2.PSYCHOPATIA I SOCJOPATIA
Mimo różnic istniejących w poglądach na psychopatię między poszczególnymi autorami, panuje jednak prawie ogólna zgoda, że psychopaci nie są w całej pełni normalni psychicznie. Istnieje również prawie ogólny pogląd, że nie są oni chorzy psychicznie, a wykazują jedynie pewien defekt psychiczny, kalectwo, które z reguły jednak nie upośledza ich inteligencji, chociaż niekiedy może być ona obniżona. Defekt ten nie jest przy tym spowodowany możliwymi obecnie do stwierdzenia zmianami organicznymi mózgu. Mówiąc o psychopatiach często używa się określenia „osobowości psychopatyczne”. Ma to na celu zaakceptowanie, że istniejące u psychopatów anomalie dotyczą zorganizowanej struktury cech indywidualnych i sposobów zachowania, które decydują o specyficznych sposobach przystosowania się do środowiska społecznego, a ściślej życia społecznego. Położenie nacisku na osobowość i tym samym więc na przystosowanie do życia społecznego, ma szczególne znaczenie, ponieważ tym co najbardziej rzuca się w oczy u psychopatów, jest właśnie brak lub niedostatek tego przystosowania. Zjawisko to jest spowodowane odchyleniami o typie kalectwa psychicznego w zakresie przede wszystkim popędów, uczuć sposobu i tempa reagowania na bodźce zewnętrzne , wyobraźni i woli. Często bywa ono dodatkowo pogłębione niekorzystnymi wpływami środowiska oraz powstaniem przyzwyczajenia do określonego sposobu życia i postępowania.
Zdaniem K. Schneidera „osobowości psychopatyczne” są takimi anormalnymi osobowościami, które same cierpią z powodu swojej anormalności albo z powodu ich anormalności cierpi społeczeństwo.
Etiologii psychopatii nie można podać w sposób jednoznaczny, nie budzący wątpliwości. Nawet rozważania dotyczące tego problemu natrafiają na ogromne trudności, ponieważ samo pojęcie psychopatii jest mało precyzyjne oraz jest sprawą dyskusyjną, czy psychopatię w ogóle można traktować jako jednostkę nozologiczną. Nie wnikając głębiej w to zagadnienie można stwierdzić, że przyczynami psychopatii mogą być te wszystkie czynniki, które mogą powodować odchylenia o typie kalectwa psychicznego w zakresi przede wsyzstkim popędów, uczuć, sposobu i tempa reagowania na bodźce zewnętrzne, wyobraźni oraz woli o takim nasileniu lub tego rodzaju, że uniemożliwiają one pełne przystosowanie do życia społecznego. Odchylenia te nie mogą być jednak związane przyczynowo z możliwymi obecnie do stwierdzenia zmianami organicznymi mózgu, nie mogą być również tylko wynikiem oddziaływania niekorzystnych czynników wychowawczych ewentualnie stanowić zespołu objawów jakiejś innej określonej jednostki chorobowej.
W tej sytuacji więc przyczyną psychopatii może być prawdopodobnie dziedziczność, aberracje chromosomów ewentualnie inne jakieś czynniki, których na razie nie znamy. Nie można również wykluczyć, że przyczyną psychopatii może być jednocześnie kilka czynników, łącznie z dodatkowym oddziaływaniem niekorzystnych czynników wychowawczych.
Psychopatie są wprawdzie defektem psychicznym, ale ujawnienie się tego defektu może nastąpić w dość dużym przedziale czasu. Wydaje się, że szczególnie często ujawnia się on około 9 - 11 roku życia.
Zaburzenia osobowości, które daję się zaobserwować po raz pierwszy w kilka lat po zakończeniu pokwitania lub jeszcze później, mimo że mogą być podobne po psychopatii, z reguły nie są psychopatami.
Psychopatie jako defekt psychiczny cechuje raczej stabilność, mimo to jednak występuje w nich pewna dynamika.
K.Schneider stoi na stanowisku że „osobowości psychopatyczne” należy rozpatrywać w sposób podobny jak osobowości normalne. Prawie wszystko co Dotyczy osobowości normalnych, dotyczy również i „osobowości psychopatycznych”.
