SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Witam Państwa Serdecznie. Nazywam się Patrycja Kasperkiewicz i na dzisiejszych zajęciach będziemy omawiać dietę w nieżytach jelit.
Na początek pragnę Państwu opowiedzieć o ostrym nieżycie jelit. Ostre zapalenie błony śluzowej jelit spowodowane jest zakażeniem bakteryjnym bądź wirusowym. Najczęstszą przyczyną choroby są: zakażenia pokarmowe (np. salmonellą), występujące zwłaszcza w okresie upałów.
Objawy pojawiają się kilka lub kilkanaście godzin od chwili zakażenia. W lżejszych przypadkach występują bóle brzucha o charakterze kurczowym z parciem na stolec. Stolce są płynne lub półpłynne z domieszką śluzu, krwi.
W stanach ciężkich pojawia się silna biegunka prowadząca do odwodnienia, ucieczki sodu i potasu. Występuje wysoka temperatura, osłabienie, dreszcze, bóle głowy. Wypróżnienia obfite, wodniste i koloru zielonkawego wskazują na zapalenie jelita cienkiego, a z domieszką śluzu na zapalenie jelita grubego.
W ostrym nieżycie jelit dieta jest zbliżona do diety stosowanej w ostrym nieżycie żołądka. Przez 1-2 doby stosuje się głodówkę, w czasie której podaje się od 1,5 do 2 litrów dziennie płynów obojętnych, osłaniających, garbnikowych i - jeśli chory toleruje - rozcieńczonych soków bez konserwantów, bez cukru. Po głodówce wprowadza się kleiki na wodzie, sucharki, bułkę czerstwą i wyżej wymienione płyny. Po ustąpieniu objawów chorobowych dietę poszerza się stopniowo, dochodząc do diety lekko strawnej.
Przechodzimy do przewlekłego nieżytu jelit. Przewlekłe zapalenie jelit towarzyszy różnym chorobom ogólnoustrojowym, jak: niedokwaśny nieżyt żołądka, zespół złego wchłaniania, zakaźne choroby jelit (dur brzuszny, czerwonka, gruźlica), stany poresekcyjne jelit, choroby pasożytnicze, niewydolność trzustki, niewydolność wątroby, nietolerancje pokarmowe i alergie, nadczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy, cukrzyca, biegunki psychogenne i inne.
Objawem przewlekłego nieżytu jelit jest biegunka przewlekła, czasem wzdęcia. Nawracające obfite, pieniste, zielonkawe wypróżnienia pochodzące jelita cienkiego wskazują na przewagę procesów fermentacyjnych. Cuchnące, śluzowe z ropą, krwią wskazują na przewagę procesów gnilnych i stan zapalny jelita grubego.
Bardzo ważne jest nawadnianie organizmu. Ilość podawanych płynów zależy od nasilenia biegunki, jest to najczęściej 1,5-2 litrów dziennie. Zalecane są płyny obojętne, osłaniające, garbnikowe i rozcieńczone soki warzywne, jeśli nie nasilają objawów chorobowych.
Biegunka przewlekła prowadzi do wyniszczenia organizmu, dlatego dieta powinna być bogatobiałkowa, z odpowiednią ilością energii, witamin i składników mineralnych. Ograniczyć natomiast należy tłuszcze, które ułatwiają przesuwanie mas kałowych oraz produkty zawierające węglowodany rafinowane. Są to: cukier, słodycze, dżemy wysokosłodzone, syropy, soki owocowe słodzone. Produkty te, jak również miód, Sorbitol nasilają procesy fermentacyjne w jelitach, wzmagając biegunkę. Ograniczeniu podlegają także produkty wysokoresztkowe (grube kasze, pieczywo razowe, surówki), zawierające błonnik pokarmowy nierozpuszczalny w wodzie oraz kawa naturalna, wody gazowane, napoje i dania zimne, ostro przyprawione, kwaśne owoce.
Zaleca się pokarmy o działaniu zapierającym: ryż, mąkę ziemniaczaną, galaretkę, warzywa i owoce bogate w garbniki i pektyny (suszone czarne jagody, jabłka, banany, marchew, dynia). Potrawy powinny być rozdrobnione, należy je sporządzać metodą gotowania.
Aby określić prawidłową zasadę diety, należy wziąć pod uwagę przyczynę i charakter biegunki, stopień niedożywienia, stopień wydolności wątroby i trzustki oraz możliwość wtórnej alergizacji przy zwiększonej przepuszczalności błony śluzowej jelita.
W przypadku nietolerancji laktozy z diety wyklucza się mleko słodkie, nieraz zachodzi konieczność wykluczenia nawet jego przetworów: jogurtu, kefiru, serów. W przypadku uczulenia na białko mleka eliminuje się z diety całkowicie mleko i jego przetwory, zastępując je preparatami przemysłowymi i homogenatami mięsnymi. W niewydolności wątroby ogranicza się białko. W zespole złego wchłaniania wyklucza się białko zbóż (gluten). Niekiedy zachodzi potrzeba włączenia częściowego, a nawet całkowitego żywienia pozajelitowego.
A oto przykład diety w biegunce fermentacyjnej. Biegunka fermentacyjna wywołana jest przez procesy fermentacyjne węglowodanów zachodzące w jelitach. W biegunce fermentacyjnej stosowana jest łatwo strawna, uboga w tłuszcz, niskoresztkowa, bogata w białko, nie zawierająca jedno- i dwucukrów, z ograniczeniem pieczywa i ziemniaków.
Po ustąpieniu biegunki stopniowo zwiększa się ilość węglowodanów skrobiowych.
Ostatni przykład to jadłospis w biegunce gnilnej. Biegunka gnilna powstaje wskutek niedostatecznego wchłaniania białek, które dostają się do kątnicy i ulegają gniciu (stolce są zasadowe). Występuje w chorobach trzustki i po resekcji żołądka. W biegunce gnilnej stosowana jest dieta lekko strawna węglowodanowa z wykluczeniem produktów białkowych (mięsa, drobiu, sera), niskotłuszczowa, niskoresztkowa i niskocukrowa.
Po ustąpieniu biegunki stopniowo zwiększa się ilość białka w diecie.
A teraz przypominamy zalecenia żywieniowe. Kto chętny Nam opowie?
Podzielimy się na grupy i na podstawie przykładów układamy jadłospisy.
Rozdam Państwu ulotki w nagrodę za układanie jadłospisów.
Dziękuję Państwu za uwagę.