LITERATURA ŚREDNIOWIECZA, RENESANSU I BAROKU
17. Wyznaczniki nowożytnej liryki czarnoleskiej. Przetwarzanie osobistych przeżyć w łacińskich elegiach. Problem autobiografizmu fraszek a znaczenie poetyckiego uogólnienia. Konstrukcja podmiotu lirycznego we fraszkach i pieśniach.
1.Wyznaczniki nowożytnej liryki czarnoleskiej.
Następcy Kochanowskiego postępowali jak prawdziwi humaniści - naśladowali mistrza z prawem do powielania i powtarzania elementów jego dorobku. Kochanowski wzorował się na twórcach antycznych, a późniejsze pokolenia wzorowały się na nim. Poezja czarnoleska stała się „czwartą” literaturą klasyczną. Kochanowski ustalił kanon gatunków i ich odmian poetyckich. Satyry, Pieśni, Fraszki, Treny, Sobótka to tytuły, ale również niemal nazwy genologiczne. Stworzył własna poetykę. J. Ziomek mówi, że „Z Kochanowskiego można ułożyć swoiste Sic et non. Mógł w jego poezji szukać parenteli i uzasadnienia obywatel, dworzanin, kochanek, mąż i ojciec rodziny, właściciel wsi, chwalca bezpiecznego ustronia. Rzecz w tym, że Kochanowski był wszystkim po trosze, że doświadczał. Następcy brali z gotowego, co komu było potrzebne”. Nie tylko dzieła poety stanowiły skarbnicę cytatów, podstawę wielokrotnych odniesień, zapożyczeń, nawiązań, lecz także jego biografia, postawa życiowa czy rodzinne strony okazywały się źródłem różnorakich inspiracji.
2 Przetwarzanie osobistych przeżyć w łacińskich elegiach.
Poeta tak konstruował swe elegie, że nie można mieć pewności co do autentyczności owych przeżyć w nich zawartych. Domniemane przeżycia osobiste modelował wedle wzorów literackich i stąd niepewność. Tak jest w przypadku elegii padewskich i bohaterki tych utworów - Lidii. Domyślamy się, że podczas pobytu w Padwie poznał ową Lidię, lecz powrócił już z małżonką swoją - Dorotą Podlodowską.
3. Problem autobiografizmu fraszek a znaczenie poetyckiego uogólnienia.
Fraszki poeta pisał przez całe życie. Zawierają one anegdoty, notują nazwiska, zdarzenia, dzięki czemu można odtworzyć ich chronologię. Nie są jednak kroniką życia poety. Zawarte w nich przeżycia osobiste i wydarzenia są autentyczne, jednak składają się obok motywów i pomyslów literackich na refleksję poezji. Kochanowski nadaje obserwowanej rzeczywistości cech estetycznych. fraszki Kochanowskiego charakteryzuje różnorodność tematu (portreciki znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, rozważania filozoficzne, ironiczne refleksje, rozważania na temat własnej twórczości).
4. Konstrukcja podmiotu lirycznego we fraszkach i pieśniach.
Według mnie podmiot we fraszkach jest zazwyczaj wszystkowiedzący, zwraca się do czytelnika, bądź przedmiotu, bohatera utworu. Często zwraca uwagę na coś, wytyka błędy czy przywary, ale czasem opowiada także coś o sobie. Często jest to podmiot w pierwszej osobie, ale nie jest to reguła.