Stowarzyszenie MONAR

to organizacja pozarządowa, apolityczna, działającą na terenie całej Polski.

To zintegrowany, profesjonalny, nowoczesny i wieloaspektowy system przeciwdziałania narkomanii, bezdomności i zagrożeniom społecznym oraz niesienie szeroko rozumianej pomocy osobom pozostającym w trudnej sytuacji życiowej - samotnym, chorym, skrzywdzonym przez los.

Pierwszy ośrodek dla osób uzależnionych utworzony 15 października 1978r. przez Marka Kotańskiego w Głoskowie i nazwany MONAREM dał początek systemowi oddziaływań pomocowych skierowanych do osób uzależnionych, opartych na założeniach wspólnot terapeutycznych i pełnieniu ról społecznych. Dnia 4 sierpnia 1981 roku został zarejestrowany i uzyskał osobowość prawną Młodzieżowy Ruch na Rzecz Przeciwdziałania Narkomanii MONAR. W obecnym kształcie stowarzyszenie zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym w 1989 roku.

Marek Kotański - twórca i duchowy przywódca organizacji, pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego MONAR w okresie od 1981 do 2002 roku. Z zawodu był psychologiem. Od 2002 roku, po tragicznej śmierci Marka Kotańskiego, funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego MONAR pełni Jolanta Łazuga-Koczurowska, psycholog kliniczny, twórca programów terapeutycznych adresowanych do dzieci i młodzieży, programów profilaktycznych i szkoleniowych.

MONAR posiada kompleksową ofertę oddziaływań w następujących obszarach:
Profilaktyka, Terapia i Rehabilitacja, Readaptacja Społeczna i Zawodowa oraz Redukcja Szkód.

Stowarzyszenie MONAR oferuje specjalistyczne usługi zdrowotne dla osób zagrożonych uzależnieniem i uzależnionych w placówkach ambulatoryjnych (poradnie) i stacjonarnych (ośrodki). Ponad 50 tych placówek posiada uprawnienia do prowadzenia terapii i rehabilitacji osób z problemem narkotykowym wynikające ze statusu Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej. Ponadto wielu pracowników Stowarzyszenia MONAR posiada Uprawnienia do prowadzenia szkoleń z zakresu HIV/AIDS oraz uprawnienia do prowadzenia programów terapeutycznych i profilaktycznych.

W Poradniach Profilaktyki i Terapii Uzależnień MONAR można bez skierowań i innych zbędnych formalności, bezpłatnie i poufnie uzyskać poradę lekarza psychiatry lub psychologa, otrzymać w razie potrzeby skierowanie na oddział detoksykacyjny lub do ośrodka stacjonarnego. Można skorzystać z programów edukacyjnych, terapii indywidualnej i grupowej. W większości poradni można uzyskać poradę przez telefon skorzystać z pomocy prawnika i pracownika socjalnego. Wiele poradni prowadzi programy wymiany igieł i strzykawek adresowane do osób zażywających narkotyki dożylnie.

Osoby uzależnione od narkotyków mogą skorzystać z terapii stacjonarnej w ośrodkach rehabilitacyjnych. Każdy ośrodek ma swój program autorski, opierający się jednak na ogólnie przyjętej metodzie społeczności terapeutycznej. Programy dostosowane są do wieku osób potrzebujących pomocy (są ośrodki dla dzieci i młodzieży do lat 19, ośrodki dla młodzieży starszej w wieku 19 - 25 lat i dla osób dorosłych). Terapia w ośrodkach trwa od pół roku (w przypadku programów krótkoterminowych) do półtora czasem nawet i dwóch lat w programach średnio i długoterminowych). Pobyt w ośrodkach jest dobrowolny, ale przyjmowane są także osoby z nakazem sądowym lub osoby odbywające karę pozbawienia wolności, w stosunku do których sąd orzekł zamianę kary pozbawienia wolności na pobyt w ośrodku rehabilitacyjnym.

Po całkowitym usamodzielnieniu neofici (osoby trwale zaleczone) mogą uczestniczyć w spotkaniach grup i klubów wsparcia, funkcjonujących na bazie punktów konsultacyjnych i poradni w całej Polsce. Z myślą o osobach uzależnionych od środków odurzających. które nie zamierzają podjąć leczenia, stworzono noclegownie- przytuliska w Warszawie i Krakowie, stały się one integralną częścią drabiny motywacyjnej, zmieniając pozytywnie jakość życia osób głęboko uzależnionych od narkotyków poprzez udzielane im wsparcie socjalne, medyczne , prawne i terapeutyczne.

