1. Rundka wstępna

Przywitanie, podzielenie się istotnymi dla każdej z osób wydarzeniami z ostatniego tygodnia.
Panie określają swoje samopoczucie w skali od 1 do 10.

2. Trochę teorii

Asertywność „Zachowanie asertywne oznacza akceptowanie własnych uczuć, postaw, życzeń, opinii i praw oraz umiejętność ich wyrażenia w sposób bezpośredni, uczciwy i stanowczy wobec drugiej osoby przy jednoczesnym respektowaniu uczuć, postaw, życzeń, opinii i praw rozmówcy”. Beverley Hare

ULEGŁOŚĆ - postawa charakteryzująca się respektowaniem praw innych osób i lekceważeniem praw własnych. Nie uwzględniamy więc swoich potrzeb, poglądów, odczuć.
Ulegamy, bo chcemy być grzeczni, uniknąć konfliktów, boimy się relacji innych
ludzi. Pozwalamy jednak, by nas lekceważono. Jesteśmy często nieuczciwi w
stosunku do samych siebie, a to obniża naszą samoocenę.
Przekaz brzmi: Liczą się twoje myśli, odczucia i potrzeby i nie ważne, czego chcę ja.

Uległość:

-Myślę tak, bo większość tak myśli.

-Pozwalamy , by ktoś naruszał nasze prawa.

-Nie przedstawiamy własnych potrzeb, poglądów i odczuć.

Mówimy wtedy:

-Większość ma zawsze rację, rób po swojemu, ja się na wszystko zgadzam.

-Nie mam zdania.

-Zadecyduj za mnie.

-Liczą się twoje odczucia, nie moje.

AGRESJA - postawa charakteryzująca się uwzględnieniem praw własnych przy jednoczesnym
lekceważeniu praw innych ludzi. Charakterystyczna jest tu postawa dominacji.
Jesteśmy agresywni, bo chcemy zwrócić na siebie uwagę, zademonstrować swoją
władze, wyładować złość. Nasza samoocena rośnie, ale otoczenie może nas
odrzucić.
Przekaz brzmi: Liczą się swoje myśli, odczucia i potrzeby i nie ważne, czego ty potrzebujesz.

Agresywność:

-Bronimy własnych praw lekceważąc innych.

-Dominujemy nad innymi, czasami ich upokarzamy.

-Przyjmujemy postawy wrogie lub obronne

-Nie słuchamy innych

Mówimy wówczas:

-Jesteś głupi, jak tak myślisz.

-Nie obchodzi mnie, jak to widzisz.

-Myślę tak, bo zawsze mam rację.

-Twoje odczucia się nie liczą.

ASERTYWNOŚĆ - polega na bronieniu własnych praw, przy jednoczesnym uznawaniu praw innych osób. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie” bez wyrzutów
sumienia i złości, gniewu i strachu. Asertywność to bardzo przydatna
umiejętność, dzięki której możemy otwarcie wyrażać siebie, nie raniąc przy
tym innych. Wzmacniamy poczucie własnej wartości, mamy szacunek dla
siebie i innych. Otoczenie może nas jednak krytykować za to, że odważnie
wyrażamy swe odczucia.
Przekaz brzmi: Ja to widzę w ten sposób, ale chciałbym wiedzieć, co ty o tym sadzisz.
Może uda nam się znaleźć wspólne rozwiązanie.

Asertywność:

-Wyrażamy swoje potrzeby, poglądy, odczucia.

-Bronimy własnych praw, uznając prawa innych.

-Nasze stosunki z innymi cechuje wiara w siebie.

Mówimy wtedy:

-Takie jest moje zdanie.

-Chciałabym usłyszeć, jak się z tym czujesz.

-Tak ja to widzę, tak to odczuwam.

-Może pójdźmy na kompromis.

