Wykład 4 : 20.03. 2007 r

KONCPECJA FLORIANA ZNANIECKIEGO - grupy społeczne jako produkt uczestniczących w nich jednostek

• Koncepcja historyczna jest wykorzystywana w analizach socjologicznych.

• Świadomość grup. - świadomość członków że stanowią grupę - element zbiorowości konieczny do ukonstytuowania grupy społ.

Ujęcie świata społecznego wg Znanieckiego :

• Zaliczamy go do nurtu socjologii humanistycznej

• „ Współczynnik humanistyczny” - wprowadził termin

• Znaniecki uważa, ze należy badać świat społeczny uwzględniając współczynnik humanistyczny - oznacza to uwzględnianie subiektywnego odbioru; percepcji tego świata, przez jego uczestników w analizie socjolog.

• Obraz świata społ. przejawia się w świadomości społ. - obraz świata jest konieczny do uwzględnienia w badaniach. Nie jesteśmy w stanie zrozumieć czegokolwiek bez wiedzy tego jak ludzie postrzegają rzeczywistość. Np. lud niepiśmienny to dla nich książka to tylko przedmiot, nie wywołuje przejęcia, emocji, postaw

• Współczynnik humanistyczny - postawa ludzi wobec pewnych faktów.

• Znaniecki uważa że socjologia jest systemem hipotez dotyczących faktów doświadczanych przez ludzi. Doświadczać tzn. byś świadomym czegoś. Zakres doświadczeń jest różnorodny.

Te doświadczenia Znaniecki klasyfikuje na 2 typy :

• Doświadczenia pierwotne - typu ból - są one dane bezpośrednio jednostce

• Doświadczenia rekonstruktywne - o których istnieniu dowiadujemy się w oparciu o relacje innych osób ( oparte o rekonstrukcję) Są to doświadczenia subiektywne.

• Uważał że doświadczenia rekonstruktywne są właściwym przedmiotem socjologii jako, że są przekazywane przez ludzi - one się obiektywizują ponieważ stają się podstawą doświadczeń innych ludzi. NP. lekarz - pacjent. Przezujemy lekarzowi informacje o ból, lekarz w oparciu o opis stawia diagnozę, podejmuje działania, które nie opierają się na bezpośrednim bólu pacjenta ale na relacji tego pacjenta. Lekarz traktuje relacje jako wskaźnik - jako coś obiektywnego.

• Socjologa nie interesują doświadczenia pierwotne tylko ich obiektywizacja. ( jak ludzie opisują owe doświadczenia)

Wg Znanieckiego elementem świata społecznego są jedynie grupy i jednostki :

* jednostki

- dane - w - ich - własnym doświadczeniu - i - doświadczeniu - innych jednostek

* grupy

- dane - w - doświadczeniu - ich - uczestników - i - outsiderów

GRUPA dla Znanieckiego to :

• Twórcza synteza ról społecznych

• Jest ona ponadosobowym systemem wartości i działań wspólnych członkom grupy i obejmującym te wszystkie wartości i działania które należą do ich ról jako członków grupy.

Podstawowe komponenty grupy :

1. Więź : jej funkcja jest wiązanie członków i oddzielenie od nie- członków. Jądro grupy - jednostka, krąg jednostek, coś w rodzaju „ starszyzny” „ z którym wszyscy pozostali członkowie są jakoś powiązani

2. Świadomość „ MY” - grupa jawi się swym członkom jako ponadindywidualna jaźń społ., synteza jaźni społ. przypisanych jej członkom

3. Dobra materialne i duchowe : ( posiada każda grupa) : duchowe np. jezyk, zwyczaje, wierzenia; posiadanie tej własności nadaje grupie, doświadczeniu jej członkówi i jednostek spoza niej charakter podmiotu morlanego czy też osoby moralnej

4. Instytucjonalizacja : działania jednostkowe w wyniku współpracy ulegają instytucjonalizacji czyli podlegają wzorom i kontroli stając się organizacją tej grupy

• CZYNNIK HUMANISTYCZNY : oznacza, że grupa istnieje jedynie właściwie w ludzkich wyobrażeniach, doświadczeniach. Przedmiotem zainteresowania socjologii jest ów współczynnik - czyli postawy, wyobrażenia jednostek, nie zaś tresc tych wyobrażeń = przedmiotem zainteresowania jest wiara w diabła i jego wyobrażenia a nie sam diabeł jako taki.

