Mounier
Mounier - personalizm, sięgnięcie do filozofii chrześcijańskiej i marksistowskiej -> materializmu. Mounier zwraca uwagę na nierówności społeczne, chce dokonać zmiany na drodze edukacji (personalizacja świata i poszczególnych jednostek). Mounier opowiadał się przeciwko faszyzmowi i totalitaryzmowi.
Osoba to nie przedmiot, cały czas się zmienia -> można ją poznać od wewnątrz - w akcie jej tworzenia. Osoby nie można sklasyfikować wg pojęć. Osobowość tworzy się przez całe życie -> jest zdobywana, jest czymś twórczym, ale nigdy nie jestdana z góry. Człowiek musi być aktywny i otwarty -> aktywnie przyjmować życie. Byt „per se” - byt przez siebie - dynamiczny sposób życia (nawiązanie do filozofii egzystencjalnej).
Personalizm to filozofia i postawa, ale jest usystematyzowana i ma struktury.
Człowiek musi być otwarty na drugą osobę, inaczej popada w dwie alienacje:
Alienacja Narcyza: egocentrycznej izolacji osoby ludzkiej, zagubienie się we własnym wnętrzu -> zapatrzenie się w siebie
Alienacja Herkulesa: zagubienie się człowieka wśród rzeczy i zubożenie jego wewnętrznego życia.
Człowiek nie może być traktowany jak przedmiot, to co w człowieku nie może być traktowane w sensie przedmiotowym, to wnętrze. Wnętrze to swoista rzeczywistość. Człowiek owiązka ról społecznych, posiada zlepek cech i za każdym razem ukazuje jakś część siebie - nie da się poznać całościowo, konkretnie i dogłębnie. Osoby dążą do komunikacji i otwartości - zaangażowanie w życie i kontakty z innymi to sens życia jednostki. Człowiek musi być sobą, zdobywać cele i kształtować osobowość -> nie może ulegać konformizmowi. Człowiek jest ciałem i duchem -> posiada pierwotneinstynkty, ale ma też wzniosłe cele i tworzy abstrakcyjne idee. Człowiek chce i powinien być twórczy, ale utrudnia mu to depersonalizacja - traktowanie osoby jak byt osobowy, bez tożsamości, chęci odkrywania, bez odwagi. Człowiek przekształca swiat - to on poznał rzeczywistość, choć jest słabym bytem (np. w porównaniu ze zwierzętami drapieżnymi).
Indywidualizm ujmuje ludzkie „ja” jako rzeczywistość izolowaną - powoduje oddalanie jednostki od świata. Personalizm stawia na komunikację między osobami, otwartość na świat (zakłada brak formy bezosobowej).
Osoba - bycie nią nie polega na byciu oryginalnym, na samotnej afirmacji, ae na łączności i komunikacji.
Komunikacja - trudności
Zawsze cechy drugiej osoby w jakimś stopniu nam przeszkadzają. Narzucanie ról: tyran - niewolnik. Ktoś zawsze stara się narzucić swoją rację - podporządkować sobie innych (przetworzyć obiekty tak, by były łatwe do opanowania)
Zła wola- nastawienie przeciwko wysiłkowi kontaktu
Człowiek zawsze nosi maskę, która ułatwia mu poruszanie się w świecie, ale tworzy to trudność - niemożność autentycznego poznania drugiej osoby.
Nieprzejrzystość i tajemniczość
Człowiek nie może być zamknięty: zaślepiony sobą - tylko otwartość daje możliwość poznania siebie i innych
Egocentryzm, który tworzy się w związku - nowy typ egocentryzmu
Dobra komunikacja: wyjście poza siebie (odwrócenie uwagi poza siebie, zwalczenie egocentryzmu), zrozumienie (zrozumieć coś z punktu widzenia drugiej osoby), wziąć na siebie (zadanie drugiej osoby, jej radosć, problemy), dawać (wspaniałomyślność, hojność -> bez oczekiwania rewanżu), wierność Trwałość kontaktu z drugą osobą, traktowanie drugiej osoby jak podmiot - niezgłębioną jednostkę, trudną do sklasyfikowania).
„Miłośc jest nową formą bytu. Miłość zwraca się do swojego podiotu ponad jego naturą chce jego urzeczywistnienia się jako osoby, jego wolności, niezależnie od jego wad, które nie liczą się w jej spojrzeniu; miłość jest ślepa, lecz jest ślepota jasnowidząca.”
Człowiek musi podjąć trud bycia z drugą osobą -> być wiernym to trwać przy drugiej osobie nawet w chwilach trudnych. Przeciw niepowodzeniom. Trwałość związku i inspiracje do przekraczania siebie -> wrażliwość na drugiego człowieka.
Altruizm: zawsze czyniąc coś dobrego możemy otzrymac coś w zamian - satysfakcję, konkretną rzecz, świadomośc zbawienia itp. Człowiek działa tylko pozornie bezinteresownie.
Wolność - czyny ludzkie wynikają z praw wolności, wolność jest wyborem. Często ten wybórprowadzi do poświęcenia się - wszystko zależy od konkretnej sytuacji (wolnośc jest uwarunkowana przez konkretną sytuację).
Trzeba zapewnić powszechne warunki wolności - biologiczne, ekonomiczne, polityczne i społeczne. Wolnośc jest uporządkowana. Wolnośc nie może być nadana w formie praw i swobód -> jest wartościa naturalną, wszystkie formy pozornej wolności czynią ludzi niewolnikami. Określano siebie poprzez wybór (wybór to ja). Nasze decyzje tworzą nowy porządek -> nie izoluje lecz łączy. Swoboda jest szansą dla wolności.
Wolność jest wartością osoby uwartościowanej i usytuowanej. Tylko osoby posiadające wartości i zasady mogą podejmować decyzjedotyczące wolności. Chodzi o dokonanie dobrego wyboru -> nie między dżumą a cholerą (wybór mniejszego zła), ale o dobry wybór w ogóle. Człowiek ujawnia siebie poprzez swoje wybory i decyzje.
Człowiek przychodzi na świat z wolnością, ale ulega ona pewnemu nagięciu do prób wartości świata.
Człowiek jest istotą usytuowaną - żyje w konkretnej rzeczywistości i warunkach -> czyli spojrzenie na aspekt materialny (wolność łączy się z konkretną materialną sytuacją człowieka).