3. Powody i konsekwencje trzech typów zachowań

DLACZEGO ZACHOWUJEMY SIĘ AGRESYWNIE?	CO RYZYKUJEMY?
Boimy się, że nie dostaniemy tego, czego chcemy Nie wierzymy w samych siebie Wcześniej takie zachowanie okazywało się skuteczne Chcemy zwrócić na siebie uwagę Chcemy zademonstrować swoją władzę Chcemy wyładować złość (będącą często wynikiem nierealnych oczekiwań) Chcemy manipulować innymi	Konflikty w stosunkach z innymi ludźmi Utratę szacunku dla samego siebie Utratę szacunku dla innych Utratę sympatii dla naszej osoby Silny stres Pojawienie się przemocy Rezultaty przeciwne do zamierzonych

DLACZEGO ZACHOWUJEMY SIĘ ULEGLE?	CO RYZYKUJEMY?
Boimy się utraty aprobaty ze strony innych Boimy się reakcji innych Uważamy, że jest to właściwe, grzeczne zachowanie Chcemy uniknąć konfliktów Chcemy manipulować innymi	Utratę poczucia własnej wartości Poczucie krzywdy, złość, frustrację Zachęcanie innych do dominacji Wybuch agresji spowodowany kumulacją uczuć

DLACZEGO ZACHOWUJEMY SIĘ ASERTYWNIE?	CO RYZYKUJEMY?
Jesteśmy zadowoleni z siebie i z innych Mamy szacunek dla siebie i innych Pomaga nam to w osiągnięciu celów i realizacji naszych potrzeb Dzięki temu mniej ranimy innych Dzięki temu rośnie nasza wiara w siebie Daje to nam poczucie kontroli nad własnym życiem Jesteśmy uczciwi w stosunku do samych siebie oraz innych	Będziemy nie lubiani za to, że wyrażamy swoje uczucie Etykietkę człowieka idącego przez życie przebojem Zmiany w naszych relacjach z innymi

4. Rozmowa o prawach asertywnych.

TWOJE PRAWA ASERTYWNE

Zapoznaj się z poniższymi prawami. Jeśli uważasz, że są słuszne postaw przy nich znak „+”, a jeśli stosujesz któreś z nich na co dzień postaw „++”.

Jako człowiek masz prawo:

Sam ustalać swoje cele i samodzielnie podejmować decyzje

Być traktowany z szacunkiem

Posiadać i wyrażać własne opinie oraz odczucia

Odpowiadać „NIE” na prośby

Prosić o różne rzeczy

Popełniać błędy

Zachowywać się asertywnie

NIE zachowywać się asertywnie

Zmieniać zdanie

Zastanawiać się

4. Propozycje praktycznych sposobów asertywnego odmawiania

SPOSOBY ODMAWIANIA

1. Po prostu powiedz „nie”.

2. Odejdź.

3. Rób dalej to, co robiłeś dotychczas.

4. Zmień temat.

5. Daj inna propozycję.

6. Powiedz coś śmiesznego.

 Ważne jest aby moje przekazy werbalne (35 %) były zgodne z przekazami niewerbalnymi (pozostałe 65 %). Sygnały niewerbalne: wyrazisty, spokojny i zdecydowany, ale nie komenderujący styl mówienia, patrzenie rozmówcy w oczy i zwrócenie ciała w kierunku rozmówcy.
      Jak widać asertywność jest z jednej strony zaprzeczeniem uległości, z drugiej zaprzeczeniem agresywności.

5. Wspólne ustalenie, z czego wynika brak asertywności.
Brak asertywności wynika z:

• lęku

• bierności

• wpływów z okresu dzieciństwa itd.