Pracownicy wszystkich placówek „Monaru", poza działaniami terapeutycznymi, realizują programy prewencji i profilaktyki. Najistotniejszym jest jednak Ruch Czystych Serc. W 1985 roku Marek Kotański zainicjował go ogólnopolskim Łańcuchem Czystych Serc- podanie rąk w symbolicznym łańcuchu solidarności z chorymi, słabymi, zagubionymi.

„Kupą mości panowie" - 1987 rok, czyszczenie toalet publicznych, wskazuje na brak dbałości o otaczający świat, uwrażliwia na czystość otoczenia, wyrabia poczucie odpowiedzialności za miejsce, w którym żyjemy.

„Ogólnopolski dzień bez alkoholu" - 1987 rok- dał szansę na ogólnokrajową dyskusję o problemie alkoholizmu w naszym kraju, o skali tego zjawiska.

„Koncert czystych serc". - 1986 rok, w Halii Gwardii, z udziałem 30 gwiazd polskiego rocka. W czasie koncertu obowiązywało bycie trzeźwym oraz powstrzymanie się od palenia papierosów. Wzięło w nim udział 5 tysięcy młodych ludzi. Byli także pacjenci wszystkich ośrodków monarowskich w których obowiązywała abstynencja narkotyczna, alkoholowa i nikotynowa

„Sztafeta solidarności z żyjącymi z HIV" - sztafeta na trasie Gdańsk - Warszawa. W czasie tej akcji odbywały się spotkania z mieszkańcami, popularyzujące wiedzę o HIV i AIDS.

Przykładowe ośrodki:

OŚRODEK W DĘBOWCU - model pracy placówki oparty jest na społeczności terapeutycznej.

• Leczenie somatyczne

• Leczenie psychiatryczne

• Psychoterapia indywidualna dla osób uzależnionych

• Psychoterapia grupowa dla osób uzależnionych

• Poradnictwo i edukacja dla osób uzależnionych

• Poradnictwo dla rodzin osób uzależnionych

W trakcie leczenia istnieje możliwość kontynuacji nauki szkolnej na poziomie gimnazjalnym, ponad gimnazjalnym i wyższym. Program leczenia przewiduje również kształcenie i doskonalenie zawodowe w ramach programów refundowanych przez UE ( kurs komputerowy, prawo jazdy, języki obce, doradztwo zawodowe, autoprezentacja, nauka zawodów… ).

Cele programu:

- socjalizacja uczestników (nauka nowych sposobów działań i komunikacji, rozwój kontaktów interpersonalnych, tworzenie postaw altruistycznych)

- wyeliminowanie zachowań autoagresywnych i destrukcyjnych społecznie

- wspomaganie rozwoju osobistego członków wspólnoty (edukacja szkolna i zdrowotna)

- poprawa funkcjonowania emocjonalnego poprzez stworzenie atmosfery bezpieczeństwa i oparcia w grupie

- uzyskanie wiedzy na temat działania mechanizmów obronnych, dającej możliwość radzenia sobie z nawrotami choroby

- rozwój samoświadomości poprzez wgląd we własne ograniczenia emocjonalne (ich źródła i konsekwencje)

- rozwijanie różnorodnych zainteresowań, nauka kreatywnego i konstruktywnego spędzania wolnego czasu

- poprawa sprawności fizycznej poprzez systematyczny trening

- zwiększenie poczucia własnej wartości poprzez możliwość sprawdzania się w różnego rodzaju rolach (pełnienie funkcji w zarządzie ośrodka)

- ukierunkowanie na ciągły rozwój we wszystkich sferach życia psychicznego i społecznego

- poprawa funkcjonowania w związkach uczuciowych i w relacjach z osobami znaczącymi - nabycie różnego rodzaju umiejętności praktycznych potrzebnych w życiu codziennym.

OŚRODEK LECZENIA UZALEŻNIEŃ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY W ŁODZI

Proces pobytu i leczenia w Ośrodku został podzielony na etapy, którym przypadają specyficzne cele, prawa i obowiązki:

OBSERWATOR jest pierwszym etapem funkcjonowania w społeczności. Osoba, która pojawia się w Ośrodku jest dokładnie informowana przez wychowawcę o realiach tego miejsca, jednocześnie jeden z wyznaczonych pacjentów ośrodka w ciągu pierwszych godzin stara się zaopiekować nową osobą, oprowadzając ją po domu i zapoznając z innymi jego mieszkańcami. Podczas specjalnie wezwanej społeczności nowy pacjent opowiada o sobie oraz powodach swojego przyjazdu do ośrodka. Jeżeli osoba nowo przyjmowana deklaruje chęć pozostania w ośrodku, poprzez głosowanie zostaje przyjęta do grupy na statusie Obserwatora, mając przydzielonego opiekuna z grupy opiekunów i domowników. Jest to osoba, która ma w pierwszych dniach opiekować się nową osobą, oswoić ją z tym miejscem i jego zwyczajami, w sytuacji kryzysowej wesprzeć lub poprosić o pomoc społeczność.

