Przemiana bohatera romantycznego w twórczości Adama Mickiewicza.

Pierwsza przemiana bohatera dotyczyć będzie Gustawa z III części

„Dziadów” Adama Mickiewicza, który przemienia się w Konrada.

Utwór zatytułowany jest „Dziady. Poema. Część III” . Tą część

poeta napisał wiosną 1832 r. w Dreźnie, dlatego noszą nazwę

„dziadów drezdeńskich”. W tymże roku opublikował je w Paryżu jako

tom IV „Poezyj”. Z powodu kolejności druku ta część jest częścią III.

Kiedy w 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe, Adam

Mickiewicz z niewiadomych do dziś przyczyn nie wziął udziału. Z

tego powodu oskarżano go o tchórzostwo , co bardzo boleśnie przeżył.

Wydaje się, że III część „Dziadów” jest próbą rozliczenia się poety z

samym sobą, z niewątpliwie odczuwanymi wyrzutami sumienia.

Głównym bohaterem jest Gustaw - Konrad. Jest on pełnym pychy

i przekonania o własnej wybitności romantykiem, poetą chcącym

przewodzić narodowi i zbawić ludzkość. Jego indywidualizm i pocz

ucie misji łączy się z ogromnym cierpieniem. Konrad wie, że stoi

przed zadaniem, które go przerasta, jednak dla sprawy narodu jest

gotów poświęcić swoje życie, wystąpić przeciw Bogu i skazać swoją duszę

na potępienie. Od Boga domaga się „rządu dusz”, czyli możliwości

rządzenia ludzkimi uczuciami, pragnie też poznać i zrozumieć sens

przyszłych dziejów.

Przemiana bohatera dokonuje się w prologu, gdzie przedstawiona

jest cela więzienna. Więzień śpi wsparty na oknie, obok niego Anioł

Stróż. Więzień to młodzieniec o szczególnej osobowości „Niedobre,

nieczułe dziecię”. Matka strzegła go od pokusy i przygody. Anio

nieraz zstępował z nieba do ich cichej chatki i stawał na dworze

młodzieńca i zabierał jego duszę w kraj wiecznego światła, do nieba

. „przyszłe szczęście głosił”, a czasem gorzko nad nim płakał.

Więzień będzie z woli Boga oddany w ręce nieprzyjaciół, potem

będzie wolny. Lecz on wie co to znaczy być wolny z ręki

Moskwicina. Jednak pozostanie śpiewakiem, poetą. I z tej jednej

broni się nie wybronił.

W chwili napięcia emocjonalnego więzień pisze na ścianie

łaciński napis:

D.O.M.

GUSTAVUS

OBIT M.D. CCC. XXVIII

CALENDIS NOVEMBRIS

Część drugą ściany pisze podobnie

HIC NATUS EST

CONRADUS

M.D. CC. XVII

Co znaczy: umarł Gustaw a narodził się Konrad. Stało się to woli

Boga najważniejszego i najwyższego 1 listopada 1830 roku, w

czasie gdy duchy zmarłych chodzą po świecie.

Ów więzień to Gustaw z IV części „Dziadów”. Już w II części

pojawia się w postaci upioru. Scena rozgrywa się na granicy dnia

i nocy, rzeczywistości i snu, w sferze boskiej. W taką noc mogła

by się ujawnić boska moc człowieka. Gustaw Konrad kończy swój

monolog słowami: „Ludzie, każdy z was mógł być samotny,

więziony, myślą i wiarą zwalczać i podziwiać tron”.

Drugim romantycznym bohaterem, w którym dokonała się

wewnętrzna przemiana jest Jacek Soplica z „Pana Tadeusza” Adama

Mickiewicza.

Adam Mickiewicz napisał „Pana Tadeusza” w latach 1832-1834,

kiedy przebywał na emigracji w Paryżu. Był to okres, kiedy polska

emigracja szarpana wewnętrznymi sporami wzajemnie obwiniała się

o klęskę powstania listopadowego. Przypatrujący się z

prz4erażeniem tym kłótnią Mickiewicz postanowił napisać poemat

z kraju lat dziecinnych, aby choć na chwilę zapomnieć o troskach

emigranta. Innym powodem była tęsknota, za Litwą, Arkadią

dzieciństwa opiewającą w piękną przyrodę, wspaniałych przodków,

którzy potrafili zebrać się i wspólnie walczyć, gdy zagrażał wróg.

