Pedagogika autorytarna źródłem wychowania jest bezwzględne posłuszeństwo uczestniczących w nim osób. Główny cel to całkowite przystosowanie wychowanków do zastanych warunków życia lub i pożądanych celów. Istotę oddziaływań pedagogicznych stanowi bezkrytyczne podporządkowanie się wychowanka woli wychowawcy i zasadą wychowawczym pod groźbą obowiązujących kar lub ze względu na chęć uzyskania nagród. Rolą wychowania jest sterowanie (manipulowanie) człowiekiem dla jego dobra, które wychowawca sam definiuje.
Pedagogika antyautorytarna (Nil Samerchil) postuluje twórczy charakter pracy nauczyciela i uczniów przy realizowaniu określonych programami treści, nie następuje tylko przekazywanie informacji przez nauczyciela lub autora podręcznika i bierne ich opanowywanie przez uczniów. W większym stopniu występują akty samodzielnej pracy wychowanków , odkrywania nowych dla nich faktów i prawidłowości, rozwiązywania zadań i problemów. Relacja nauczyciel-uczeń powinna opierać się na zaufaniu, otwartości, bez jednostronnego autorytetu. Możliwa jest przyjaźń między nauczycielem i uczniem i nauczyciel dzięki bezpośredniemu kontaktowi z uczniem jest w stanie intensywniej wspomóc jego rozwój.
Gordon:
Przekonaj się czego dziecko potrzebuje
Handel zamienny
Zmień otoczenie
Komunikat „ja” nie jest karcący nie zawiera oceny , lecz informuje dziecko o konsekwencjach jakie ma dla dorosłego jakieś jego zachowanie. Rodzice (nauczyciele, wychowawcy) mówią o swoich odczuciach w pierwszej osobie zamiast używać tradycyjnego potępiającego języka, którego tradycyjną cechą jest wypowiadanie się w 2 osobie. Komunikaty „ty” obciążone są naganą, osądem, ocenom, krytycyzmem i przymusem.