ISTOTA ZAGADNIENIA
*autonomiczna dyscyplina „Motor Devolopment”;
*na początku powiązania między rozwojem motorycznym a procesami dojrzewania;
*rozwój ruchowy polega na osiągnięciu kontroli ciała poprzez skoordynowanie czynności ośrodków nerwowych, nerwów, mięśni,
*obecnie analizuje się rozwój czł. W całym okresie ontogenezy
ZNACZENIE ROZWOJU RUCHOWEGO
*dobry stan zdrowia zależy od ćwiczenia. Słaba koordynacja moto. Jest przyczyną niezadowolenia, braku motywacji do ćwiczeń (zdrowie psychiczne)
*katartyczna rola ćw.- wyładowanie energii uwalnia od napięcia zw. z lękiem i frustracją. Odporność psych i fizy.
*niezależność im więcej umiem, tym większa pewność siebie zadowolenie.
*zabawa kontrola moto. Umożliwia udział w zajęciach, które sprawiają mu przyjemność zapewniają rozrywkę Nawet gdy brak mu towarzystwa do zabawy.
* uspołecznienie prawidłowy rozwój ruchowy dziecka ma wpływ na jego akceptacje społ. I dostarcza mu okazji ponabywania umiejętności społ., lepszy rozwój moto. Ułatwia dziecku zajmowanie pozycji przywódcy grupy.
*pojęcie własnego JA kontrola moto. Zapewnia poczucie bezp. Fizycz., które wkrótce przekształca się w poczucie wew. Bezp., a to przyczynia się do uogólnionego stanu pewności siebie, mającego wpływ na wszystkie dziedziny zachowania.
ZASADY RZĄDZENIA ROZW. MOTO. - DEMEL I SKŁAD
1) rozwój przebiega od reakcji ogólnych do specyficznych (aktywność zgeneralizowana poprzedza aktywność zlokalizowaną)
2) rozwój ruchów przebiega wg następstwa CEFALOKAUDALNEGO (stopniowe zstępowanie od głowy ku innym cz. Ciała)
3) rozwój ruchów przebiega wg następstwa PROKSIMODALNEGO- odśrodkowo (stopniowo postępując od osi gł. Ku innym cz. Ciała)
4) rozwój ruchów przebiega od ruchów symetrycznych do asymetrycznych
5) łatwiejsze i wcześniejsze SA ruchy acykliczne
6) Roz. Moto. Polega na wiązaniu sfery czuciowej (sensorycznej) ze sferą ruchową
7) rozw. Ruchowy polega na stopniowym opanowaniu ruchów wdrażaniu się do ich kontroli
8) rozw. Ruchów biegnie ku ich INTERIORYZACJI (uwewnętrznieniu) i intelektualizacji
9) Rozw. Ruchów odbywa się na zasadzie asocjacji i dysocjacji (syntezy i analizy)
10) rozw. Moto. Wspierany jest najpierw przez proprioreceptory (receptory wew.) i tangoreceptory (receptory dotykowo-kontaktowe), a później przez telereceptory (receptory odbierające wrażenia z pewnej odległości- wzrok, słuch)
ZMAINY W UKŁ. NERWOWYM
* MIELINIZACJA polega na tworzeniu na aksonach neuronów tzw. Osłonki mielinowej wytwarzanej przez kom schwanna
* INERWACJA MIĘŚNI polega na stopniowym wrastaniu w głąb włókien mięśniowych odpowiednich zakończeń nerwowych. Warunkuje uruchomienie impulsu nerw. Po drogach domięśniowych. Ma bezp. Wpływ na koordynację nerwowo- mięśniową. Warunkuje możliwość opanowania podstawowych czynności.
OKRES SENSYTYWNY- oznacza taki czas,w którym organizm jest szczególnie wrażliwy na bodźce ważne dla rozwoju jakiejś funkcji. Jeżeli okres ten minie to nie nauczy się danej czynności w innym okresie. Dla różnych funkcji przypada w innym okresie życia (gra na pianinie)
OKRES KRYTYCZNY oznacza taki okres, gdzie dana funkcja musi być ćw. I rozwijana, ponieważ gdy okres ten minie to organizm nie uzyska w pełni sprawności w danej funkcji (prawidłowa postawa ciała)
ETAPY ROZWOJU LOKOMOCJI:
1. przewracanie się z boku na bok
2. przewracanie się z pleców na brzuszek i na odwrót-6m.
3. pełzanie- wykorzystanie siły rąk, NN odgrywają rolę pomocniczą
4. raczkowanie
5. samodzielne stanie, trzymając się czegoś- 9m.
6. pierwsze samodzielne kroki- 1rż.
7. dziecko samodzielnie chodzi- kroki krótkie i niepewne, dla utrzymania równowagi pomaga sobie RR
8. przez ukończeniem 2rż. Dzieci umieją chodzić tyłem, bokiem, stać na 1N przy pewnej pomocy. Potrafią stąpać na czubkach palców.
