• Chirurgia szczękowo-twarzowa

W3 21.04. 2006

Urazy środkowego piętra części twarzowej czaszki

Budowa anatomiczna kości czaszki:

Głowa składa się z dwóch głównych części:

1. część twarzowa czaszki - trzewna

2. część mózgowa czaszki

Czaszka twarzowa:

• część twarzowa

• twarz

Część twarzowa czaszki dzieli się na trzy piętra:

• górne

• środkowe

• dolne

Twarz dzieli się na dwa masywy:

• górny masyw twarzy (GMT)

• dolny masyw twarzy (DMT)

Górny masyw twarzy (GMT)- odpowiada środkowemu piętru części twarzowej - 13 zespolonych ze sobą kości:

• 1 nieparzysta - lemiesz

• 6 parzystych - nosowa, łzowa, szczękowa, jarzmowa, podniebienna, małżowina nosowa dolna.

Słupy Sichera:

• trzy parzyste i symetryczne słupy z beleczek istoty gąbczastej (kłowy, jarzmowy, skrzydłowaty)

• rozpoczynają się na wyrostkach zębodołowych, idą do góry aż do podstawy czaszki, gdzie łączą się z łukami podporowymi Felizeta

• zapewniają spoistość i odporność na urazy

Belki oporowe Obermana:

• strefy wzmocnień zbitej tkanki kostnej, po 3 z każdej strony GMT

• Le Fort III - strop sitowy - blaszka sitowa nie uszkodzona

• Le Fort II - trzon kości jarzmowej nie jest uszkodzony

Strefy osłabienia kostnego:

• Wysokie rozdzielenie twarzowo-czaskowe typu Le Forta III

• Średnie rozdzielenie twarzowo-czaskowe typu Le Forta II

• Niskie (Podstawne) rozdzielenie twarzowo-czaskowe typu Le Forta I

Złamanie środkowego piętra części twarzowej czaszki wywołane przez niskie urazy twarzowe w centralnej strefie przyłożenia:

• W zależności od siły i powierzchni przyłożenia wyróżniamy 2 typy urazów:

• dyslokacja oczodołowo- nosowa (DON)

• przemieszczenie górnego masywu twarzy (PGMT)

Dyslokacja oczodołowo-nosowa (DON)

• Niski uraz twarzowy pada centralnie na piramidę nosa, dochodzi do złamania przyśrodkowo dolnych brzegów i ścian oczodołu, nosa z kością sitową.

• Leczenie chirurgiczne ma na celu anatomiczną odbudowę kostnego szkieletu oczodołowo-nosowego; ustalenie fizjologicznej pozycji 1 lub2 kątów przyśrodkowych powiek, usunięcie szpecącego złamania nosa, udrożnienie drogi łzowej, skorygowanie opadającej powieki.

Przemieszczenie górnego masywu twarzy PGMT

• Niski uraz o szerokiej powierzchni pada z dużą siłą centralnie na piramidę nosa, dolne brzegi oczodołów i okolicę przysieczną.

• Dochodzi do oderwania od przedniej połowy podstawy czaszki i zmiażdżenia GMT

• Leczenie: drożność dróg oddechowych, opanowanie krwawienia; wdrożenie profilaktyki p/tężcowej i antybiotyków; wyrównanie zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej

Chirurgiczne (jednoczasowo) - od obwodu centralnie, unieruchomienie międzyszczękowe na ok. 2-3 tygodnie, w razie ubytków pobiera się kości z talerza biodrowego (autoprzeszczep).

Złamanie środkowego piętra części twarzowej czaszki wywołane przez niskie urazy twarzowe o bocznej strefie przyłożenia:

• Złamanie izolowane dna oczodołu (ZIDO)

• Złamanie jarzmowo- oczodołowe (ZJO)

• Złamanie jarzmowo-szczękowo-oczodołowe (ZJSO)

• Złamanie izolowane dna oczodołu

• Uderzenia piłki tenisowej

• Uraz kostny mały ale niesie groźne następstwa i powikłania: dwuoczne widzenie, opadanie powieki, zachwiane równowagi oczno-ruchowej

• Złamanie jarzmowo-oczodołowe

• Uraz z boku

• Uraz pokonuje kość jarzmową; prowadzi do uszkodzenia (złamania) dolnego brzegu oczodołu, grzebienia i łuku jarzmowego z bocznym kątem oczodołu

• Złamanie i przemieszczenie masywu jarzmowego i oczołodołowego może pociągnąć za sobą:

• przemieszczenie kąta bocznego oka

• opadanie powiek

• asymetrię twarzy (okolica boczno-przyśrodkowa)

• afunkcję żuchwy (zablokowanie wyrostka dziobiastego) uniemożliwienie ruchu odwodzenia żuchwy

• podwójne widzenie - następstwo krwiaka lub obrzęku, ustępuje po około 10 dniach

• Wskazania do leczenia: zmiany anatomiczne i czynnościowe; zaburzenia odwodzenia żuchwy; asymetria; afunkcja

Złamanie jarzmowo-szczękowo-oczodołowe

• Uraz pada z boku na powierzchnię kości jarzmowej, rozchodzi się dalej wzdłuż słupa jarzmowego i łuku podoczołodołowego Sichera na szczękę

• Charakterystyczną cechą jest złamanie dna oczodołu

• Objawy: podwójne widzenie (świadczące o złamaniu dna oczodołu)- nie ustępuje samoistnie; zapadanie się gałki ocznej w głąb oczodołu

• Wskazania do leczenia: zaburzenia czynnościowe układu wzrokowego- trwałe podwójne widzenie; enoftalmia; obniżenie gałki ocznej; szpecąca asymetria i boczne zniekształcenie twarzy; nieprawidłowy zgryz; upośledzeni odwodzenia żuchwy

• Leczenie: rekonstrukcja brzegów oczodołu; odprowadzenie przepukliny.

® 2006 AŁ

3

---