Konspekt lekcji. Literatura polska w klasie V.
Temat: W jaki sposób opisał poeta poranek w Soplicowie? (Powtórzenie wiadomości o środkach stylistycznych.)
I. Cele lekcji:
a) wiadomości:
— powtórzenie podstawowych środków stylistycznych;
b) umiejętności:
— ćwiczenie w rozpoznawaniu środków stylistycznych;
II. Metody i formy pracy:
— podająca
— praca w grupach
III. Środki dydaktyczne:
— lista najpopularniejszych środków stylistycznych z definicjami;
— fragment z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza o poranku w Soplicowie ( księga II: „Nad Soplicowem słońce weszło, i już padło[…]/ I słychać bydła w pole idącego ryki.”, „Pierwszy raz widział zamek z rana i nie wierzył,[…]/ Rozpadliny i szczerby zakryła od oka.”.
IV. Przebieg lekcji:
a) faza przygotowawcza:
- uczniowie przypominają jakie środki stylistyczne znają, wymieniają je;
b) faza realizacji:
- nauczyciel rozdaje uczniom kartki z listą środków stylistycznych. Wspólnie z uczniami ją odczytuje i omawia. Następnie uczniowie dzielą się na małe grupy. Zadaniem każdej grupy jest wyszukanie we fragmencie tekstu jak największej ilości środków stylistycznych. Uczniowie muszą umieć uzasadnić swój wybór.
c) faza podsumowująca: - podsumowanie wyników każdej z grup;
V. Załączniki:
a) lista środków
ŚRODKI STYLISTYCZNE
epitet- wyraz (najczęściej przymiotnik) pełniący funkcję określenia rzeczownika, np. ciemny sen;
kontrast- przeciwieństwo, np. biały- czarny, mało- dużo;
wyraz dźwiękonaśladowczy (onomatopeja)- wyraz naśladujący dźwięki, np. wrrr, miau, i jak bór dudni piorun;
ożywienie- nadanie przedmiotom, zjawiskom przyrody cech istot żywych, np. odezwały się trąby;
uosobienie (personifikacja)- nadanie rzeczom, zwierzętom, roślinom cech człowieka, np. Kiedy nadejdzie ten dzień / Przyniesie na wyciągniętej ręce chleb;
porównanie- uwydatnienie cech opisywanego przedmiotu, postaci, itd. przez wskazanie cech wspólnych z innymi przedmiotami, postaciami, itd. Zestawieniu służą następujące łączniki: jak, jakby, niby, niczym, na kształt. Np. (ptaszek) z główką jak makówka;
powtórzenie- dwukrotne lub wielokrotne wystąpienie tego samego elementu, np. mokra wieś, wieczna wieś;
przenośnia (metafora)- zaskakujące połączenie słów, tworzące nowy sens, np. fontanna łez, spajam głazy rymów;
zdrobnienie, np. cielątko, stołeczek, kwiatuszek;
zgrubienie, np. panisko, nochal;