Związek zgody, rządu i przynależności
Dwie części zdania łączą się w pewną strukturę składniową zwaną związkiem składniowym.
Związki składniowe możemy podzielić na współrzędne, gdzie oba wyrazy (części zdania) są względem siebie równorzędne oraz związki podrzędne, jedna część zdania tworząca związek składniowy jest ważniejsza od drugiej.
Związki podrzędne możemy podzielić na:
- związek zgody
- związek rządu
- związek przynależności
W związku zgody wyraz podrzędny upodabnia swoją formę do wyrazu nadrzędnego (zgodność ta może dotyczyć przypadka, liczby, rodzaju, osoby).
W związek zgody łączą się najczęściej:
podmiot z orzeczeniem (np. one widziały)
rzeczownik i przydawka (np. rok szkolny, trzecia godzina).
W związku rządu wyraz nadrzędny „rządzi” przypadkiem wyrazu podrzędnego (np. słuchałem muzyki)
W związek rządu łączą się najczęściej:
czasownik i rzeczownik lub zaimek rzeczowny (np. czytam książkę, widziałem go)
rzeczownik i inny rzeczownik (np. godzina szczerości, żywot człowieka)
przymiotnik i rzeczownik (np. godny podziwu).
W związku przynależności wyraz podrzędny „przynależy” do wyrazu nadrzędnego, ale nie jest przez niego rządzony ani nie musi się z nim zgadzać co do form gramatycznych.
W związek przynależności łączą się:
czasownik i przysłówek lub zaimek przysłowny (np. szedł powoli, szedł tamtędy)
przymiotnik i przysłówek (np. bardzo dobry)
przysłówek i inny przysłówek (np. dużo lepiej)