KRYTYKA DEMOKRACJI WG SOKRATESA
Według Sokratesa wiedza prowadzi do moralności. Czynienie zła ma źródło u braku wiedzy. Zdaniem filozofa ten kto poznał dobro czyni je. Poznanie sprawiedliwości prowadzi do sprawiedliwych poczynań. Po to by zdobyć wiedzę należy zwrócić się ku sobie. Ludzie dzielą się na rozumiejących siebie lepiej tym bardziej mądrzejszych stojących wyżej moralnie oraz tych którzy wkładają mniejszy wysiłek w poznanie samego siebie. Twierdził, że w państwie powinni rządzi najlepsi pod względem intelektualno-moralnym dlatego krytykował instytucje wyborów i rządy demokratyczne. Państwo powinno zapewnić człowiekowi warunki do rozwoju, doskonalenia się. Za najlepszy uznał arystokrację rządy nielicznej grupy, odznaczającej się mądrością a co za tym idzie wysokim poziomem moralnym.
USTROJE PAŃSTWOWE ARYSTOTELESA
Arystoteles przyjął dwa kryteria podziału ustrojów: na liczbę osób sprawujących rządy i cel, który przyświeca sprawującym rządy w państwie. Uznał arystokrację, monarchię i politeę za właściwe formy państwa, natomiast tyranię, oligarchię i timokrację za zwyrodniałe formy państwa. Zwyrodniałość wyraża się w trosce o interesy grupy rządzącej, nie zaś o interesy całego społeczeństwa. Arystoteles w przeciwieństwie do Platona troszczył się o szczęście obywateli.
GENEZA PAŃSTWA WG ARYSTOTELESA
Człowiek ze swej natury jest istotą społeczną. Naturalna skłonność do wspólnego życia z innymi prowadzi do powstawania rodzin. Człowiek zawsze stanowił część rodziny, która jest skojarzeniem dwóch wspólnot kobiety i mężczyzny oraz pana i niewolnika. Państwo powstało w wyniku łączenia się rodzin. Stworzyły one początkowo gminy wiejskie, zaspokajające potrzeby ludzkie wychodzące poza dzień bieżący. Gminy wiejskie połączyły się w większą wspólnotę to znaczy w państwo. Państwo charakteryzuje się samowystarczalnością zaspokajaniem wszelkich potrzeb człowieka łącznie z potrzebą szczęścia.
GENEZA PAŃSTWA WG SOFISTÓW
Utworzenie społeczeństwa wynikło z lęku przed siłami przyrody, powstało dla obrony życia jednostek, które gromadziły się by wspólnie budować sadyby do obrony przed zwierzętami. Tak więc początek życia państwowego rozpoczął się od podjęcia wspólnych działań. Protagoras uważał, że człowiek może traktować życie społeczne i państwowe jako pogwałcenie wolności.
PRAWO NATURY WG ARYSTOTELESA
Prawo ma źródło w istocie społecznej człowieka. Jest to prawo o charakterze moralnym, ma powszechny zasięg, jest niezmienne i doskonałe. Człowiek poznaje prawo dzięki rozumowi. Nakazy i zakazy prawa natury mają źródło w istocie człowieka stąd płynie jego powszechna znajomość mimo, że jest to prawo nie spisane i nie ogłaszane. Według niego prawo natury tworzy podstawę dla prawa stanowionego.
PRAWO NATURY WG KANTA
Ludzie pozbywali się części wolności zawierając umowę o utworzeniu państwa, ale po to tylko aby ją odzyskać w stanie prawnym. Prawo natury obowiązuje odwiecznie ludzkość zarówno w stanie natury jak i w państwie. Źródłem prawa natury zdaniem Kanta jest rozum nie istota człowieka.
PRAWO NATURY WG HOBBESA
Hobbes dostrzega wiele negatywnych cech w naturze ludzkiej. Wskazuje dominację egoistycznych namiętności. Doprowadziły one w stanie natury do wojny wszystkich ze wszystkimi. Przyjmuje on prawo natury, że jest poznane przez rozum. Doradza on czyny pożyteczne a odradza czyny szkodliwe. Na przeszkodzie stoją mu namiętności, które dyktują rozumowi postępowanie inne niż zgodne z prawem natury.
PRAWO NATURY WG LOCKE`A
Prawo natury utrzymywało namiętności i egoizm w ryzach. Według Locke`a wszyscy są równi i wolni, więc nikt nie powinien krzywdzić drugiego człowieka. Prawo natury zaleca zachowanie życia człowieka i stanu pokoju. Prawo natury jest systemem prawa wynikającym z czystego rozumu.