9. doskonalenie chodu- zanikają współruchy, dziecko uczy się uruchamiać 1N przed postawieniem drugiej
10. 2 lata- wspinanie się. Dziecko potrafi wejść i zejść ze schodów. Wchodzi w pozycji wyprostowanej z pomocą poręczy schodów lub ręki os. Dorosłej. Do zrobienia kroku używa zawsze tej samej nogi. Dziecko wbiega i zbiega na nieduże uniesienia.
11. 3 lata- wchodzi po schpdach stawia NN naprzemiennie, omija przeszkody
12. 6 lat- biegnąc unosi kolana, stawia NN na placach, krokusa duże, ruchy harmonijne
13. 7 lat- porusza się podobnie do czł. Dorosłego
14. 11-12 lat- opanowuje różnego rodzaju umiejętności sportowe (pływanie, jazda na łyż., nartach)
ETAPY ROZWOJU CHWYTANIA I MANIPULACJI
1. manipulacja- zdol. Chwytania i operowania przedmiotami, oparta jest o ruch chwytny
* chwyt dowolny- 4,5m. Dzi. Usiłuje uchwycić przedmiot, kierując ku niemu obie ręce, nie jest w stanie utrzymać dłużej przedmiotu
*ch. Dłoniowy- prosty, ok. 5,6m. Chwyta przedmiot nakrywając go całą dłonią, kciuk nie bierze udziału.
*ch. Nożycowy- 7,8m. Posługuje się kciukiem (ruchy przywodzenia i odwodzenia)
* ch. Pęsetkowy- 9m, przeciwstawienie kciuka pozostałym palcom
*ch. Szczypcowy- ok12m. Chwyt precyzyjny zw. z trzymaniem małych przedmiotów
2. rzucanie i chwytanie piłki:
- 2rż- niektóre dzieci toczą, próbują rzucać piłkę
- 4rż- niewiele dzieci potrafi dobrze rzucac i chwytać
- 6rż- większość dzieci potrafi wykonywac te czynności
3. rozwój praksji- dzi. Staje się coraz bardziej samodzielne w dziedzinie samoobsługi prostych ruchów narzędziowych
4.rodzaje manipulacji:
- specyficzna- w 2rż.
- niespecyficzna- przekładanie z ręki do ręki,m wykorzystanie przedmiotów niezgodnie z przeznaczeniem II poł. 1.rż
ROZW. MOTO. W OKRESIE NOWORODKOWYM I NIEMOWLĘCYM
1. bezradność, dominacja odruchów, ruchy błędne, stopniowe sfery ruchowej i sensorycznej, ruchy sensomotoryczne, doskonalenie lokomocji wraz z ruchami chwytnymi, etap ruchów manipulacyjnych, okres trwa od rozpoczęcia względnie samodzielnego chodzenia- ok. 12m.
PONIEMOWLĘCYM I PRZEDSZKOLNYM
-Okres między 1a3rż
- swobodny chód, noszenie przedmiotów, równowaga
- pokonywanie przeszkód
- faza lotu w biegu na przełomie 2i3r.- skoki
- umiejętność wykonywania rzutów
- kombinacje biegu i skoku oraz chwytu i rzutu- 3r.
- złoty okres moto. Lub I apogeum moto.
MŁODSZY WIEK SZKOLNY:
- postępująca osyfikacja i kończący się okres innerwacji mięśni ręki
- doskonalenie różnych form ruchu- lokomocyjnych, skoków, rzutów, zwisów, podporów, chwytów, wspinań
- chętne uczestnictwo we współzawodnictwie
- okres ten sprzyja rozwojowi wszystkich zdol. Moto. - szczególnie zwinność
- wyraźny dymorfizm płciowy
- końcowy etap okresu wczesnoszkolnego
-12-13 rż- II apogeum rozwoju moto.
POKWITANIE I MLODZIEŃCZY
- burzliwe przemiany w całym ustroju: bogate życie emocjonalne, dojrzewanie procesów pobudzenia i hamowania w ośrodkach nerwowych, zmiany w równowadze fizjologicznej, intensywny wzrost, zmiana proporcji ciała
- skok pokwitaniowy oraz przemieszczenie S.C.
- 20-24 rż. Zw.jest z osiągnięciem najwyższych możliwości w zakresie motoryki.
MOTORYCZNOŚĆ A ZJAWISKO STARZENIA SIĘ I OKRES STAROŚCI
- wyst. Największe różnice indywidualne
- proces inwolucji moto.
- znaczne cofanie w rozwoju wydolności oraz zmniejszenie szybkości, elastyczności oraz płynności ruchów- 40-45rż.
- neofobia- lęk przed wszystkim co jest nowe
WSZECHSTRONNY ROZWÓJ DZIECKA
- matematyka, pamięć, współżycie, poczucie własnej wart., widzenie przestrzenne, sprawność fizyczna, myślenie, wartości, muzyka