21-04-08 wykład 9

HORMONY GONADALNE

Gonady:

- jądra: 1. wytwarzanie kom. rozrodczych

2. hormony płciowe

- jajniki: 1. kom. jajowe

2. estrogeny

3. progesteron (ciałko żółte)

Przygotowanie żeńskiego układu rozrodczego do reprodukcji:

1. wpływ na dojrzewanie pierwotnych kom. rozrodczych

2. powstanie tk. pozwalającej na implantację blastocysty

3. zabezpieczają hormonalnie „zegar” dla procesu jajeczkowania

4. zapewniają środowisko niezbędne dla podtrzymania ciąży

5. wpływ na poród i laktację

ad a) - proliferacja i różnicowanie nabłonka pochwowego

- proliferacja endometrium; przerost i wydłużenie gruczołów

- rozwój rytmicznej aktywności skurczowej myometrium

- proliferacja przewodu gruczołu sutkowego

jądro

endokrynne egzokrynne

testosteron nasienie

(kom. Leydiga)

⊗

FSH reguluje spermatogenezę

LH proces steroidogenezy

1. różnicowanie płci

2. spermatogeneza

3. rozwój drugorzędnych cech płciowych i struktur godowych

4. przemiany anaboliczne i regulacja genowa

5. kształtowanie męskiego profilu behawioralnego

Homeostaza Ca

- parathormon - przytarczyce

- kalcytonina - kom. okołopęcherzykowe tarczycy

- wit. D3

• warstwa ziarnista naskórka - fotoaktywacja z 7 dehydrocholesterolu

• wątroba (25 hydroksycholekalcyferol) - PTH

• nerki - 1,25 dwuhydroksykalcyferol

wit. D3 (efekty)

1. ↑ wchłanianie Ca z przewodu pokarmowego

2. indukuje syntezę białka wiodącego Ca

3. ↑ przepuszczalności enterocytów dla Ca

4. dozwalający napływ dla PTH w jego działaniu na kości

5. ↑ wchłanianie zwrotne Ca2+ w kanalikach nerkowych (↓ w moczu)

PTH (parathormon)

↑ stężenie Ca2+ w osoczu

PTH ↑ Ca2+ w osoczu

↓ [Ca2+] - ↑ PTH

↑ [Ca2+] - ↓ PTH

narządy docelowe - jelito, kości, nerki

1. warunkuje syntezę 1,25 DHCH

2. mobilizuje Ca2+ z kości

3. powoduje ↑ zwrotnego układu Ca2+ w kanalikach nerkowych

4. ↑ wchłaniania z przewodu pokarmowego

5. ↑ aktywności osteoklastów ← z osteoblastów

• ↑ wychwytu Ca2+

• ↑ synteza mRNA

• ↑ syntezy i uwalniania enzymów proteolitycznych i kolagenu kw. Mlekowego, cytrynowego → ↓ pH i uwalnianie Ca z jego związku + trawienie matrycy białkowej, w której ufiksowany jest wapń

KALCYTONINA → ↓ Ca2+ w osoczu

Bodziec: - ↑ — ↑ [Ca2+]

- Gastryna - ↑ - (-) wydzielania gastryny i HCl ( oś jelitowo- tarczycowa)

efekty:

1. (-) resorpcja Ca2+ z kości

2. (-) wydzielanie PTH

3. ↓ poziom fosforanów w surowicy

4. (-) aktywności osteoklastów i ⊕ aktywności osteoblastów

5. (-) wytwarzanie wit. D3

6. ↑ wydzielania z moczem fosforanów, Ca, Mg, Na+, Cl-

METABOLIZM WĘGLOWODANÓW

Glukoza = podstawowy nośnik energii. Stężenie glukozy we krwi zależy od różnicy wagi miedzy zużyciem a syntezą

Na czczo poziom glikemii = 60 - 100 mg

Hipoglikemia< <hiperglikemia

Glikoliza - beztlenowy rozkład do mleczanu i tlenowe spalanie do CO2 + H2O

Glukogeneza - wytwarzanie glikogenu (wątroba i mięśnie) magazynowanie i utrzymanie stężenia stałego glikozy we krwi.

Glikogenoliza - rozpad glikogenu do glukozy

Glukoneogeneza - synteza glukozy de novo ze zw. niecukrowych (aminokwasy, mleczany, glicerol - wątroba i kora nerek)

Lipoliza - rozpad tłuszczów do glicerolu i wolnych kwasów tłuszczowych

Lipogeneza - odbudowa tłuszczów

TRZUSTKA

1. Czynność egzogenna

2. Czynność endogenna - wyspy trzustkowe

Kom A (α) - glukagon

Kom B (β) - insulina

D somatostatyna

PP polipeptyd trzustkowy

Insulina = 2 łańcuchy polipeptydowe połączone mostkami siarkowymi

Bodziec:

• ↑ glukoza ↑

• glukagon, ↑ aminokwasów

• hormony przewodu pokarmowego

• ↓ somatostatyny

• ↓ glukoza

Działanie:

1. anaboliczne - ↑ syntezy i przyswajania białka, nasila transport aminokwasów

2. nasilenie transportu glukozy do krwinek: miocyty, adipocyty, hepatocyty = nasila glikolizę i glukogenezę (brak: erytrocyty, neurocyty, kom. kanalików nerkowych, kom. błony śluzowej jelit)

3. nasila estryfikację FFA z fosforanem glicerolu do TG w tk. Tłuszczowej: ↑ lipogeneza (↑ syntezy FFA, ↑syntezy fosforanu glicerolu, aktywacja lipazy lipoproteinowej, hamowanie lipazy hormonozależnej)

4. ↑ transportu K+ do komórek mięśniowych i tłuszczowych

GLUKAGON

Bodźce:

• ↑ glukoza, ↑ aminokwasy, ↑ hormony przewodu pokarmowego

• ↓ insulina, somatostatyna, LCFA, ↑ glukozy

Działanie:

1. nasila glikogenolizę i glukogenezę w wątrobie

2. nasila lipolizę i lipogenezę w tkance tłuszczowej

3. (-) syntezę białka, pobudza katabolizm aminokwasów

4. szybko i silnie działa hiperglikemizująco

5. działa chromo- i inotropowo dodatnio na serce

6. rozszerza naczynia wieńcowe i tętnice KD →↓ RR

7. (-) wydzielanie żołądkowe i trzustkowe

8. (-) motorykę -/-

9. ↑ diureza

10. ↑ wydzielanie jelitowe i żółci

LEPTYNA

• wydzielana przez adipocyty

• informuje podwzgórze o ilości zmagazynowanego tłuszczu w ustroju

• jeśli masa ciała ↓ o 10% - ↓ stężenie leptyny o 50%

• ↑ o 10% - -/- o 300%

• głodzenie ↓ stężenia leptyny

• sygnał z podwzgórza (-) ekspresję genu ob., który reguluje wydzielanie leptyny (jeszcze nie zidentyfikowanej)

---