PRAWO NATURY WG KALIKLESA I TRAZYMACHA
Jest tożsame z prawem przyrody. Przyroda stworzyła ludzi nierównymi. Prawo które przenika cały świat to prawo silniejszego nad słabszym. Kalikles twierdził, że prawo jest rezultatem zmowy słabych nad silnymi. Prawo stworzone przez jednostki słabe ograniczyło prawa istniejące w świecie przyrody. Trazymach twierdził że prawo stanowione jest przejawem przemocy jednostek silnych nad słabymi. Zachodzi zgodność prawa natury z prawem stanowionym. Jednostki silne chciały mocniej podporządkować sobie jednostki słabe.
PRAWO NATURY WG TOMASZA Z AKWINU
Tomasz z Akwinu wywodzi prawo natury z prawa wiecznego. Istnieje samo przez się. Prawo wieczne istnieje w Bogu przez co jest Bogiem samym. Jest rozporządzeniem rozumu Boga. Celem jest dobro powszechne świata. Z prawa wiecznego wywodzi się prawo boskie (objawione). Ma ono doprowadzić ludzi do zbawienia. Prawo natury jest mówiąc inaczej poznanym przez człowieka pragnieniem prawa wiecznego.
PRAWO NATURY WG GROCJUSZA
Wiązał prawo natury z istotą człowieka. Wskazał prawo natury jako płaszczyznę porozumienia ludzi rozmaitych wyznań i wszystkich czasów. Jest niezmienne, nawet Bóg nie jest w stanie go zmienić. Oddziela prawo natury od nakazów moralnych. Zasadę naczelną stanowi dotrzymywanie umów co wywodzi się ze społecznej skłonności człowieka. Wiąże on prawo natury z wartością sprawiedliwości. Sprawiedliwe jest to co jest zgodne z naturą społeczeństwa zbudowanego z istot rozumnych.
STAN NATURY WG KANTA
W stanie natury zachodziła możliwość wybuchu wojny. Zagrożenie wojną spowodowało, że ludzie opuścili stan natury i zawarli umowę społeczną.
STAN NATURY WG HOBBESA
W stanie natury człowiek człowiekowi był wilkiem. Wrogość doprowadziła do tego, że stan natury przerodził się w stan wojny.
SATN NATURY WG LOCKE`A
W stanie natury ludzie byli wolni i równi. Stan natury był stanem pokoju. Każdy pomagał bronić człowieka niewinnego i karać winowajcę. Nieprzyjazny stosunek do jednego człowieka jest przejawem wrogości do całej ludzkości. Niedogodność stanu natury polegała na tym, że każdy człowiek osądzał w swojej sprawie, to właśnie zdecydowało o powstaniu państwa.
STAN NATURY WG SOFISTÓW
Twórcą szkoły sofistów był Protagoras. Twierdził, że człowiek z natury jest dobry. Zanim powstało państwo ludzie prowadzili życie aspołeczne. Jednak lęk przed siłami natury spowodował, że zaczęło powstawać państwo co wynikało z lęku przed siłami przyrody. Kalikles twierdził, że przyroda stworzyła ludzi nierównymi. Miał na myśli ludzi wolnych i niewolników. To co słabsze jest zarazem gorsze. Prawo natomiast nie zezwala na wyrządzanie krzywd jednostkom słabym. Porządek istniejący w państwie stanowi zaprzeczenie porządku panującego w świecie przyrody. Według niego prawo stanowione stworzyli ludzie słabi broniący się przed jednostkami silnymi odwracając porządek istniejący w świecie przyrody. Trazymach był zdania, że prawo jest przejawem przemocy jednostek silnych nad słabymi. Zachowali zgodność prawa pozytywnego z prawem natury. Jednostki silne chciały podporządkować sobie jednostki słabe. Porządek w państwie jest korzystny dla jednostek silnych.
UMOWA SPOŁECZNA WG KANTA
Umowa społeczna każdego z każdym w stanie natury, by zlikwidować poczucie zagrożenia wojną. Treść umowy mówiła o utworzeniu społeczeństwa i państwa, była to umowa jednoetapowa. Umowa została zawarta by zaczęło funkcjonować prawo stanowione. Zadaniem prawa po zawarciu umowy miało być wyrównanie wolności. Prawo wyrównuje wolność i gwarantuje, że będzie można z niej korzystać. Jeśli ktoś naruszy wolność drugiego człowieka, to ta wolność zostanie mu zwrócona przez organy sądowe. Każdy ma mieć tyle samo wolności. Wolności w państwie nie jest mniej niż było w stanie natury.
UMOWA SPOŁECZNA WG HOBBESA
Zdaniem Hobbesa umowa bez miecza byłaby zupełnie niemożliwa do wyegzekwowania. Z uwagi na egoizm człowieka i dominację namiętności a nie rozumu najlepszy jest ustrój absolutystyczny. Zawierając umowę każdy zrzekał się swojej wolności na rzecz suwerena, pod warunkiem, że pozostali też to uczynią. Ten, kto sprawuje władzę, określa co jest dobre a co złe, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Władza w państwie pochodzi od społeczeństwa.
