Smutek
-emocja słabo zbadana
-stany pokrewne smutkowi: depresja, żal
Podejście psychologiczne:
•Ujęcie darwinowskie- smutek jako emocja umożliwiającą zachowania adaptacyjne i motywująca do niego
-emocja doświadczana w obliczu przykrego wydarzenia
-reakcja na utratę celu lub nieosiągnięcie celu
-negatywny charakter
Próby wyodrębnienia smutku z innych negatywnych emocji; różnice między smutkiem a innymi negatywnymi emocjami:
-smutek- reakcja na wydarzenie, które już zaszło/strach-reakcja na przewidywane wydarzenie
-smutek- uznanie, że nie jest się odpowiedzialnym za problem/poczucie winy- uznanie swojej odpowiedzialności za problem (kryterium osądu sprawstwa)
-smutek- nikomu nie można przypisać winy/złość- winę przypisuje się drugiej osobie (ustalenie czynnika sprawczego)
-smutek-pogodzenie się ze stratą/złość- poczucie, że utracony cel można czymś zastąpić(kryterium planu działania- Stein i Levine)
-smutek- możliwość zmiany sytuacji/rezygnacja-reakcja na niepomyślny i nieunikniony rezultat działań (kryterium oczekiwania- Ellsworth i Smith)
Smutek a uwaga
-smutek upośledza uwagę poświęcaną zadaniom- pozwala to na odizolowanie się człowieka od przykrej sytuacji (Ellsworth i Smith)
-uwaga kieruje się do wewnątrz, smutek powoduje skupianie się człowieka na sobie
-emocja „skupiona na ja”(Stein i Jewett)
-koncentracja na konsekwencjach związanych z nieosiągnięciem celów
•Skutki smutku:
-obniżenie uwagi kierowanej na zewnątrz pozwala zachować energię, dzięki której człowiek może skupić się na rozwiązywaniu problemu
-inne osoby zwracają uwagę na osobę smutną jako potrzebującą pomocy
-może prowadzić do wycofania się z sytuacji społecznych
-nadmierny smutek może być obciążeniem dla innych, może budzić reakcje odrzucenia.
Podejście antropologiczne i historyczne:
-odrzucenie hipotezy jako, że smutek miałby być zawsze emocją negatywną
-kultura jako determinant atrybucji sprawstwa; badania międzykulturowe odrzucają pogląd, że tym, co w każdej kulturze odróżnia smutek od innych emocji jest wiedza na temat sprawstwa
- w kulturach kolektywistycznych smutek ma charakter bardziej asertywny, wymaga od innych udzielenia pomocy; w kulturach indywidualistycznych smutek częściej budzi odrzucenie.
-kultury kolektywistyczne często przekształcają smutek w złość; w kulturach indywidualistyczne minimalizują smutek, nakłaniając człowieka do rozwiązywania swoich problemów
Catherine Lutz- badania Ifaluków
-fago jako emocja do opisywania stanów pokrewnych smutkowi, wyrażająca odczucia w obliczu cierpienia innej osoby; fago może sprawiać ból, ale ludzie są też dumni ze zdolności do odczuwania tej emocji, bo implikuje ona ich spokój, szlachetność, wielkoduszność, dojrzałość
Kleinman i Good- badania społeczeństw azjatyckich
-zdolność do przeżywania smutku jest świadectwem głębi człowieka, wiąże się z czynieniem kroków w kierunku zbawienia
Jean Briggs- badania Eskimosów Utku
-brak słowa będącego odpowiednikiem smutku
-najbliższy odpowiednik- hujuujaq- wiąże się z przeżywaniem samotności, sugeruje to, że głównym problemem w smutku jest potrzebowanie czegoś od innych
Abu-Lughod- badania Beduinów
-smutek wywołuje poczucie zagrożenia związane z rozpadem ja
-smutek implikuje słabość, podatność na zranienie oraz wiąże się z byciem kobietą lub dzieckiem
Podejście biologiczne:
Współcześnie nie ma dowodów na istnienie odmiennych szlaków nerwowych dla emocji smutku i złości
Izard i Ackerman
-Złość-sposób wzmacniania energii i aktywacji
-Smutek-ukierunkowanie na spowolnienie reakcji;
-Nie potrafili wskazać specyficznego wzorca procesów nerwowych zaangażowanych w te działania.
Tomkins
-Nie potrafił wyodrębnić jakościowej różnicy między wyładowaniami neuronów w emocjach smutku i złości.
-Złość jako bardziej intensywna forma smutku
Badania neurobiologów nad skutkami uszkodzenia mózgu
-guzy płata skroniowego w dominującej półkuli mogą powodować depresję (powiązaną ze smutkiem) ale też drażliwość (związaną ze złością)
-usunięcie kory przedniej części obręczy u małp eliminuje spontaniczny płacz związany z separacją, ale ta sama część mózgu jest odpowiedzialna za emocje porażki i triumfu związane ze złością
-zarówno złość jak i smutek są powiązane z podwyższeniem poziomu kortykoliberyny- podwyższenie poziomu tego hormonu powoduje depresję połączoną z drażliwością
Teza Tomkinsa: Funkcją emocji jest pozwolenie ludziom na pewną plastyczność i adaptacyjność w dostosowaniu się do świata,
np. przeżywając dystres mamy kilka możliwości poradzenia sobie z tym stanem, a wybór działania wywiera wpływ na reakcję biologiczną. Wyjaśnia to dlaczego mammy mnóstwo słów na wyrażenie różnorodnych negatywnych emocji.
Obajwy smutku
-spowolnienie ciała
-poczucie ospałości lub słabości
-wydawanie delikatniejszych, wyższych dźwięków
-bierność
-delikatność
-opadanie z sił