Nazwiska zasłużone dla teatru:
T.Kyd - twórca teatru elżbietańskiego. („Tragedia hiszpańska”; „Prahamlet”)
George Peel - twórca teatru elżbietańskiego
Thomas Heywood- twórca teatru elżbietańskiego
Ben Johnson - twórca teatru elżbietańskiego> Pracował w teatrze dworskim Jakuba I
F. de Belforste - napisał „Historie tragiczne”(1576) (motyw Hamleta)
Nicola Sabbatini - 0d niego tryumf inżynierii w teatrze ( włoska szkoła inżynierów teatralnych) (oświetlenie, zapadnie, ruchome elementy)
Filip II - panował na dworze hiszpańskim za czasów Lope de Vegi
Filip IV - panował na dworze hiszpańskim za czasów Calderona de la Barca. Największy entuzjasta teatru, mecenas.
Flamino Scala - aktor; autor księgi scenariuszy (sogetto) w komedii Dell`arte.
John Lyly (554 - 1593)
prowadził własny teatr
wykradał chłopców przed mutacja
zabiegał o stanowisko głównego cenzora
jego twórczość cechowała wykwintność formy i języka
napisał: „Stracone zachody miłości”
Christopher Marlowe (1564 - 1593)
historycyzm
awanturnik, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach
podejmował ryzykowne tematy np. homoseksualizm, wieczne potępienie, królobójstwo
napisał: „Tragiczne dzieje doktora Fausta” -> o funkcji teatru publicznego
Robert Green (1558 - 1592) twórca teatru elżbietańskiego
przeciwnik Szekspira
nienawidził aktorów
napisał: pamflet „Groszowa szczypta rozumu” przeciwko Szekspirowi i aktorom
Gabriel Fellez, panowanie Filpa III
Lope de Rueda -jego Farsy nazywały się passos, występowali tam: błazen = bobo, sprytny sługa pana, hultaj, student, filozof.
Crebillon ojciec - jako jeden z pierwszych przełamywał klasycyzm;
przełamał konwencje mówienia o teraźniejszości w kostiumie antycznym;
wprowadził do teatru modę na egzotykę11 - sposób na przełamywanie jednostajności;
wprowadzenie nowych bohaterów - bez konfliktów wewnętrznych
Voltaire (1694-1778)
egzotyka;
kochał w teatrze piękne scenografie, kostiumy, muzykę, efekty teatralne -> teatr zmysłów
wychowywany na teatrze angielskim;
znikła ze sceny doborowa publiczność;
jego pomysły nie wpłynęły specjalnie na komedię francuską ale bardzo na operę
propagował filozofię wymierzoną przeciwko absolutyzmowi, klerowi.
Nivelle de la Chaussee
twórca komedii łzawej, która dała początek tragedii mieszczańskiej - bohaterami byli przeciętni ludzie;
uczuciowe niepowodzenia brane z życia;
miała charakter dydaktyczny - sztuka skierowana do widza myślącego;
indywidualizacja języka;
dbałość o prawdziwość;
zerwanie z mówieniem wierszem -> naturalność;
wprowadzenie myślenia historycznego do teatru -> historyczna zgodność strojów;
z czasem w teatrze mieszczańskim wyraźnie zaczęto walczyć z arystokracją np. P. A. Caron de Beaumarchais „Cyrulik sewilski” (1775) => „Wesele Figara” (1784)
Konrad Ekhof - narzucił Niemcom refleksje o sztuce aktorskiej, niczym Diderot, podobnie walczył w gwiazdorstwem, chciał sztuki zespołowej, prowadził wykłady z historii aktorstwa. Niemiecka skłonność do historii teatru - zalecał sumienne próby analityczne.
(Akademia Aktorska - K.E. mowi o etyce aktorstwa.Kodeks powinności kandytatow i aktorow.