Zasadnicze cechy osobowości mają charakter wrodzony, nie należy jednak pojmować ich sztywno każda osobowość rozwija się, zmienia. Zmiany osobowości, będące następstwem przemian jej somatycznego, biologicznego podłoża, przebiegają zgodnie z biologiczną krzywą życia. Rozwój zmiany osobowości dokonują się jednak nie tylko na podstawie czynników biologicznych, wielki wpływ wywierają również indywidualne doświadczenia, przeżycia, otoczenie, wychowanie, nauka. Ten sam proces biologiczny na skutek wpływów zewnętrznych może mieć różne znaczenie, różnie przejawiać się.
Właściwości psychiczne psychopatów, które wpływają negatywnie na ich zdolność przystosowania się do życia społecznego, mogą ulegać zaostrzeniu - dekompensacji lub załagodzeniu - kompensacji.
Leczenie psychopatii należy pojmować nie w sensie ściśle lekarskim, lecz wychowawczym. W większości przypadków jest ono zresztą bardzo problematyczne, jeżeli ma się do czynienia z osobami dorosłymi. U dzieci psychopatycznych właściwym wychowaniem można osiągnąć niekiedy dobre i względnie trwałe wyniki.
Ogólnie przyjętej klasyfikacji psychopatii nie ma. Jedną z najbardziej znanych jest klasyfikacja psychopatii opracowana przez K.Schneidera, który wydzielił i opisał następujące zasadnicze typy osobowości psychopatycznych.
Psychopaci hipertymiczni - są to osoby aktywne o wesołym usposobieniu i żywym temperamencie. Nierzadko są oni dobrotliwi, gotowi do udzielania pomocy, wydajnie pracujący, ale powierzchowni i niedokładni, nie można na nich polegać, cechuje ich nierozważna pewność siebie i optymizm. Zachowanie ich jest często bez dystansu, bardzo swobodne.
Psychopaci depresyjni - są to ludzie spokojni, brakuje im wiary w siebie, ufności, przede wszystkim widzą odwrotną stronę, nic nie jest pogodne wszystko jest przez coś zakłócone. Pochłaniają ich rozmyślania oderwane od codziennych zadań. Jeżeli nie mają oni rzeczywistych kłopotów, to wyszukują sobie jakieś nierealne zmartwienia.
Psychopaci niepewni siebie - ludzi tych cechuje ich skrępowanie i nieśmiałość. Ich skrupuły, wątpliwości i niedostatek samopoczucia mogą dotyczyć wszystkiego, szczególnie jednak często są związane z problemami etycznymi.
Psychopaci fanatyczni - u osób tych istnieje tendencja do powstawania idei nadwartościowych, które ich całkowicie opanowują i pobudzają do działania, starają się dochodzić za wszelką cenę do swoich słusznych lub często wątpliwych praw.
Psychopaci żądni uznania - są to osoby które cechuje sztuczność i próżność. Istniejąca u nich tendencja do zwracania na siebie uwagi otoczenia może przejawiać się ekscentrycznością, niezwykłością wypowiadanych poglądów i zachowania się oraz niestosownością publicznych wystąpień.
Psychopaci o chwiejnym nastroju - osoby te charakteryzuje nagłe występowanie stanów uczuciowych nacechowanych obniżeniem nastroju oraz jednocześnie drażliwością.
Psychopaci wybuchowi - są to osoby, które z najsłabszych przyczyn unoszą się gniewem.
Psychopaci chłodni uczuciowo - osoby te cechuje zupełny brak współczucia, litości, wstydu, poczucia honoru, skruchy, sumienia.
Psychopaci o słabej woli - są oni niezdolni do przeciwstawiania się oddziaływujących na nich wpływom.
Psychopaci asteniczni - są to przede wszystkim osoby, które czują się niepełnowartościowe psychicznie. Skarżą się one najczęściej na ogólną małą sprawność, niezdolność do koncentracji, złą pamięć. Bardzo często pojawiają się u nich zaburzenia czynnościowe o charakterze nerwicowym.
„Międzynarodowa klasyfikacja chorób urazów i przyczyn zgonów” przyjęła następujący podział zaburzeń osobowości:
Osobowość paranoidalna - osobowość nieprawidłowa o szczególnie zaznaczonej sensytywności, zawiści, uporze.
