I. Robert F. zgłosił się na Policję z ofertą ujawnienia rewelacyjnych faktów dotyczących przestępczej działalności aresztowanego szefa miejscowej mafii Ryszarda G., któremu Robert F. miał świadczyć usługi doradztwa finansowego. Warunkiem miało być przyznanie mu statusu świadka anonimowego. Sąd podjął stosowną decyzję, lecz na pierwszym przesłuchaniu okazało się, że świadek nie ma nic ciekawego do powiedzenia, a jego rewelacje to wiedza powszechnie dostępna w prasie. Na domiar złego oskarżony oświadczył, że domyśla się kto jest świadkiem incognito. Ryszard G. złożył więc wniosek o uchylenie postanowienia o utajnieniu tożsamości świadka.
Czy wniosek będzie uwzględniony? Jak w tej sytuacji winny zachować się organy ścigania?
II. W śledztwie o przestępstwo fałszowania czeków złożono wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa. Prokurator mimo wątpliwości, czy biegły jest mu potrzebny - od ponad 20 lat prokurator zajmował się bowiem hobbystycznie grafologią i był w tej dziedzinie miejscowym autorytetem - wniosek uwzględnił. W zarządzeniu wskazał jako biegłego specjalistę NBP do spraw fałszerstw, określono przedmiot opinii i zastrzeżono, że ma być gotowa niezwłocznie. Po kilku miesiącach biegły - przeglądnąwszy akta sprawy i przesłuchawszy trzech świadków - przedstawił ustną opinię, w której stwierdzał winę podejrzanego. Jednakże obrońca zwrócił uwagę na fakt, że właśnie biegły był osobą, która przeprowadzała ekspertyzę przedmiotowych czeków zaraz po ich przyjęciu przez banki i konieczne jest sporządzenie opinii alternatywnej. Po konsultacjach telefonicznych okazało się jednak, że żaden ze znanych specjalistów nie podjął się sporządzenia opinii i prokurator przy badaniu sprawy zdany był na swoją własną wiedzę pismoznawczą.
Wskaż uchybienia.
III. Gdy obrońca wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii dotyczącej stanu zdrowia psychicznego swojego klienta, ten podniósł się z ławy oskarżonych i stwierdził, że kategorycznie wyprasza sobie tego rodzaju insynuacje i że nie pozwoli z siebie robić wariata. Obrońca spojrzał tylko dokoła wymownie, zaś prokurator sprzeciwił się wnioskowi, gdyż jego zdaniem stwierdzenie niepoczytalności oskarżonego bynajmniej nie wymaga wiadomości specjalnych. Sąd powołał jednak biegłego psychiatrę, który ocenił skarżonego jako wyjątkowo ciężki przypadek; w konsekwencji obrońca wniósł do sądu o orzeczenie obserwacji w zamkniętym szpitalu psychiatrycznym. Po 6 miesiącach obserwacji przygotowano opinię, którą ograniczono do stwierdzenia, że oskarżony w czasie obserwacji przyznał się do winy, a ponieważ jest niebezpieczny wymaga izolacji.
Oceń prawidłowość postępowania.
IV. Starszy aspirant Leon K. otrzymał informację, że poszukiwany listem gończym Grzegorz M. zjawi się w kancelarii swego obrońcy. Rzeczywiście - trzeciego dnia obserwacji ok. godz. 23 obserwujący siedzibę kancelarii policjanci rozpoznali w końcu wśród osób wchodzących do budynku Grzegorza M. Niezwłocznie zapukali do drzwi kancelarii i okazawszy legitymacje służbowe zamierzali przystąpić do jej przeszukania. W kancelarii nie zastano jednak obrońcy, a jedynie pracującą po godzinach aplikantkę, Agnieszkę Z., która stwierdziła, że nie dopuści do przeszukania pod nieobecność patrona. Policjanci nie zważali jednak na protesty; przeszukali wszystkie pomieszczenia kancelarii, a na końcu samą Agnieszkę Z. Choć nie znaleźli Grzegorza M. postanowili zatrzymać znalezioną dokumentację. Gdy Agnieszka Z. zaprotestowała, mówiąc że dokumenty są objęte tajemnicą obrończą funkcjonariusze wyjaśnili, że wgląd do nich jest zastrzeżony dla prokuratora.
Oceń prawidłowość postępowania.
V. Ciało Natalii N., znaleziono rano przed jej mieszkaniem. Wszystkie ślady wskazywały na zabójstwo, więc Policja postanowiła dokonać oględzin i otwarcia zwłok na miejscu zdarzenia. Przeprowadził je najstarszy stopniem funkcjonariusz z pomocą Antoniego A., lekarza, który przypadkowo znalazł ciało i do czasu przybycia pogotowia bezskutecznie reanimował denatkę. Ze sporządzonych przez funkcjonariusza notatek wynikało jednak, że ślady na ciele Natalii N. uległy zniszczeniu podczas akcji reanimacyjnej, zaś oględzin i otwarcia zwłok dokonano - z uwagi na ich wstydliwy charakter - po przeniesieniu ciała Natalii N. do mieszkania.