Główne cele tego okresu to:
- oswojenie się z miejscem i ludźmi, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa;
- świadome podjęcie decyzji o pozostaniu w ośrodku;
- poznanie zasad i systemu pracy w ośrodku;
- zapoznanie się z zadaniami wynikającymi z programu pobytu;
- próba oderwania się od swojego środowiska i jego norm, wartości, atrybutów (papierosy, alkohol, narkotyki, przemoc fizyczna).

Czas trwania tego etapu zależy od osoby zainteresowanej i przeciętnie trwa do jednego tygodnia. Podczas spotkania społeczności Obserwator prosi o możliwość pobytu w ośrodku na statusie nowicjusza. Jeżeli osoba nie decyduje się zostać nowicjuszem (w ogóle) musi opuścić ośrodek, gdyż jest to jednoznaczne z podjęciem decyzji o wyjeździe. Każdorazowy wyjazd pacjenta jest ustalany telefonicznie bądź telegraficznie z opiekunami prawnymi, w wypadku ucieczki dodatkowo informowana jest policja.

NOWICJUSZ

Główne cele tego etapu to:
- wzmocnienie decyzji o podjętym leczeniu, zmiana swoich zachowań, norm i przyzwyczajeń;
- zmaganie się ze starymi stereotypami zachowań;
- uczenie się podporządkowania wobec grupy i jej decyzji;
- nauka słuchania informacji na swój temat i mówienia o sobie na forum grupy;
- dbanie o swój wygląd i higienę osobistą;
- wykonywanie pracy na rzecz Ośrodka;
- nauka odpowiedzialności w związku z otrzymywanymi zadaniami do wykonania;
- uznanie uczciwości za fundamentalną wartość.

Nowicjusz poprzez swoją postawę ma pokazać sobie i grupie, że chce nad sobą pracować, zmienić swój sposób życia, odrzucić wszelkie używki (narkotyki, alkohol, papierosy), stać się osobą dbającą o swój wygląd, pracującą na rzecz Ośrodka, zdyscyplinowaną (w kontekście rozkładu dnia). Jest to bardzo trudny czas dla młodego człowieka, często na tym etapie ma on wiele słabszych dni, kiedy chce wrócić do swojego domu.
Etap ten trwa ok. 3-4 miesięcy, kiedy to nowicjusz po konsultacji z opiekunem występuje podczas głównej społeczności o zmianę swojego statusu. Taka osoba uzasadnia chęć zmiany etapu leczenia, ocenia przebieg etapu nowicjusza, prezentuje plan pracy na następnym etapie i po wysłuchaniu opinii członków społeczności decyzją większości uzyskuje akceptację lub nie z uzasadnieniem i wyznaczonym kierunkiem zmiany.

Spodziewane efekty:
- dokładna znajomość zasad funkcjonowania domu;
- rozpoznanie swoich możliwości i ograniczeń;
- nabycie praktycznych umiejętności życiowych (Np. gotowanie, sprzątanie);
- budowanie poczucia bezpieczeństwa;
- mobilizacja do dalszego leczenia;
- nauka pracy nad sobą w celu poprawy wiary w siebie i swoich możliwości.

DOMOWNIK jak sama nazwa wskazuje jest to osoba, która powinna charakteryzować się zadomowieniem w ośrodku, tzn. być zaangażowana w życie domu i jego mieszkańców i brać za to odpowiedzialność. Inną ważną cechą tego etapu jest rozpoczęcie procesu świadomego poznawania siebie oraz motywowanie do dalszego rozwoju osobistego w oparciu o posiadaną na swój temat wiedzę.

Domownikom przypisane są pewne prawa: samodzielne wyjścia poza ośrodek; pierwsza przepustka do domu z opiekunem, terapeutą; dowolność w kreowaniu swojego wyglądu, które z jednej strony są przywilejami, z drugiej wymagają jednak zwiększenia samokontroli i samodyscypliny. Jest to czas pierwszej weryfikacji i sprawdzenie tego, jak przebyty czas w ośrodku wpłynął na zmianę postawy. Założenia wynikające z głównego celu omawianego etapu są również realizowane poprzez praktyczne działania, takie jak:

- pełnienie określonych funkcji w domu (gospodarz kuchni, kierownik pracy, gospodarz domu, itd.)
- opiekowanie się osobami, które są w ośrodku krótko;
- nabywanie praktycznych umiejętności przydatnych w życiu codziennym.