Osobowość cyklotymiczna - zaznaczają się stałe odchylenia od przeciętnego poziomu nastroju
Osobowość schizoidalna - unikanie szerszych kontaktów, samotnictwo, chłód uczuciowy
Osobowość wybuchowa - niestałość nastroju, wybuchy złości
Osobowość anankastyczna - stałe poczucie niepewności, upór
Osobowość histeryczna - zależność od innych osób, niestałość i płytkość uczuć, teatralność
Osobowość asteniczna - brak inicjatywy, samodzielności
Osobowość antysocjalna
Współcześnie terminu "psychopatia" używa się w psychiatrii rzadko, ze względu na jego zdecydowanie pejoratywny charakter. Pomimo że psychopatów na świecie nie brak, określa się ich inaczej: jako osobowość nieprawidłową, antysocjalną, dyssocjalną. Wcześniej mówiło się o "nerwicy charakteru", "utrwalonych zmianach osobowości", "socjopatii" czy też "niedojrzałości emocjonalnej". Samo słowo "psychopatia" nie ma negatywnego znaczenia, oznacza ni mniej ni więcej tylko cierpienie (z gr. pátheia) psychiczne. Powinno się zatem odnosić do wszystkich pacjentów psychiatrycznych, do wszystkich ludzi z zaburzeniami psychicznymi. Ale odnosi się do pewnej szczególnej grupy - osób z utrwalonymi zmianami osobowości.
Każdy człowiek posiada pewien zasób zachowań i postaw, pewien system wartości, który pozwala mu zachować równowagę w otaczającym go świecie. Osobowość określa sposób myślenia, emocje i zachowania jednostki. Są to cechy silnie wpojone, wyznaczające nasz styl życia. Zaburzenia osobowości pojawiają się, gdy cechy te są niepodatne na zmianę i utrudniają przystosowanie do warunków otoczenia. Powodują niemożność funkcjonowania społecznego czy też subiektywnie złe samopoczucie. Zaburzenia osobowości ujawniają się już w okresie młodzieńczym i mogą się utrzymywać przez całe życie.
Kurt Schneider, wybitny niemiecki psychiatra, określił psychopatę jako człowieka, który sam cierpi i (lub) u innych wywołuje cierpienie. Zatem jego "psychopatyczne działania" skierowane są zarówno do wewnątrz, jak i na zewnątrz. Schneider mówił o cierniu, którym osobnik psychopatyczny rani nie tylko wszystkich dookoła, ale i siebie samego.
Rodowód psychopatii, czyli osobowości nieprawidłowej sięga pierwszych klinicznych opisów autorstwa "ojca nowoczesnej psychiatrii" Filipa Pinela (tego samego, który "zrzucił kajdany" chorym psychicznie). Pinel opisywał przypadki społecznie nieprzystosowanych wzorców zachowania oraz zaburzonych uczuć. Choćby przypadek arystokraty, człowieka wykształconego i rozumnego, który nie znosił ograniczania swoich dążeń - zabijał psa, jeśli nie gonił zwierzyny w czasie polowania, konia, który nie chciał galopować, a nawet wieśniaczkę, która ośmieliła się zwrócić mu uwagę. Czyny te nie wywoływały w nim żadnego poczucia winy.
Pinel nazywał takie przypadki manią bez delirium (rok 1813). Z kolei Prichard w 1835 r. użył pojęcia "obłęd" lub "zwyrodnienie moralne" (moral insanity), charakteryzującego się degradacją lub brakiem uczuć moralnych i jednocześnie nie zaburzonymi funkcjami intelektualnymi.
U ludzi tych, jak pisał, "siła kierowania własnym postępowaniem została zatracona lub poważnie upośledzona, w wyniku czego jednostki takie nie są zdolne prowadzić się przyzwoicie, a także nie potrafią w sposób odpowiedzialny realizować różnych przedsięwzięć".