Konrad Ackermann.- aktor jak Ekhof
, dolozyli sie do szerzenia idei budowania nowego teatru.
teatr Filipa Astley (1742 - 1814), woltyżera:
przestrzeń sceny pudełkowej połączona z przestrzenią areny dała możliwość aranżowania przedstawień z udziałem koni
połączenie pantomimy z woltyżerką
pomysł został przejęty przez Francje, gdzie w Paryżu i okolicach zaczęły powstawać podobne teatry -> wykupione przez braci Franconi
monumentalne widowiska
wielkie sceny batalistyczne
brak słowa
mimodramy - pantomima z wątłym dialogiem
rodzina Franconi dalej budowała, w 1807 roku powstał Cyrk Olimpijski16, w 1826 roku II
Denis Diderot - oświecenie, Syn naturalny (1757), manifest teatru mieszczańskiego, brak przyzwoitości - REALIZM, twierdzi że celem teatru jest nawrót do rzeczywistość i prawda.
Karol Drugi - był na dworze Ludwika XIV wieku we Francji, wrócił do Anglii w roku 1660, pierwszą rzeczą, jaką postanowił zrobić to odrodzenie życia teatralnego.
Neley Geym - jedna pierwszych gwiazd teatralnych, początkowo sprzedawczyni pomarańczy, potem została nałożnicą Karola II.
David Garrick - pierwszy gwiazdor (1761), scenopisarz, reżyser, w końcu aktor; dbał o imane, bywał Dryden niego Diderot.
John Dryden - komediopisarz, Potajemna miłość.
Collier - autor artykułu Krótki rzut oka na niemoralność i bezbożność angielskiego teatru, publicznie atakował teatr restauracji, postulował nowy teatr zaangażowany społecznie (Towarzystwo Naprawy Obyczajów).
J. Gay - wprowadził cenzurę, pisał sztuki, Opera Żebracza, Polly; z jego dzieł korzystał Brecht.
Nicolas Boileau - krytyk teatralny okresu klasycyzmu.
D'aubignac - teoretyk teatralny okresu klasycyzmu (1640-1650), ksiądz („Najważniejsze są wydarzenia prawdopodobne a nie prawdziwe”). 1657 Praktyka teatru - praktyczna nauka dramaturgii, odbioru dzieł przez publiczność.
Talma - sojusznik Diderota w walce o realizm na scenie; jako pierwszy pokazał się na scenie rzymskiej todze.
G. E. Lessing - dramaturg, estetyk, filozof niemiecki. Ojciec niemieckiego teatru narodowego.
I. Von Dauberg - dyrektor teatru, rozpoczął budowę sceny narodowej w Niemczech.
Magdalena Bejart - atnrepenerka; aktorka, dowodząca trupą wędrującą dzięki niej Molier został dramatopisarzem, bardzo wykształcona, romansowała z Molierem.
M. Duparc - muza Corneille'a i Racine'a.
J. Chapelain - autor tekstu „Sentimes de l`Akademie francaise sur la tragi-comedie du Cid'-efekt sporów o dzielo (Cyda). „O regule 24 godzin”.
Richelieu - kardynal (?)został odkryty w 1641, gdy otwarto Pałac Kardynalski.
Aleksander Hardy - I zawodowy dramaturg- lata 30-te.
August W.Idflan- wypromowal Schilleer`a.
Bernardo Dovizi da Bibbiena - “Komedia Calandra”- czerpie z klasycznych wzorow, jednocześnie daje żywy obraz 16w.(wloska komedia)
Ariosto Lodovico - dramaturg wlosckiego odrodzenia, przyjaciel Leona X.
Leon X papież, mecenas sztuki odrodzenia, pisywal scenariusze do sacre repprezentazione.Rozwijal zycie teatralne nawiązując do tradycji Rzymukomediopisarz.
Leone di Sommi- teoretyk teatralny komedii(wloskie odrodzenie)
Serlio Sebastiano- pisal o architekturze teatralne(odrodz.)
Sebastiano Serlio- pisal o architekturze teatralnej. Pracowal dla teatru dworskiego zbudowal w ogrodzie scene. Złączył w tej scenie w sceny dla 3 gatunkow. Wymyślił tez makiete teatralna(teatr w pomniejszeniu). Podniosl także scene w glab , do gory, pod skos.
Leonardo da Vinci- zaprojektowal lampe olejna -teatralna, uzywana przez cale odrodzenie w teatrach. Światlo tej lampy można było barwic woda).
11 Później Voltaire.
16 Chodził tu Mickiewicz.