Fizjologia - W7

12.11.2007

CD. poprzedniego wykładu.

Schemat ilość i skład soków trawiennych w jelicie cienkim: sok jelitowy, trzustkowy i żółć.

W żółci nie ma enzymów trawiennych!!!

Jelito grube:

Odcinki: jelito ślepe, okrężnica i prostnica.

Aktywność ruchowa - występujące fale perystaltyczne i antyperystaltyczne powodujące mieszanie treści i przesuwanie do okrężnicy. W końcowym odcinku okrężnicy i prostnicy perystaltyka zanika, skurcze występujące w tym odcinku mają charakter odruchowy.

Procesy trawienne:

Wydzielina gruczołów kubkowych ściany jelita grubego jest płynem surowiczo - śluzowym o odczynie zasadowym. Śluz chroni błony śluzowe przed drażnieniem resztkami pokarmu nie strawionego i ułatwia wydalanie kału. Płyn ten nie ma własnych enzymów (pochodzą one z jelita cienkiego, przechodzą wraz z treścią pokarmową, duże znaczenie enzymów flory bakteryjnej).

Rola enzymów bakteryjnych:

- wywołują procesy gnilne (białek i tłuszczy) - powstają kwasy tłuszczowe, NH3, H2S, aminy (histamina, kadaweryna, putrescyna); z AA (AA - skrót od aminokwasów) aromatycznych - produkty toksyczne: indol, fenol i satol (ich detoksykacja w wątrobie).

- biorą udział w procesach fermentacji węglowodanów (zwłaszcza strukturalnych), powstają LKT (C2, C3, C4) które są wchłaniane do krwi oraz gazy (CH4, CO2, H2) głównie w jelicie ślepym (w mniejszym stopniu w okrężnicy).

Rozmiar procesu fermentacji jest duży zwłaszcza w jelicie ślepym u konia (40-45%) i u świń (30-35%), u przeżuwaczy strawność włókna w całym przewodzie pokarmowym ok. 60-70%, flora bakteryjna w jelicie grubym u zwierząt mięsożernych i człowieka nie jest obfita, trawienie włókna następuje w niewielkim zakresie. W jelicie grubym następuje intensywne wchłanianie wody.

Koniec tego tematu.

WCHŁANIANIE SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH

Głównym miejscem wchłaniania drobnocząsteczkowych produktów trawienia złożonych składników jest jelito cienkie, przygotowane morfologicznie do tej funkcji.

Powierzchnia chłonna jelita cienkiego jest pofałdowana pokryta dobrze unaczynionymi kosmkami i mikrokosmkami.

Mikrokosmki enterocytów (długość 1 mikrometr, szerokość 0,5 mikrometra), pokryte cienką błoną komórkową i tworzą rąbek prążkowany (najbardziej aktywna część), występują tu procesy enzymatycznego rozkładu wielu składników jak wchłanianie.

Wchłanianie jest główną drogą transcelularną (przez komórki nabłonka) mniej drogą intercelularną (przez szpary międzykomórkowe).

Wchłanianie składników odbywa się dzięki trzem procesom:

- transportowi biernemu - przenikanie przez mikrokosmki lub szczeliny międzykomórkowe, następuje poprzez ich dyfuzję zgodnie z gradientem stężeń (wysokie stężenie w świetle jelita a niskie w płynach śródtkankowych lub krwi).

- transportowi aktywnemu - przez błonę komórkową mikrokosmków, przeciw gradientowi stężeń, składniki wchłaniany łączy się z nośnikiem (jonem NA+) wymaga nakładu energii (ATP) tą drogą wchłaniane cukry proste, AA, pierwiastki.

- endocytozie - dotyczy wchłaniania składników (np. białek u osesków) przez błonę mikrokosmków do cytoplazmy enterocytów lub egzocytoza (wydalanie białek z komórki do przestrzeni międzykomórkowej).

Wchłanianie cukrów:

Cukry proste powstają w rąbku prążkowanym w wyniku enzymatycznego rozkładu dwucukrów.

Wchłanianie do krwi (transport aktywny).

Glukoza i galaktoza są wchłaniane aktywnie łącznie z wchłanianym sodem, doprowadza to w komórce nabłonka do niskiego stężenia NA (w stosunku do obecnego stężenia w jelicie) i stymuluje to wchłanianie kolejnych jonów połączonych z glukozą.

Fruktoza + pentoza (mammoza) są wchłaniane biernie, dużo wolniej. Szybkość wchłaniania poszczególnych cukrów związana jest z szybkością ich fosforylacji.

Wchłanianie białek i AA.

U noworodków (krowy, konie, świnie, owce) obecne w siarze białko (albuminy i globuliny) jest wchłaniane na drodze endocytozy w ciągu 36 godzin w żołądku noworodków występuje achlorhydria - czyli brak HCl, siara zawiera inhibitor trypsyny.

Dzięki wchłanianym immunoglobulinom (przeciwciałom wytworzonym w organizmie matki) noworodek nabiera odporność bierną.

Poza okresem noworodkowym do wnętrza komórek absorpcyjnych nabłonka są wchłaniane wolna AA i większość peptydów (rozkład w enterocytach do wolnych AA). AA są wchłaniane do krwi na drodze transportu aktywnego.

Wchłanianie produktów rozkładu kwasów tłuszczowych:

Produktami rozkładu lipidów w jelicie cienkim są monoacyloglicerole, kwasy tłuszczowe i inne składniki (cholesterol, Wit. A, D, E, K) które w kwasie żółciowym tworzą micele.

… (nie zdążyłam zapisać bo zasłoniła schematem trawienia i wchłaniania tłuszczy w jelicie cienkim)

Najłatwiej są wchłaniane do krwi kwasy o krótkich łańcuchach (C2 - C8).