6. Ryzyko związane z byciem asertywnym. Oprócz wielu korzyści asertywność niesie ze sobą też pewne ryzyko.
 Co ryzykujemy będąc asertywnym?
      Część ludzi może się od nas odsunąć. Jeśli się tak stanie to znaczy, że ci ludzie już dawno powinni to zrobić. Po prostu nie są i nigdy nie byli naszymi przyjaciółmi. Ktoś uzna nas za egoistów, obrazi się na nas lub wyśmieje.
      7. Uświadomienie istoty asertywności, czyli prawa do stanowienia i obrony własnych praw. Teoria asertywności wynika z założenia, że każda jednostka posiada podstawowe prawa. Nie musimy na nie zasłużyć, ani zapracować. Stworzone przez was definicje asertywności odwołują się do podstawowych praw człowieka. Uznanie tego, że mamy prawo wyrażać swoje potrzeby, chęci i uczucia w stosunku do innych ma zasadnicze znaczenie w zmianie zachowania na asertywne, to I krok do asertywności - uznanie swoich praw. W każdej sytuacji, osobistej lub oficjalnej człowiek ma prawo być traktowany w taki sposób, aby nie naruszano jego godności osobistej.
Brak świadomości swoich praw sprawia, że wiele osób czuje się obco poza obszarem swojego domu.
CZŁOWIEK ASERTYWNY ZNA, SZANUJE U SIEBIE I U INNYCH PRAWA I PRZESTRZEGA JE.

• świadomość swoich praw asertywnych pomaga radzić sobie z poczuciem winy. Każdemu człowiekowi zdarza się czasem zachować w sposób niewłaściwy. Wówczas jesteśmy niezadowoleni, czujemy się winni.

W ostatnich latach psychologowie sformułowali wiele praw. Oto niektóre z nich:
WASZE PRAWA:

• do prywatności,

• do dysponowania swoim czasem,

• do wypowiadania własnych opinii,

• do własnych przekonań politycznych,

• do wyznawania dowolnej religii,

• do płaczu,

• do śmiechu,

• do niewiedzy,

• do niezrozumienia,

• do odmowy,

• do samotności,

• do leniuchowania,

• do zmiany,

• do wegetarianizmu,

• do niepicia alkoholu, kiedy was nim częstują.

Beverley Hare

PRAWA CZŁOWIEKA:

1. Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb, uczuć - tak długo, dopóki nie ranisz innych.

2. Masz prawo do wyrażania siebie - nawet jeśli rani to kogoś innego - dopóki twoje intencje nie są agresywne.

3. Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb - dopóki uznajesz, że oni mają prawo odmówić.

4. Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą.

5. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.
   Herbert Fensterheim

MASZ PRAWO:

• prosić o to, czego chcesz - ale nie wymagać tego

• mieć i wyrażać swoje zdanie

• postępować nielogicznie i nie uzasadniać tego

• podejmować decyzje i ponosić ich skutki

• decydować, czy chcesz się angażować w problemy innych ludzi

• nie wiedzieć, nie znać, nie rozumieć

• popełniać błędy

• odnosić sukcesy

• zmieniać zdanie

• do swojej prywatności

• do samotności i niezależności

• zmienić się i korzystać ze swoich praw

S.Rees i R.Graham

ĆWICZENIA

Scenka 1

Jesteś u koleżanki. Jest późno i musisz szybko wrócić do domu. Brat/ mąż koleżanki proponuje, że cię zawiezie. Ty jednak wyczuwasz od niego zapach alkoholu. Odmów w sposób asertywny.

Scenka 2

Na dyskotece chłopak, który ci się od dawna bardzo podoba, wreszcie zwrócił na ciebie uwagę. Proponuje ci wyjście na papierosa, ale ty nie znosisz dymu papierosowego i nie palisz. Chciałabyś być miła. Co zrobisz, chcąc się asertywnie zachować?

Scenka 3

Siedzisz w kawiarni/ restauracji/ z grupą przyjaciół. Obok was przechodzi jakaś kobieta, którą znasz z widzenia. Jeden z kolegów zaczyna ją niegrzecznie zaczepiać. Przekonaj go w sposób asertywny, by przestał.

MATERIAŁY POCHODZĄ ZE ŹRÓDEŁ:

- http://www.45minut.pl/forum/topics10/scenariusz-lekcji-by-asertywnym-vt3667.htm

---