Pojęcie "psychopatia" w 1891 r. wprowadził Koch, który różnego rodzaju trwałe defekty uczuć, prowadzące do moralnej degeneracji, nazwał upośledzeniem psychopatycznym. Potem używano wielu nazw, które opisywały typ osobowości pozbawionej uczuć złożonych, bezwzględnie nie liczącej się z uczuciami i prawami innych: daltonizm moralny (Maudsley), znieczulenie zmysłu moralnego (Ballet), inwalidztwo moralne (Arnaud), społeczno-fizjologiczna niewrażliwość (Rotenberg), psychopatia amoralna (Birnbaum), oligotymia (Davidson) czy też wspomnianych wcześniej: nerwica charakteru (Alexander) i socjopatia (Partridge). Psychopatia i inne określenia zyskały niebawem zbyt duży zasięg, również populistyczny, i stały się mało operatywne, aby określić zjawiska zachodzące w życiu psychicznym człowieka.
Okazało się, że tak naprawdę to różne "cechy psychopatyczne" można przypisać każdemu człowiekowi. A wielu podziwianych władców, polityków, wybitnych artystów czy młodzieżowych idoli to - według tak szerokiej skali "psychopatycznej" - osobnicy zwyrodniali moralnie (zaburzenie to nie upośledza wszak intelektu).
Ze względu na ten cały miszmasz terminologiczny i typologiczny zaczęto dążyć do uściślenia kryteriów diagnostycznych oraz nazewnictwa. Wprowadzono termin: osobowość nieprawidłowa i powszechnie przyjęto kryteria Cleckleya, według których ludzie z nieprawidłową strukturą osobowości cechowali się trwałą niezdolnością do związków uczuciowych z innymi ludźmi, bezosobowym stosunkiem do życia seksualnego, brakiem poczucia winy, wstydu i odpowiedzialności, dążeniem do natychmiastowego zaspokojenia popędów i potrzeb,
utrwalonym zachowaniem antyspołecznym, autodestrukcyjnym wzorcem życia, niezdolnością planowania odległych celów i przewidywania, nieumiejętnością wyciągania wniosków z własnych doświadczeń (czyli uczenia się), nie dającym się wytłumaczyć logicznie przerywaniem każdej konstruktywnej działalności, brakiem krytycyzmu, nieodróżnianiem granicy między prawdą a kłamstwem, brakiem lęku, nietypową reakcją na alkohol, tendencjami do samouszkodzeń (na przykład "cięcia się"),
częstym szantażowaniem samobójstwem, a przy tym wszystkim - sprawnym zazwyczaj intelektem. Efektem występowania tych cech jest oczywiście niedostateczne dostosowanie społeczne i zazwyczaj, mimo sprawnej inteligencji, brak wykształcenia i zawodu. Osoby te zwykle nie zawiązują stałych związków rodzinnych ani więzi z innymi ludźmi, mają nieuporządkowane życie seksualne.
Często też ulegają nałogom i wchodzą w konflikty z prawem.
Termin: osobowość nieprawidłowa nie utrzymał się długo. Pomimo że jest często używany, to jednak (zapewne ze względu na toczące się od lat dyskusje i trudności w zdefiniowaniu, co jest prawidłowe, a co nie, co normalne i nienormalne) obecnie w Polsce obowiązuje termin: osobowość dyssocjalna. Obejmuje on wcześniej już używane nazwy - osobowość amoralna, antysocjalna, psychopatyczna, socjopatyczna. Aktualne kryteria diagnostyczne osobowości dyssocjalnej według Światowej Organizacji Zdrowia (Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania - X Rewizja) przedstawiono poniżej:
Kryteria diagnostyczne osobowości dyssocjalnej:
bezwzględne nieliczenie się z uczuciami innych;
silna i utrwalona postawa nieodpowiedzialności i lekceważenia norm, reguł i zobowiązań społecznych;
niemożność nawiązywania trwałych związków z innymi przy nieistnieniu trudności w ich nawiązywaniu;
bardzo niska tolerancja frustracji i niski próg wyzwalania agresji, w tym zachowań gwałtownych;
niezdolność przeżywania poczucia winy i korzystania z doświadczeń, a w szczególności z doświadczanych kar;
wyraźna skłonność do obwiniania innych lub wysuwania pozornie możliwych do uznania racjonalizacji zachowań, które są źródłem konfliktów z otoczeniem.