Pozostałe składniki tłuszczu są wchłaniane w dalszych częściach jelita cienkiego, przenikają do wnętrza enterocytów gdzie następuje resynteza trójacylogliceroli i fosfolipidów.

W nabłonku śluzówki jelita tworzą one w połączeniu z białkami w kompleksy chylomikrony (1-1000 nanometry) są transportowane tylko do otwartych naczyń chłonnych.

Sole kwasów żółciowych są wchłaniane do krwi w końcowym odcinku jelita biodrowego w całości są wyłapywane przez wątrobe i ponownie wydzielane są z żółcią do dwunastnicy (krążenie kwasów żółciowych).

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są wchłaniane razem z tłuszczami.

Wchłanianie wody i składników mineralnych.

Woda i elektrolity przechodzą przez ściany jelita drogą transcelularną i intercelularną. Wraz z wodą wchłaniane są drogą pozakomórkową produkty o małej cząsteczce i niezdysocjowane (wchłanianie bierne).

Transport przez pory jest transportem aktywnym (przy użyciu Pompy jonowej). W procesie transportu biernego i aktywnego uczestniczą jony sodowe.

Składniki mineralne są wchłaniane w postaci zjonizowanej wg Bobka (1989) w kolejności:

K+> Na+> Ca 2+> NH4+> Mg 2+

Cl- > Br- > NO2- > SO4 2- > PO4 3-

Wchłanianie z jelit:

• Potasu - transport bierny

• Wapnia na całej długości (najwięcej w dwunastnicy) może być magazynowana w ścianie jelita

• Żelaza (łatwiej Fe 2+ niż Fe 3+) proces ułatwia witamina C

• Kationy dwu i trójwartościowe wymagają transportu aktywnego

• Aniony wchłaniane są na drodze wymiany z anionem węglanowym

• Witaminy z grupy B są wchłaniane do krwi na zasadzie dyfuzji, witamina B12 jest wchłaniana w jelicie czczym w obecności czynnika wewnętrznego w części odźwiernikowej żołądka.

To koniec wykładów z książki. Pozostałe są autorskie. Pani ew. może udostępnić jakieś materiały do nich.

Termostabilne czynniki antyżywieniowe (ANF) i ich oddziaływanie na organizm.

Czynniki antyżywieniowe: naturalne czynniki znajdujące się w paszach które obniżają efekty produkcyjne przez:

- zmniejszenie pobierania pokarmu

- obniżanie współczynników strawności i wchłaniania

- pogorszenie wykorzystywania w tkankach już pobranych składników pokarmowych w wyniku zakłócania metabolizmu.

W standardowych warunkach nie doprowadzają co śmierci zwierząt i dlatego termin czynniki toksyczne proponowany przez niektó®ych autorów jest mylący.

Czynniki antyżywieniowe:

- *inhibitory enzymów

- alergeny

- *lektyny

- AA

- kwasy tłuszczowe

- glikozydy: cyjanogenne, saponiny terpenoenowe i steroidowe, *glukozynolany

- alkaloidy

- *antywitaminy

- związki fenolowe

- fityniany

- szczawiany

- węglowodany

* - ANF termo labilne

Alkaloidy

- solanina (kiełki)

- tomatyna (zielone pomidory, i ich liście)

Powodują zakłócenie w neuroprzekaźnictwie poprzez hamowanie esterazy holicznej (synapsy)

- lupamina (łubin gorzki) - nadaje mleku goryczkę, kiszenie zielonki z łubinu nie eliminuje alkaloidów.

Alkaloidy zawierające w resztkach pokarmu (pochodzące z czosnku, cebuli) spożywane przez psy uwalniają szkodliwe związki (dwusiarczki) które u psów i kotów mogą wywołać gorączkę eozynofilię i inne objawy.

Glukozynolany:

Glikozydy cyjanogenne (np. linonazina - siemię lniane, sorgo, koniczyna) źródło kwasu pruskiego (HCN) powoduje:

- hipokalemię i białkomocz (u psów)

- zaburzenia w metabolizmie selenu (ciężarne owce)

- detoksykacja HCN następuje w organizmie w reakcji z AA siarkowymi => tiocyjanek => mocz (celowość dodawania S)

Glikozydy goitrogenne (rzepak rośliny krzyżowe) podczas ich rozkładu powstają związki wolotwórcze:

- zakłócenie czynności tarczycy (przerost)

- obniżają we krwi stężenie hormonów tarczycy

- obniżają smakowitość pokarmu

- hamują wzrost (młodych zwierząt)

- obniżają wydajność i użytkowość rozpłodową

Odmiany rzepaku OO (dwuzerowa odmiana np. cenola w USA) mają niewielkie ich ilości. Ograniczenie szkodliwości działania: toastowanie (???) śruty rzepakowej, suplementacja dawek J, kiszenie z burakami cukrowymi (dla tuczników).

Saponiny:

Glikozydy (soja, strączkowe, motylkowe) o gorzkim smaku

- obniżają napięcie powierzchniowe

- właściwości spieniające - wzdęcia

- powodują hemolizę erytrocytów

- obniżają poziom cholesterolu (wzrost wydalania z kałem kwasów żółciowych)

- spadek pobierania paszy (drób, świnie)

- inaktywacja poprzez selektywną ekstrakcje)

Vicina (wyka) i konvivina (bób, bobik) obecne w mieszankach dla niosek powodują zmniejszanie masy jaj, krwawe ich wybroczyny, spadek lipidów w krwi, anemię. U ludzi są przyczyną fowizmu (ostra hemoliza erytrocytów).

Izoflawony (soja, koniczyny) - substancja o działaniu estrogennym - powoduje zakłócenia w rozrodzie (przedłużone ruje, ropomacicze).

---