Renesans karoliński nazwa przyjęta dla okresu rządów karola Wielkiego .Renes. Karol. wiązał sie z reformą szkolnictwa ,rozwojem dziejopisarstwa, architektury - romańskiej ,malarstwa i rzeźby. Artyści epoki zaczęli sięgać do staroż. wzorców artystycznych.Hellenizm - okres w dziejach Grecji i krajów Bliskiego Wschodu od poł.IV do I w p.n.e. charakteryzuje się szeroki rozprzestrzenianiem terytorialnym kultury gr.(helleńskiej ) która w zetknięciu z kulturami wschodu uległa przeobrażeniom ( tworząc kulturę hellenistyczną ) oraz powstaniem nowych form gosp. i polit. okres ten odznaczył się w szczególności rozwojem nauk matematycznych , technicznych , astronomi , geografii, medycyny ,literatury i sztuki ,
Kolonia - w starożytnośći i średniowieczu - osiedle zakładane na podbitym terenie lub na terenach nie zamieszkałych .W czasach nowożytnych - kraj pozbawiony polit.i gosp. praw suwerennych , znajdujący się pod panowaniem innego państwa - metropolii , które wykorzystuje go jako źródło surowca ,rynek zbytu a także w celach strategicznych władze sprawował tam gubernator .Polis - państwo - miasto , miasto - państwo ( np. p ateńska) ustrój zależny od stosunków wewnętrznych .
Romanizacja prowincji to proces polegający na przyjmowaniu przez podbitych mieszkańców prowincji imperium rzymskiej kultury,obyczajów,prawa,religii i języka Teokracja (z greckiego theos - bóg i kratos - władza), ustrój państwowy, w którym najwyższą władzę sprawują kapłani.Bitwa pod Maratonem data: 490 r. p.n.e. dowódca Persów: Dariusz Wielki dowódca Ateńczyków: Miltiades Bitwa pod Termopilami data: 480 r. p.n.e. dowódca Persów: Kserkses dowódca Spartan: Leonidas .Bitwa morska pod Salaminą data: 480 r. p.n.e. dowódca Persów: Kserkses dowódca Ateńczyków: Temistokles 776r.p.n.e. - Pierwsze Igrzyska Olimpijskie 753r.p.n.e - Założenie Rzymu 73-71r.p.n.e - Powstanie Spartakusa
476r. - Koniec cesarstwa Rzymskiego 800r. - Koronacja Karola Wielkiego 966r. - Chrzest Polski 1000r. - Zjazd w Gnieźnie
1025r. - Koronacja Bolesława Chrobrego 1054r. - Wielka Schizma Wschodnia 1226r. - Sprowadzenie do Polski Krzyżaków(K.Mazowiecki) 1320r. - Koniec rozbicia dzielnicowego .I wojna punicka (264-241r. p.n.e.) II wojna punicka (218-201r. p.n.e.) III wojna punicka (149-146r. p.n.e.) 338r p.n.e bitwa pod Cheroneją w Beocji Mezopotamia - 3100 lat p.n.e., międzyrzecze Tygrysu i Eufratu, zatoka Perska, pierwsza cywilizacja. Sumerowie - najstarszy lud na międzyrzeczu, Osiągnięcia cywilizacyjne : pismo klinowe, system irygacyjny, pierwsze miasta, koło i koło garncarskie, rozwój prawa, zegar słoneczny, podział roku na tygodnie i dnia na 24 h, Kodeks Hammurabiego - "oko za oko, ząb za ząb". Wierzenia Sumerów - politeizm (wiara w wielu bogów), Egipt1. Znaczenie Nilu - rolnictwo, mady rzeczne, system kanałów i tam . Cywilizacja egipska - ok. 3000 lat p.n.e. Symbole Egiptu- piramidy, faraon, balsamowanie, mumie, Faraon - władza absolutna, po śmierci chowano go w piramidzie wraz z jego dobytkiem, który miał mu służyć w życiu pozagrobowym (wiecznym).
Hieroglify - egipskie pismo obrazkowe wykuwane na kamieniach, malowane w grobowcach i na papirusie. Wynalazki Egipcjan - system irygacyjny, papirus, szklarstwo, budowa drewnianych łodzi, kamieniarstwo Rządy i władza w Egipcie - jednoosobowa władza - faraon, uznawany za syna boga Ra - boga słońca. Ludźmi opiekował się Ozyrys. Set odpowiedzialny był za wojny . Piramidy - grobowce faraonów, wysokich urzędników. Najważniejsze w Gizie: dla Cheopsa, Cheferena i Mykerinosa. Grecja. Miasto greckie - agora- miejsce obrad zgromadzenia narodowego, gimnazjon i teatr, . Demokracja - władza ludu. Ustrój, w którym o losach państwa decyduje zgromadzenie, a urzędników wybiera się spośród wszystkich obywateli Oligarchia - to ustrój, w którym władzę sprawują nieliczni, najbogatsi, najlepiej urodzeni obywatele (model: Sparta). Perykles - demokracja w Atenach - reformator grecki znosi min pompeje . Hoplita - żołnierz ciężkozbrojnej piechoty. Hoplici stanowili trzon armii Spartan. Heloci - poddani podporządkowani Sparcie, a także służący w wojsku jako żołnierze. . Periojkowie - ludność pozbawiona wszelkich praw. "Z tarczą lub na tarczy" - zwyciężaj albo giń Feudalizm (śrdw. łac. feudum - prawo do rzeczy cudzej, lenno) - ustrój społeczno-polityczno-ekonomiczny, który opierał się na zależności ziemskiej. Chłop podlegał właścicielowi ziemskiemu, ponieważ użytkował ziemię, która należała formalnie do właściciela ziemskiego. Właściciel ziemski mógł podlegać innemu właścicielowi z tego samego powodu (np. zależność księcia wobec króla). lenno - ziemia nadawana przez seniora wasalowi senior - pan lenny wasal - lennik seniora suweren - najwyższy senior (władca) beneficjum - ziemia lub urząd nadany wasalowi przez seniora w zamian za wykonywanie określonych obowiązków immunitet - przywilej (może być sądowy i ekonomiczny, całkowity i niecałkowity) inwestytura - uroczyste nadanie lennahołd lenny - przysięga wierności składana seniorowi przez wasala komendacja - akt poddania się wasala seniorowi (fragment umowy lennej)