OPIEKUN - uwaga pacjenta i zadania, które ma do wykonania dotyczą obszaru umiejętności pomagania i wspierania innych członków społeczności (głównie tych, którzy są krócej). Dużo czasu poświęcane jest na naukę empatii i rozumienia tego, co się dzieje z innymi osobami. Spotkania grupowe w dużej mierze poświęcone są sprawom relacji pacjentów z ich najbliższymi i próby zmiany tej relacji na bardziej satysfakcjonujący. Opiekun to też osoba, która coraz częściej jeździ do domu rodzinnego, również samodzielnie. Tego typu sytuacje niosą za sobą wiele nowych doświadczeń, które są tematem spotkań grupy Opiekunów. Jest to też często czas, w którym należy zweryfikować pogląd dotyczący rodziców i domu, co bywa niekiedy bolesne, ale jest chyba konieczne wobec zbliżającej się daty zakończenia pobytu w Ośrodku i powrotu do domu rodzinnego.

TWÓRCA (etap realizowany w Ośrodku na Tuszyńskiej w Łodzi) to osoba, która zdecydowanie bardziej skupia się na własnym rozwoju, swojej przyszłości i zaczyna przygotowywać się do opuszczenia Ośrodka. Zadaniem twórcy jest określenie swoich mocnych stron, stworzenie siebie jako osoby, która na zewnątrz będzie mogła swobodnie żyć bez sięgania po używki zmieniające świadomość. Dlatego ważnym zagadnieniem jest znalezienie zainteresowań, które chcę i lubię robić. Inną, bardzo ważną częścią tego etapu jest rozpoczęcie tworzenia nowej relacji z domem, rodzicami i rodzeństwem oraz otoczeniem poza Ośrodkiem. Twórca przenosi punkt ciężkości swojego życia poza Ośrodek. Dotyczy to domu rodzinnego jak i szukania i tworzenia domu dla siebie, uregulowanej sytuacji w szkole lub stałej pracy, a co za tym idzie pewnej stabilizacji finansowej. Również grono znajomych to w dużej mierze powinny być osoby, które są ludźmi ze środowisk nic niemających do czynienia z uzależnieniami. Chodzi o nabranie pewnego dystansu do życia w Ośrodku i tematów, które są tam na porządku dziennym. Ważne jest, aby taka osoba miała pomysł na swoje życie i wiarę, że jest to realne. Dlatego czasem osoby będące na tym etapie mieszkają w bursie, równocześnie przestrzegając ośrodkowych zasad i regularnie odwiedzając ośrodek.

Twórca pracuje przede wszystkim nad:
- usamodzielnieniem się (praca zarobkowa lub stały dochód, kwestia mieszkania, grupa znajomych i przyjaciół poza ośrodkiem);
- rozumieniem i rozpoznaniem swoich mocnych stron oraz osób w najbliższym otoczeniu (chodzi tu o urealnianie swoich relacji z ludźmi spoza ośrodka);
- planem swojego życia po opuszczeniu Ośrodka.

O gotowości do zakończenia leczenia osoba zainteresowana informuje społeczność. Wszyscy jej członkowie podejmują decyzję, co do akceptacji bądź nie zakończenia leczenia danej osoby.

Zakończenie leczenia to największe święto w Ośrodku z zaproszonymi osobami najbliższymi Twórcy. Wręczany jest Certyfikat ukończenia leczenia, odbywa się uroczysta kolacja i część artystyczna. Twórca - Absolwent może też w każdej chwili przyjechać do Ośrodka i pobyć w nim, jeżeli tego potrzebuje (po ustaleniu tego ze społecznością).

PODSTAWOWE ZASADY POBYTU W OŚRODKU
1. Całkowita abstynencja narkotykowa, alkoholowa i nikotynowa przez cały okres pobytu w Ośrodku.
2. Abstynencja seksualna między pacjentami przez cały okres leczenia.
3. Zakaz używania przemocy fizycznej i psychicznej wobec innych osób.
4. Wszystkie decyzje odnośnie pacjentów i życia Ośrodka podejmowane są podczas spotkań społeczności większością głosów.
5. Złamanie zasad zawartych w punktach 1-3 może zakończyć się usunięciem z Ośrodka.
6. W trakcie leczenia pacjent przechodzi decyzją społeczności na kolejny etap, który zakłada określone prawa i obowiązki.

5

---