UMOWA SPOŁECZNA WG LOCKE`A
Doszło do zawarcia umowy każdego z każdym. Była to umowa dwuetapowa - I etap dotyczył utworzenia życia społecznego, II doprowadził do wyodrębnienia (ze społeczeństwa) władzy państwowej i zorganizowania państwa. Treść umowy polegała na przeniesieniu prawa rozsądzania sporów i wymierzania sprawiedliwości na władzę publiczną. Zdaniem Locke`a ustrój demokratyczny zapewnia wolność.
DWA POGLĄDY NA NATURĘ CZŁOWIEKA
Społeczna natura człowieka. Człowiek ze swej natury jest istotą społeczną, ma rozwinięte instynkty społeczne. Arystoteles twierdził, że od samego początku dziejów człowiek stanowił cząstkę jakiejś rodziny. Z biegiem czasu rodziny połączyły się w gminy wiejskie, następnie gminy zaczęły łączyć się w większą wspólnotę jaką jest państwo. Państwo jest doskonałą wspólnotą, ponieważ zaspokaja wszelkie potrzeby człowieka.
Drugim poglądem jest to, że człowiek ma naturę aspołeczną, czyli jest pozbawiony instynktów społecznych, dowodem na to jest fakt nieustannego prowadzenia wojen. Według Sofistów człowiek jest pozbawiony instynktów społecznych. Twierdzili oni, że na początku dziejów ludzkości każdy człowiek żył oddzielnie. Nikt nie miał ochoty spotykać się z drugim człowiekiem.
4 POGLĄDY NA TEMAT ŹRÓDŁA PRAWA NATURY
1) istota człowieka (istota decyduje o tym, czym jest rzecz lub człowiek, prawo natury ma źródło w tym co decyduje o naszym człowieczeństwie).
2) Bóg
3) Rozum człowieka (teorie są tworzone przez naszą świadomość)
4) Godność człowieka.
PODZIAŁ WARTOŚCI NA WYŻSZE I NIŻSZE
Wartości niższe (biologiczne, materialne)- jeśli człowiek będzie się ograniczał do materialności i biologii to nie będzie w pełni rozwiniętym.
Wartości wyższe (ideały) jest ich wiele: wolność, równość, braterstwo, sprawiedliwość piękno, dobro.
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA ŻYJĄCA W TRZECH ŚWIATACH.
1) Świat przyrody (wspólny dla zwierząt, roślin, człowieka)
2) Świat kultury (wartości)
3) Świat ideałów (istnieje w ludzkiej świadomości)
9 RODZAJÓW TWÓRCZOŚCI KULTUROWEJ
Twórczość: polityczna, społeczna, gospodarcza, prawna, naukowa, religijna, literacka, artystyczna, techniczna.
WOLNOŚĆ WG FROMM`A
Jest trudnym zadaniem i wymaga odpowiedzialności. Fromm dzieli wolność na: wolność od czegoś i wolność ku czemuś. Uważa, że należy uwalniać się od różnych zależności, należy tę wolność zdobytą jakoś skierować ku czemuś.
UCIECZKI OD WOLNOŚCI (FASZYZM)
Fromm uważa, że człowiek nie chce brać odpowiedzialności za własne życie. Wygodniej jest winić kogoś za swoje niepowodzenia. Fromm zwraca uwagę, że większość społeczeństw nie jest spragniona wolności. Wyjaśnia fenomen faszyzmu chęcią ucieczki od wolności. Wódz decyduje o wszystkim.
TEORIA PRAWA NATURY O ZMIENNEJ TREŚCI
Prawo natury ma zmienną treść. Treść zmienia się w zależności od dwóch czynników: miejsca (państwa) i czasu. Prawo natury o zmiennej treści tworzy się poprzez krytykę obowiązujących przepisów prawnych w danym państwie, społeczeństwie. Poprzez krytykę my określamy jakie przepisy prawne powinny obowiązywać. Treść prawa natury o zmiennej treści w każdym państwie będzie inna. Prawo to jest zmienne w czasie i przestrzeni (zmieniają się przepisy i treść poglądów). Jest to prawo doskonałe.
PRAWO INTUICYJNE
Prawo intuicyjne lub sprawiedliwość. Prawo intuicyjne jest rodzajem przeżyć psychicznych. Są to przeżycia sprawiedliwości autonomicznej. Nasze własne przeżycia. Żaden autorytet nie kształtuje przeżyć sprawiedliwości. Chodzi o przeżycia, które są szczere, powstają w danej jednostce bez wpływu kogoś lub czegoś. Prawo intuicyjne jest niezmiernie zróżnicowane. Ma charakter zindywidualizowany. Cechy indywidualne jednostek decydują o treści prawa intuicyjnego.