Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie
Instytut Ochrony Zdrowia
Pielęgniarstwo
Praca samokształceniowa z przedmiotu: Podstawy pielęgniarstwa - ćwiczenia
„Udział pielęgniarki w pobieraniu materiałów do badań laboratoryjnych - pobranie moczu i kału do badań (badanie ogólne moczu i kału, badanie bakteriologiczne moczu, badanie kału na krew utajoną, badanie kału na obecność jaj pasożytów - parazytologiczne)”
Joanna Rymkiewicz
Nr indeksu: 15069
Wykładowca: mgr Mirosława Więcek
Leszno, 30.04.2012 r. Rok akademicki 2011/2012
Semestr II
Mocz to (łac. urina) - uryna, płyn wytwarzany w nerkach i wydalany z organizmu, zawierający produkty przemiany materii bezużyteczne lub szkodliwe dla ustroju. Dobowa ilość moczu wydalanego przez zdrowego człowieka waha się od 600 do 2500 ml. Zależy ona od wielu czynników, m.in. ilości spożytych płynów i temperatury otoczenia.
Pobranie moczu do badania ogólnego:
Pielęgniarka zapoznaje się ze zleceniem lekarskim, higienicznie myje ręce, zakłada rękawiczki jednorazowego użytku oraz przygotowuje odpowiedni sprzęt (basen, papier toaletowy, miska, dzbanek z ciepłą wodą, mydło, myjka, miska nerkowata, parawan, rękawiczki, pojemnik na mocz z zakrętką) i otoczenie (warunki intymności). Następnie, informuje pacjenta o celu i przebiegu badania. Po uzyskaniu zgody chorego, ustala czas wykonania i współpracę z nim, nie zapominając o uświadomieniu pacjenta, aby przez 8-12 godzin przed pobraniem moczu, nie spożywał posiłków i płynów. W dalszej kolejności, przynosi parawan do sali chorego, rozbiera go z dolnej części bielizny osobistej, układa pacjenta na basenie z rozstawionymi nogami, robi „budkę” z wierzchniego przykrycia, podmywa pacjenta oraz osusza krocze ręcznikiem. Prosi pacjenta, by oddał mocz do basenu, w tym momencie podstawia odpowiedni pojemnik i zbiera około 50-100 ml próbki ze środkowego strumienia. Dalej, zamyka i odkłada pojemnik, osusza krocze pacjenta papierem toaletowym, usuwa basen i pomaga w ubraniu się. Po pobraniu moczu do badań, pielęgniarka uporządkowuje materiał, sprzęt i otoczenie, informuje pacjenta o terminie otrzymania wyniku, higienicznie myje ręce. Podpisuje i odsyła pojemnik z moczem do laboratorium, nie zapominając o udokumentowaniu wykonania czynności.
Pobieranie moczu do badania bakteriologicznego:
Pielęgniarka zapoznaje się ze zleceniem lekarskim, higienicznie myje ręce, zakłada rękawiczki jednorazowego użytku oraz przygotowuje odpowiedni sprzęt (jałowy pojemnik na mocz, basen, papier toaletowy, preparat antyseptyczny, jałowe gaziki, jałowa pęseta, jałowa miseczka, jałowy roztwór 0,9% NaCl, rękawiczki, miska nerkowata, parawan) i otoczenie (warunki intymności). Następnie, informuje pacjenta o celu i przebiegu badania. Po uzyskaniu zgody chorego, ustala czas wykonania i współpracę z nim. Następnie, przynosi parawan do sali chorego, rozbiera go z dolnej części bielizny osobistej, układa pacjenta na basenie z rozstawionymi nogami, robi „budkę” z wierzchniego przykrycia. Podstawia tacę z przyborami do mycia na łóżku, nalewa preparat antyseptyczny do jałowej miseczki, zanurza w niej gaziki. W dalszej kolejności, pielęgniarka myje ujście cewki moczowej gazikami za pomocą pęsety. U kobiety rozchyla wargi sromowe większe lewą ręką, a prawą myje, wraz z wargami sromowymi mniejszymi cewką moczową. Natomiast, u mężczyzny zsuwa napletek lewą ręką, a prawą myje żołądź prącia. Dalej, spłukuje mytą okolicę jałowym roztworem 0,9% NaCl, prosi pacjenta, by oddał całość moczu do basenu. W tym momencie podstawia odpowiedni pojemnik i zbiera około 10 ml próbki ze środkowego strumienia. Natychmiast zamyka pojemnik, osusza krocze papierem toaletowym, usuwa basen i pomaga założyć bieliznę osobistą. Czynności końcowe pielęgniarka, wykonuje identycznie, jak przy pobieraniu moczu do badania ogólnego.
