M. PRACY ŚRODOWISKOWEJ
Istota środowiskowego oddziaływania polega na tym, że jego cele, mechanizmy i środki wychodzą z oceny warunków życia. Przedmiotem manipulacji i działalności naprawczej są jednak szerokie i liczne zespoły czynników środowiska.
Kamieński wyróżnia wąskie i szerokie rozumienie pojęcia metody środowiskowej:
-- w wąskim znaczeniu-->, gdy użytek głównie pomocy socjalnej uruchamiany jakąś akcją cykliczną lub stałą. W wąskim sensie z metodą środowiskową mamy do czynienia, gdy przedmiotem zainteresowania lub działania jest jedna grupa społeczna, np. ludzie starzy, wąski sens metody środowiskowej występuje też, gdy działania środowiskowe prowadzone są przez jedną grupę osób lub jedną instytucję.
Szeroki sens metody środowiskowej - całościowe rozumienie środowiska lokalnego, pełną rejestrację jego problemów, kompleksowy system działań, podejmowanie pracy x intencją stałego działania i trwałego usuwania zagrożeń i niepożądanych zjawisk. Chodzi tu o dominację pozytywnego sensu aktywności społecznej ratownictwo, usuwanie zagrożeń.
Użycie określenia pozytywny i negatywny sens działalności społecznej w tym wypadku umowne.
Pedagogika społeczna musi przyjmować szeroki, optymistyczny sens pracy środowiskowej i metodę tej pracy rozumieć jako kreowanie świata bez zła i zagrożeń. Pedagogika społeczna nie odrzuca znaczenia metody środowiskowej, ale uważa za skuteczniejsze i bardziej użyteczne szerokie znaczenie metody organizowania środowiska.
Zasadniczym celem organizowania środowiska jest wspomaganie rozwoju. Pojęcie to odnosi się i do osób, jak i do warunków, w jakim one żyją.
Wtórne cele organizacji środowiska to - cele opiekuńcze oraz wyrównywanie braków, czyli kompensacja
Celem samym w sobie w istocie odrębnym od metody środowiskowej jest tworzenie wspólnoty, więzi emocjonalnych i międzyludzkich
Warunkiem powodzenia i skuteczności organizowania środowiska jest rozbudzenie sił społecznych, czyli ochotniczych organizatorów życia społecznego.
Metoda organizowania środowiska jest wiele efektywniejsza, jeśli jest realizowana wg określonych reguł i towarzyszą jej określone warunki. Schemat postępowania w metodzie środowiskowej jest zbliżony do innych metod pracy socjalnej i wychowawczej, ale angażuje większe środki i siły
Praca opiekuńczo wychowawcza nakierunkowana na dzieci i młodzież rozszerzona na pracę społeczną ze społecznością lokalną. Na użytek takiej terytorialnej wspólnoty schemat postępowania organizacyjnego przedstawia się następująco:
1etap - diagnoza; -- 2etap- organizowanie zespołu i pacy, 3etap- planowanie i koordynacja działań opiekuńczo - wspomagająco- rozwojowych, 4etap - inspiracja i umacnianie zespołu oraz poszczególnych jego ogniw,5etap - systematyczne ulepszanie, poprawienie warunków życia - eliminacja uciążliwości publicznych, - ratownictwo i opieka, -- 6etap - kontrola i doskonalenie stała uwaga i rejestracja zjawisk, potrzeb, ocena możliwości, kreowanie nowych koncepcji i rozwiązań.
2 podstawowe warunki organizacji środowiska dla celów społecznych: - istnienie sił społecznych ochotniczy, nieprofesjonalni organizatorzy - wychowawcy, - zaangażowanie organizacji społeczności lokalnej, przedstawicieli wszystkich jej grup.
Metoda organizowania środowiska przeżywała regres. Wynikało to z niechęci do aktywności sił lokalnych, trochę z ubóstwa społecznej infrastruktury w miejscu zamieszkania, wreszcie z powodu rozprzestrzeniającej się apatii społeczeństwa. Metoda ta ma ogromne znaczenie w społeczeństwie demokratycznym. Metoda organizowania środowiska znajduje szerokie zastosowanie w różnych warunkach pracownik socjalny, pedagog, socjolog, psycholog, animator kultury - zdecydują o poziomie integracji i charakterze więzi międzyludzkich w środowisku lokalnym.
--metoda indywidualnych przypadków - bazuje na psychodynamicznej koncepcji człowieka. Twórczyni M.Richmond. W jej założeniu znajduje się wymóg analizy środowiska społecznego jednostki, metoda ta korzysta też z wiedzy socjologicznej i psychologii społecznej indywidualny kontakt z otoczeniem.
--metoda grupowa grupwork - jest oddziaływaniem na jednostkę przez grupę, do której należy. Ma ścisły związek z pedagogiką, psychologią społeczna i socjologią małych grup. W wypadku ludzi o cechach dewiacyjnych lub z kryzysami psychicznymi, sięga do psychoterapii grupowej kierowanie zbiorem osób o wspólnych celach.
Metoda środowiskowa wykorzystuje ustalenia socjologii społeczności lokalnych, teorii organizacji i zarządzania, psychologii społecznej, pedagogiki społecznej integrowanie działań instytucji i aktywu społecznego, realizacja wspólnych planów.