Sposoby porozumiewania się. Typy i formy komunikowania.
Dwa sposoby porozumiewania się ludzi - klasyczne -bezpośrednie, interpersonalne. Pośrednie - masowe. Jednakże wraz z rozwojem techniki i środków komunikowania wykształcił się 3 - medialny i interpersonalny (bezpośredni).
Przekazywanie i odbieranie informacji pomiędzy 2 osobami bądź grupą osób które wywołuje określone skutki i sprzężenia zwrotne. Niezbędne jest bezpośrednie uczestniczenie osób.
Zawartość komunikatu interpretuje i analizuje się na 3 poziomach:
- fatycznym - rozmowa na mało istotne tematy przez osoby słabo znające się i nie mające intencji wpływania na siebie
- instrumentalnym - zainteresowanie uczestników osiągnięciem pewnego porozumienia mimo iż wyjściowe poglądy i postawy komunikujących się osób są bardzo różne.
- afektywny - wymaga dobrej znajomości a nawet zażyłości stosunków. Kom. się strony uzewnętrzniają emocje, postawy, wartości i są głęboko zaangażowane.
W komunikowaniu interpersonalnym występuje specyficzna sieć kontaktów komunikacyjnych mogą one mieć charakter formalny bądź nieformalny. Nieformalne pojawiają się w przypadkach kontaktów towarzyskich i nieformalnych w których uczestniczą osoby o równorzędnej pozycji komunikacyjnej. Komunikowanie ma więc charakter symetryczny - grupa towarzyska ,rodzina etc.
Kanały formalne - charakterystyczne dla wszystkich grup sformalizowanych gdzie role nadawców i odbiorców są jasno określone i niewymienialne. Kom. ma charakter niesymetryczny. Styczności mają charakter oficjalny i sformalizowany.
Komunikowanie interpersonalne medialne jest specyficzną formą komunikowania interpersonalnego w której uczestnicy procesu pozbawieni są kontaktu fizycznego. Rozwija się ono wraz z rozwojem środków komunikacji na odległość. Czyli : telefon, telegram obecnie wzbogacony przez różnego typu sieci telefoniczne, internetowe, faksowe, spotkania online, grupy dyskusyjne, telekonferencje.
Komunikowanie pośrednie masowe - jest to proces emisji komunikatów od nadawcy medialnego do publiczności za pośrednictwem mass mediów rozumianych jako ich nośniki (papier, fale radiowe bądź telewizyjne itp.) Zasadniczą cechą wyróżniającą ten sposób komunikacji jest występowanie pośrednika pomiędzy nadawcą pierwotnym a odbiorcą który spełnia rolę nadawcy pośredniego.
Cechami komunikowania masowego są:
1 ma impersonalny charakter - brak styczności między nadawcą a odbiorcą.
2 ograniczenie zaangażowanych zmysłów w procesie komunikowania do wzroku i słuchu
3 ze względu na brak bezpośredniego. kontaktu sprzężenie zwrotne jest opóźnione. Odbiorca nie ma żadnego sposobu aby wpłynąć na zmianę sygnału w chwili nadawania sygnału.
4 ten sposób komunikowania się charakteryzuje występowanie funkcji selekcjonera.
Określenie to pochodzi od Kurta Lewina który nazwał tak osoby „rządzące podróżą informacji” w kanałach komunikacji. Może to być pojedynczy nadawca ale też sformalizowane grupy ludzi np. dziennikarz, sekretarz działu, naczelny, właściciel, grupy nieformalne, reklamodawcy
5 organizacyjność i finansowość - do realizowania tego sposobu komunikowania potrzebne są duże nakłady finansowe oraz struktury organizacyjne które są zdolne wytworzyć te przekazy.
Formy komunikacji - wyróżniamy 2 formy- werbalne i niewerbalne. Z reguły obie występują jednocześnie uzupełniając się. Jedynie w przypadku radia i prasy mamy do czynienia z formą werbalną.
Werbalne - realizowane jest przede wszystkim dzięki językowi dzięki niemu bowiem wyrażane są idee i uczucia pod warunkiem że dźwięki i symbole są zrozumiałe dla wszystkich uczestników procesu kom. Język pozwala na kreowanie, podtrzymywania a nawet zmianę środowiska. Dzięki językowi można udzielać informacji, szukać jej oraz unikać. Z językiem łączy się nierozerwalnie problem konotacji i denotacji znaków niewerbalnych. Słowa mają denotacje które pozwala je zidentyfikować. Jednakże pewna liczba słów jest różnie definiowana - mają kilka znaczeń w zależności od kontekstu. Brak jego znajomości prowadzi do nieporozumień i utrudnia proces komunikacji. Z kolei konotacja ujawnia obszar emocji związanych z poszczególnymi słowami. Odgrywa szczególną rolę w komunikowaniu interpersonalnym. W masowym lub publicznym takie słowa są eliminowane gdyż mogą zakłócić komunikat.
Wyróżniamy dwie formy komunikacji werbalnej - ustną i pisemną.
Ustna pojawia się wraz z rozwojem mowy pisemna - pisma.
Forma ustna- znaczni większe możliwości ekspresji uczuć, myśli albowiem proces jest wzmacniany środkami komunikatu niewerbalnego. Trzeba stwierdzić że powoduje ono problemy. Wynikają one z dekodowania przekazu na poziomie semantycznym. Jednakże mogą również wystąpić bariery wynikające z samych uczestników procesu - tzw. zjadanie końcówek, seplenienie.
Forma pisemna - ma znacznie częściej charakter formalny niż nieformalny. Stosowana jest na wszystkich poziomach komunikowania się ludzi. List, e-mail, oficjalne pisma, rozkazy, zarządzenia, akty prawne, media drukowane znaczna część internetu. Zaletą jest staranność przygotowania i trwałość, wadą formalny i. zamknięty charakter, a także brak natychmiastowego sprzężenia zwrotnego.
Komunikowanie niewerbalne - uzupełnienie i wzmocnienie bezpośredniego i werbalnego
komunikowania, jest nierozerwalne. Związane z zaangażowaniem wzroku, nie towarzyszy
pisemnemu komunikowaniu i audytywnym (rozmowa telefoniczna, przekaz radiowy). Tworzy
kilka grup sygnałów, do których zalicza się:
Kinezjetyka (mowa ciała, mimika twarzy, gestykulacje, przyjmowanie postawy)
Parajęzyk na który składają sięcechy wokalne głosu (ton, barwa, wysokość, natężenie)
interferencje wokalne (wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch lub więcej cech)
Elementy otoczenia - temperatura, oświetlenie, kolor, mogą wpływać na zachowania ludzi, mogą stymulować lub odstraszać.
Samoprezentacja człowieka - wygląd fizyczny, budowa ciała etc.
Dotyk - jest ważnym sygnałem wyrażającym się w uścisku dłoni, poklepywaniu drugiej osoby przy powitaniu. Świadczy o stosunku emocjonalnym i świadczy o kulturze, wychowaniu, jak i kontekście kulturowym.
Proksemika - zastosowanie w porozumiewaniu się dystansu interpersonalnego i dystansów przestrzennych (tu nie mogę się rozczytać) wynikających ze struktury i charakteru formalnego i nieformalnego przedmiotów tam się znajdujących
Chromemika - wykorzystuje czas jako sygnał komunikacyjny np. punktualność, oczekiwanie, czas trwania jakiegoś znaczenia