Zaburzenia osobowości typu obsesyjno-kompulsyjnego - kryteria diagnostyczne:
DSM-IV
Zaburzenie charakteryzuje się występowaniem, przyjmującego różne formy,
zainteresowania zagadnieniami porządku, perfekcjonizmu, umysłową i intrapsychiczną
kontrolą. Dzieje się to kosztem łatwości przystosowania, otwartości, sprawności i
wydajności działania. Rozpoczyna się we wczesnym okresie po osiągnięciu dojrzałości.
Może mieć różne przejawy, np. poniżej podane, przy czym diagnostyczne jest wystąpienie
przynajmniej 4 z poniżej wymienionych:
1. Osoba przywiązuje nadmierną wagę do zasad, reguł, spisów, porządku, wykazów,
organizacji, przy czym główny cel podejmowanej aktywności zostaje zagubiony.
2. Prezentuje perfekcjonizm w działaniu, który ma wpływ na wykonywanie zadań
(np. nie jest w stanie zrealizować jakiegoś projektu, ponieważ własne, zbyt
sztywno określone zasady nie zostały zachowane i spełnione).
3. Nadmiernie poświęca się pracy aż do zupełnego braku wolnego czasu i wycofania
się z kontaktów z innymi ludźmi (poświęcenie to nie jest uzasadnione realnymi
potrzebami).
4. Jest nadmiernie dokładna, bardzo konserwatywna w poglądach związanych z
moralnością, etyką, wartościami (postawa ta nie jest uzasadniona warunkami
kulturowymi czy też religijnymi).
5. Nie jest w stanie pozbyć się zużytych, bezwartościowych przedmiotów, nawet jeśli
nie mają one dla niej wartości sentymentalnej.
6. Przejawia niechęć do podejmowania współpracy z innymi osobami, chyba, że
zgodzą się wykonać zadanie w sposób dokładnie taki sam jak ona.
7. Preferuje bardzo oszczędny sposób wydawania pieniędzy, które postrzegane są
jako coś, co należy gromadzić na wszelki wypadek.
8. Cechuje się uporem, zaciętością, nieustępliwością.
ICD-10
I. Myśli natrętne (obsesje) bądź czynności natrętne (Kompulsje) lub oba objawy są obecne
przez większość dni w czasie ostatnich 2 tygodni.
II. Myśli natrętne (myśli idee wyobrażenia) i czynności natrętne (działania) charakteryzują się
następującymi cechami, z których wszystkie muszą być obecne:
1. Objawy są postrzegane jako powstające w umyśle pacjenta, nie jako narzucone z
zewnątrz.
2. Powtarzają się i są odczuwane jako nieprzyjemne, co najmniej jeden objaw (myśl lub
czynność natrętna) postrzegany jest jako nadmierny lub pozbawiony sensu.
3. Pacjent próbuje przeciwstawić się objawom (opór przeciwstawiany długo trwającym
myślom lub czynnościom natrętnym może być minimalny). Pacjent nie jest w stanie
przeciwstawić się co najmniej jednej myśli bądź czynności natrętnej.
4. Doświadczanie myśli natrętnych lub wykonywanie czynności natrętnych postrzegane
jest jako nieprzyjemne (należy zróżnicować z chwilową ulgą odczuwaną w
odniesieniu do napięcia lub lęku).
III. Myśli i/lub czynności natrętne wywołują zdenerwowanie lub wpływają negatywnie na
indywidualne lub społeczne funkcjonowanie pacjenta, zazwyczaj powodują, że chory traci z
ich powodu dużo czasu.
IV. Myśli lub czynności natrętne nie są wynikiem innych zaburzeń psychicznych, takich jak
schizofrenia lub zaburzenia afektywne.