron niż w małej, niezróżnicowanej grupie
Podsumowanie:
Liczebność wpływa na stopień integracji grupy
Każda grupa ma dwa wyzwania:
Problem związany z realizacją zadania, celu grupy
Problem związany z zachowaniem integracji grupy
Nie zawsze oba problemy pozytywnie na siebie wpływają (np. w zakładzie pracy dobra atmosfera nie zawsze jest w zgodzie z efektywnością pracy).
Integracja = silniejsze relacje i zaangażowanie
Mała grupa- zawsze lepiej zintegrowana, zawsze relacje osobiste są pełniejsze i bogatsze, za to trudniej radzi sobie z zewnętrznymi zagrożeniami niż duża grupa.
Klasyfikacja czynników decydujących o wyborze grupy odniesienia wg Roberta Mertona
Merton suka czynników wśród kategorii społecznych, a nie psychologicznych (konkretnie w strukturze społecznej).
Podstawowa teza: „Identyfikacja z grupami i jednostkami zajmującymi określone statusy społeczne nie następuje w sposób przypadkowy lecz jest zazwyczaj wyznaczona przez istniejącą strukturę stosunków społecznych oraz przez panujące definicje kulturowe”
Grupą odniesienia może być: jednostka, grupa osób, a nawet cecha lub kategoria społeczna. Możemy odnosić się do grupy własnej lub obcej (różne czynniki mają wpływ na to, którą z nich wybieramy)
Pierwsza zasada: są społeczeństwa sprzyjające wyborze grupy obcej jako grupy odniesienia, a są takie społeczeństwa , które sprawiają, iż jednostki wybierają grupę własną jako grupę odniesienia.
W społeczeństwach z brakiem lub niską ruchliwością społeczną częściej jako grupa odniesienia będzie wybierana grupa własna.
W społeczeństwach otwartych ( z dużą ruchliwością społeczną) grupą odniesienia stają się często grupy obce (do których jednostka nie należy).
Najbardziej zamkniętym społeczeństwem są społeczeństwa kastowe (pozycja społeczna jest w nich przypisana od urodzenia do śmierci, bezwarunkowo). Zamkniętym społeczeństwem jest również społeczeństwo stanowe, w którym szanse zmiany sytuacji społecznej są minimalne.
Druga zasada: przy wyborze grupy odniesienia niesłychanie ważna jest indywidualna biografia jednostki.
Cechy grupy (w związku z grupą odniesienia):
Granica grupy i kryteria członkostwa
Nie są ustalane raz na zawsze, najczęściej są płynne i zależne od kontekstów sytuacyjnych
3 kategorie:
członkowie grupy(uczestnicy)
ci, którzy mogliby być członkami grupy, ale nimi nie są(ci, co chcą i są gotowi i ci, co nie są zainteresowani grupą)
ci, którzy nie mogliby być członkami grupy i nimi nie są (ci, co chcą i ci, co nie chcą)
Dwie ostatnie grupy można określić wspólnym terminem „obcy”.
Grupa może uruchamiać mechanizmy zachęcające lub zniechęcające do uczestnictwa w niej (zależy do również od tego, wobec kogo grupa się ustosunkowuje)
Osoby o ograniczonych interakcjach w grupie są na obrzeżach grupy (niejednokrotnie granice grupy są płynne). Niekiedy to mechanizmy grupowe mogą sytuować pewne jednostki na marginesie.
Samookreślenie się jednostki jako członka danej grupy i fakt, czy interakcje potwierdzają tożsamość jednostki jako członka grupy
W tym przypadku musimy rozpatrywać grupę w ujęciu dynamicznym, a nie statycznym!!!
Stopień otwarcia granic grupy i stopień zainteresowania grupy nowymi członkami (ekskluzywność czy ogarnięcie jak największej liczby osób???)
Grupy otwarte-zachęcają ludzi do członkostwa, grupy zamknięte na odwrót. Wszystko to zależy od systemu wartości w grupie.
Stopień aktualności uczestnictwa w grupie( kryterium czasu)
Rozpatruje się tu czy jednostka jest aktualnym czy przeszłym członkiem grupy. Rozpatrujemy dawną grupę przez pryzmat tego, w jaki sposób jednostka przestał być członkiem grupy. Jeżeli jednostkę izolowano i zmuszono do odejścia z grupy, to grupa ta stanie się negatywną grupą odniesienia! Wtedy też nowa grupa będzie tą grupą, z którą jednostka będzie się silniej identyfikować. Jeżeli zaś jednostka dobrowolnie sama opuściła grupę to grupa traktuję jednostkę wrogo, bo odejście to synonim słabości i małej atrakcyjności grupy
Charakter grupy i jej oczekiwania wobec członków (dotyczy to stopnia zaangażowania się jednostki w działalność grupy). Grupy wymagające zaangażowania się będą częściej grupami odniesienia.
Okres uczestnictwa w grupie, (jeśli jednostka chce być długo w grupie to będzie się z nią bardziej identyfikować, niż wtedy, gdy przewiduje krótki okres pobytu w grupie)