Utwór został również napisany „ku pokrzepieniu serc”, by pocieszyć

przygnębionych klęską powstania rodaków i na nowo wskrzeszać w

nich nadzieję odzyskania niepodległości.

Jacek Soplica jest typem bohatera dynamicznego, ewoluującego,

przeżywającego wewnętrzny przełom w miarę rozwoju akcji utworu.

Szereg cech tej postaci nasuwa skojarzenia z typowym bohaterem

romantycznym, znanym chociażby z kart „Konrada Wallenroda”

czy chociażby z III części „Dziadów”.. Młody Jacek Soplica

jest człowiekiem niezależnym, mającym poczucie własnej wartości

i nieprzeciętności, a przy tym samotnym, działającym w pojedynkę

W sposób zdecydowany wyróżnia się z tłumu, ma szansę w życiu

osiągnąć znacznie więcej niż zwykli śmiertelnicy. Niczym bohater

bajroniczny, Jacek działa motywowany wysokimi pobudkami ,

wielką, romantyczną i nieszczęśliwą miłością, która okaże się

uczuciem fatalnym w skutkach. Zawód miłosny i wywołana nim

nienawiść popchną Jacka do zabójstwa. Po śmierci Stolnika bohater

będzie skłócony i z samym sobą i ze światem , nie będzie mógł

odzyskać spokoju wewnętrznego, nie pozwoli mu na to sumienie.

Niezwykle ważnym momentem w życiu Jacka będzie wewnętrzna

przemiana, jaka dokona się w duszy bohatera. Próba odkupienia win,

pokuta i pokora - to cechy nowego, odrodzonego jako ksiądz

Robak bohatera. Skromny, pełen pokory zakonnik przestaje działać

w pojedynkę, staje się częścią ogromnego mechanizmu. Jacek

Soplica odtąd będzie służył wielkiej idei odzyskania niepodległości

, jako jeden z wielu anonimowych emisariuszy rządu emigracyjnego

, będzie agitował, organizował ludzi, przygotowywał grunt pod

przyszłe powstanie przeciw zaborcy.

Trzecim bohaterem jest Alf-Walter z „Konrada Wallenroda”

Adama Mickiewicza, który przemieni się w Konrada.

Konrad Wallenrod jest drugim po „sonetach krymskich”

dziełem Adama Mickiewicza, które powstałe w Rosji w czasie

jego przymusowego pobytu w tym kraju w latach 1824-1829.

Tytułowy bohater poematu „Konrad Wallenrod „ przez całe

niemal życie zmuszony jest do noszenia maski, do ukrywania swoich

uczuć i myśli. Jako dziecko zostaje porwany z Litwy przez Krzyżaków

i wychowywany przez obcych, w obcej mu kulturze, ma zgodnie

z założeniami wyrastać na wroga swoich rodaków. Jedynie dzięki

przypadkowi, opiece starego wajdeloty Alf-Walter nie utracił

narodowej tożsamości.

Od najwcześniejszych lat jego emocje targane są skrajnymi

uczuciami - miłości do Litwy, do Halbana i nienawiści dla Krzyżaków

i Winrycha.

Walter musi porzucić żonę, gdyż „szczęścia w domu nie znalazł,

bo go nie było w ojczyźnie”. Jego poczucie obowiązku wobec

ojczyzny determinuje jego życie osobiste. Od początku jest jednak

świadom, że jego wybór wiąże się z wewnętrznym konfliktem sumienia.

Przeistoczenie w Wallenroda zmusza go nałożenia kolejnej

maski, wymaga odwagi, przebiegłości i samozaparcia. Tragedia

Konrada rozgrywa się przede wszystkim w sferze moralnej. Jego

poświęcenie jest heroiczne. Dla wyższego celu, dla dobra ojczyzny

poświęca wszystko- miłość kobiety, własny honor i dobre imię.

Walka którą podejmuje jest całkowicie sprzeczna z jego własnymi

poglądami na etos rycerski, uczciwość, szlachetność, sprzeczna jest

również z przyjmowanymi przez Konrada zasadami

chrześcijańskimi. By zwyciężyć wroga, on rycerz, musi upodlić się

i poniżyć we własnych oczach, musi kłamstwem i zbrodnią zaskarbić

sobie zaufanie innych, których doprowadzi do zakłady. On kochający

mąż, musi opuścić wybraną kobietę swego życia i zapomnieć o niej

, musi sprzeniewierzyć się wyznawanym zasadom chrześcijańskim.