Kał to odpadowe produkty procesu trawienia, powstające w jelicie grubym. Badania kału stanowi jedną z podstawowych analiz wykonywanych w chorobach przewodu pokarmowego i obejmuje badanie ogólne, bakteriologiczne, parazytologiczne oraz badania kału na krew utajoną.
Pobieranie kału do badania ogólnego:
Pielęgniarka zapoznaje się ze zleceniem lekarskim, higienicznie myje ręce, zakłada rękawiczki jednorazowego użytku, maskę na usta oraz przygotowuje odpowiedni sprzęt (jednorazowy pojemnik na próbkę kału z łopatką, papier toaletowy, rękawiczki, maska na usta, przybory do podmycia, w przypadku kobiet - dwa baseny, w przypadku mężczyzn - basen i kaczka) i otoczenie (warunki intymności, dobre oświetlenie). Następnie, informuje pacjenta o celu i przebiegu badania. Po uzyskaniu zgody chorego, instruuje pacjenta o możliwości i sposobie samodzielnego pobrania próbki kału do badania oraz o zasadach, jakich należy przestrzegać pobierając próbkę. W dalszej kolejności pielęgniarka ocenia stan pacjenta, decydując czy myć krocze. Układa pacjenta na basenie, osusza krocze papierem toaletowym, podkłada basen pod pośladki chorego. Gdy pacjent odda stolec, wysuwa basen, rozpakowuje pojemniki na kał, pobiera łopatką kał z basenu (nie zapominając, aby nie mówić, nie kaszleć i nie kichać). Pielęgniarka, umieszcza próbkę w pojemniku i szczelnie zamyka, jeśli jest taka potrzeba, podmywa pacjenta lub podaje papier toaletowy. Czynności końcowe pielęgniarka, wykonuje identycznie, jak przy pobieraniu moczu do badania ogólnego. Jednak nie zapomina o dostarczeniu materiału do laboratorium do 2 godzin od chwili oddania stolca.
Pobieranie kału do badania parazytologicznego:
Procedura pobierania kału podobna jak w przypadku badania ogólnego, jednak wykonuje się je kilkakrotnie, najczęściej 3 razy, w odstępach 3-5 dniowych. Pielęgniarka pobiera materiał z różnych miejsc próbki kałowej i w ilości nie mniejszej niż 10g. Najlepsze wyniki diagnostyczne uzyskuje się podczas badania świeżo oddanego ciepłego kału. Kał powinien być oddawany do czystych i suchych pojemników, następnie przekładany przez pielęgniarkę do pojemników transportowych lub naczyń wypełnionych płynem konserwującym. W niektórych przypadkach pielęgniarka pobiera kał po uprzednim podaniu na zlecenie lekarza środków przeczyszczających lub zrobieniu lewatywy. Jeśli stolec jest luźny, biegunkowy lub po środkach przeczyszczających, oddaje bezzwłocznie do laboratorium lub konserwuje. Pielęgniarka dostarcza do laboratorium cały oddany kał, gdy celem badania jest stwierdzenie główki tasiemca. W sytuacji, gdy pojemniki na kał nie są zaopatrzone w łopatkę, pielęgniarka umieszcza kał w jałowym pojemniku za pomocą dwóch szpatułek, które po użyciu owija podwójną warstwą ręcznika papierowego i wsuwa do jednej z używanych rękawiczek i odrzuca do odpadów skażonych.
Pobieranie kału do badania na krew utajoną:
Procedura pobierania kału podobna jak w przypadku badania ogólnego, jednak przez 3 dni przed badaniem pacjent musi stosować dietę bezmięsną, wykluczając potrawy zawierające krew, jarzyny zielone, banany, rzepę i chrzan. Dieta powinna być bogata w błonnik i inne substancje nieprzyswajalne. Pielęgniarka nie powinna podawać choremu leków zawierających żelazo, brom, magnez. Do badania, pielęgniarka przesyła kał kilkakrotnie, z różnych wypróżnień. Nie wysyła do laboratorium, jeśli u pacjenta występują krwawienia z żylaków, odbytu lub podczas miesiączki. Informuje pacjenta, aby zwrócił uwagę na sposób mycia zębów, gdyż zbyt twarda szczoteczka, może uszkadzać dziąsła doprowadzając do ich krwawienia, co może być przyczyną wykrycia krwi w kale. Do badania nie musi używać jałowego basenu.