• Podstawą istnienia grupy jest jej wyobrażeniowy charakter. Istnieje ona jedynie o tyle, o ile jest doświadczana przez jej członków i tylko w takiej postaci w jakiej jest przez nich doświadczana.

KONCEPCJA GRUPY PIEROWTNEJ CHARKES`A COOLEY`A.

• Pojęcie : grupa pierwotna

• Podstawa typologii grup, której kryterium wyróżnienia jest charakter więzi społ.

• Wyróżniamy grupę pierwotną, w której dominuje osobowa, bezpośrednia więź.

• Grupy wtórne to grupy w których dominuje więź rzeczowa.

• Więź osobowa: tworzy się między ludźmi wchodzącymi w relacje ze sobą całą swoją osobowością, angażując całą osobowość jednostki.

• Więź rzeczowa : łączy ludzi ze względu na pełnione przez nich role społeczne

CHARLES COOLEY - rozumiał grupę pierwotną inaczej :

• Gr. Pierwotna - rozróżnienie ze względu na funkcje jakie pełniła

• Cechą charakteryzującą tę grupę jest rodzaj więzi.

Charakteryzacja Gr. P. wg Cooley`a :

• „ Przez grupę pierwotną rozumiem : ścisłe zespolenie jednostek przez stosunki osobiste „ face- to - face” oraz współpracę są one pierwotne w wielu znaczeniach lecz głównie w tym znaczeniu iż są podstawowym czynnikiem w tworzeniu natury społ. Jednostki i jej społecznych wyobrażeń. Psychologiczną konsekwencją takich bezpośrednich powiązań pomiędzy jednostkami jest swoiste zespolenie ich indywidualności we wspólną całość do takiego stopnia iż jaźnią danej jednostki staje się z kilku co najmniej powodów wspólne życie i cel grupy, przypuszczalnie najprostszym sposobem określenia tej całości jest posłużenie się zwrotem „my”, owo „my” pociąga za sobą pewien rodzaj sympatii i wzajemnej identyfikacji, której naturalną ekspresją jest właśnie „ my”. ”

Cechy grupy pierwotnej :

1. Związki między członkami muszą być bezpośrednie ( związki face- to- face) , członkowie grupy muszą znać się osobiście, a struktura tej grupy nie może mieć barier utrudniających kontaktowanie się wszystkich ze wszystkimi

2. Związki między członkami nie mogą mieć charakteru wyspecjalizowanego; celowego, struktura wzajemnych powiązań między członkami jest elastyczna, umożliwiając łatwe zmienianie funkcji pełnionych przez członków. Charakter związku między członkami nie jest wyznaczony w sposób sztywny i jednoznaczny

3. Małe grupy społ. by stać się grupami pierwotnymi muszą się charakteryzować względną trwałością

4. Grupy pierwotne nie mogą być zbyt liczne tak by mogła być zachowana elastyczna struktura i umożliwiała bezpośrednie kontakty

5. Musi istnieć pewien rodzaj intymności między członkami takiej grupy a nawet stosunki o charakterze intymnym muszą w takiej grupie dominować

Funkcje grupy pierwotnej w procesie uspołecznienia :

• dominująca rola w procesie uspołecznienia w którym jednostka internalizuje, przyswaja wpływy społeczne, utożsamia się z nimi, uznaje je za własne

• ogromne znaczenie w kształtowaniu tożsamości jednostki

• do uspołecznienia potrzebna jest silna więź - silny związek emocjonalny

Natura społeczna - termin Cooley`a - odgrywa pierwotną rolę w kształtowaniu natury jednostki.

---