Oceń zachowanie Policji i Antoniego A. z punktu widzenia przepisów k.p.k.
VI. Funkcjonariusze CBA od dawna podejrzewali, że na serwerze wydziału prawa jednego z uniwersytetów ukrywane są treści zagrażające bezpieczeństwu państwa. Uzyskawszy postanowienie prokuratora o przeszukaniu tegoż serwera, doręczyli je administratorowi serwera Jerzemu K., który jednak nie był skłonny do współpracy - argumentował, że:
1) dane informatyczne nie są rzeczami w rozumieniu przepisów prawa,
2) przepisy k.p.k. przewidują wyłącznie przeszukanie osób, pomieszczeń oraz innych miejsc i nie mogą być stosowane do przestrzeni wirtualnej.
Pod naporem argumentów funkcjonariusze zrezygnowali z przeszukania, jednakże w nocy przełamali elektroniczne zabezpieczenia sieci uniwersyteckiej i spenetrowali zasoby podejrzanego serwera.
Oceń ich postępowanie.
VII. Romanowi R. przyśniło się, że prowadził śledztwo w sprawie o nieumyślne spowodowanie śmierci jego teściowej. Podejrzanym był jego sąsiad policjant, który na wniosek Romana R. został postanowieniem sądu okręgowego został poddany 4-miesięcznej obserwacji psychiatrycznej. Po jej zakończeniu biegły psychiatra stwierdził poważne zaburzenia psychiczne u sąsiada - w konsekwencji Roman R. zdecydował wyznaczyć mu obrońcę w urzędu, a następnie dopuścił z urzędu dowód z przesłuchania sąsiada z użyciem elektrowstrząsów. Decyzję tę zaskarżył zażaleniem obrońca.
Oceń sen Romana w świetle przepisów k.p.k.
VIII. Policjant prowadzący postępowanie w sprawie o czyn z art. 150 § 1 k.k. wymógł na prokuratorze zastosowanie podsłuchu. Mikrofony zainstalowano w telefonie konkubiny podejrzanego oraz wszystkich pomieszczeniach jej mieszkania, całkowicie bez jej wiedzy. Po ośmiu miesiącach stosowania podsłuchu prokurator przypomniał sobie, że nie poinformował o jego zastosowaniu sądu, lecz wstydził się ujawnienia swego niedbalstwa i drogą nieformalną polecił policjantowi likwidację podsłuchu. Okazało się jednak, że policjant wykorzystał już uzyskane w ten sposób dane i m.in. przesłuchał osoby, które w inwigilowanym mieszkaniu spotykały się z podejrzanym.
Czy uzyskane dowody mogą być wykorzystane w postępowaniu? Dlaczego? Jakie znaczenie ma fakt, że kontrola nie ograniczyła się do rozmów telefonicznych, lecz dotyczyła wszelkich rozmów prowadzonych w mieszkaniu?
IX. W postępowaniu przed sądem okręgowym w sprawie o zgwałcenie nie wezwano na rozprawę świadka-pokrzywdzonej mimo, że obrońca złożył wniosek o jej przesłuchanie. Sąd oddalając ten wniosek uzasadnił rozstrzygnięcie tym, że pokrzywdzona ma 12 lat i - ponieważ była przesłuchiwana przez sąd w postępowaniu przygotowawczym - powtórne jej przesłuchanie będzie dla niej zbyt ciężkim przeżyciem. To postanowienie sądu zaskarżył obrońca wywodząc, że pierwsze przesłuchanie pokrzywdzonej miało miejsce na etapie postępowania in rem i musi być powtórzone.
Jakie będą losy zażalenia?
X. Piotr W. uzyskał w procesie status świadka anonimowego i złożył zeznania obciążające oskarżonych. Kilka tygodni później obrońca złożył wniosek o powołanie Piotra W. na świadka - dowód dopuszczono. Stawiwszy się Piotr W. najpierw odmówił złożenia zeznań, a następnie zmienił zdanie i zgodził się zeznawać pod warunkiem wyłączenia jawności rozprawy. Sąd przychylił się do wniosku i przesłuchał Piotra W. - tym razem świadek stwierdził, że niewiele pamięta, a o oskarżonych nie może złego słowa powiedzieć.
Oceń postępowanie sądu i świadka. Czy świadka można pociągnąć do odpowiedzialności za fałszywe zeznania?