Rozpoznanie zawsze należy stawiać ostrożnie, wykluczając najpierw inne choroby i zaburzenia psychiczne, na przykład stany maniakalne, schizofrenię, upośledzenie umysłowe czy też inne zaburzenia związane z uszkodzeniem mózgu.
Trzeba pamiętać, że jedna cecha (objaw) o niczym jeszcze nie świadczy, a stwierdzenie jedynie zachowań aspołecznych nie upoważnia do takiej diagnozy.
Zaburzenie to występuje u około 3% populacji dorosłych. Psychopatami kilkakrotnie częściej są mężczyźni. Dlaczego tak jest, nie wiadomo, ponieważ geneza tego typu zaburzeń osobowości nie jest poznana.
Głównie uwzględnia się czynnik biologiczny - dziedziczenie cech po rodzicach lub uszkodzenie układu nerwowego (urazy, infekcje, zatrucia) w okresie ciąży bądź okołoporodowym. Podkreśla się również znaczenie roli środowiska w dzieciństwie (utrwalone patologiczne zachowania rodziców lub grupy rówieśniczej).
Dotychczas nie opracowano skutecznych metod leczenia psychopatów. Na nic się nie zdały próby leczenia farmakologicznego czy zabiegi psychochirurgiczne. Nisko ocenia się też wyniki oddziaływań psychoterapeutycznych (zarówno terapii indywidualnej, jak i grupowej). Niewątpliwie ma to związek ze swoistymi cechami tych pacjentów - niezdolnością do wyciągania wniosków i uczenia się na błędach oraz brakiem krytycyzmu i niedostrzeganiem swoich zachowań jako zaburzonych lub antyspołecznych. Efektem jest brak motywacji do leczenia i nietrwałość uzyskanych zmian. Pewną skuteczność wykazała terapia behawioralna oparta na prostych technikach warunkowania, którą stosowano m.in. w programach resocjalizacyjnych w więzieniach. Rolę wzmocnień pozytywnych odgrywa wówczas pewna manipulacja przywilejami (wolny czas, lepsza praca, stosowanie przepustek).
Socjopatia
W Polsce określenie „socjopatia” odnoszone jest do tych wszystkich przypadków o obrazie podobnym do psychopatii, w których nieprzystosowanie do życia społecznego zostało spowodowane ujemnymi wpływami środowiska.
Uważa się, że osobowość większości socjopatów została niekorzystnie ukształtowana przez niewłaściwe wpływy wychowawcze. U niektórych jednak socjopatów psychopatyczne zachowanie się jest przypisywane wtórnej demoralizacji środowiskowej i traktowane jest jako przyzwyczajenie, nawyk do postępowania i sposobu życia, które są sprzeczne z wymogami społecznymi i porządkiem publicznym.
Socjopatia to zaburzenie którego etologia wyrasta wyłącznie z środowiska. Powodem jej powstania może być nieprawidłowo przebiegająca socjalizacja. Dzieje się tak wtedy gdy dziecko jest pod opieką rodziny niewydolnej wychowawczo.
Socjopatia dzieli się na:
- s. dyssocjalnych (socjopatia). Człowiek chory czerpie z nieprawidłowych wzorców i uczy się nieprawidłowych reguł postępowania. Nie umie się przystosować do życia w społeczeństwie, ponieważ nikt mu nie pokazał jak należy to zrobić.
Socjopata był wychowywany tak, aby utrwalić w nim naganne społecznie zachowania (ukradniesz-dostajesz nagrodę).
- s. antysocjalny (przykład psychopatii). Chory to człowiek okrutny, bezwzględny i wyrafinowany. Ma niedorozwój superego, ludzi traktuje instrumentalnie (hiperinstrumentalizm) jest nieustraszony.
- s. antysocjalny impulsywny. Brakuje mu kontroli nad sobą. Często ląduje w więzieniu.
- s. antysocjalny ?. Ma kontrolę nad sobą.
Wszyscy socjopaci antysocjalni potrzebują ciągłego dostymulowywania CUN. Sytuacja ta może być spowodowana przez wiele czynników, np. geny, szum cywilizacyjny, hałas informacji.
Cechy układu nerwowego
psychopatów.
Istnieje wiele podziałów psychopatów. Psychopaci prymitywni - charakteryzują się słabym rozwojem osobowości, poziom inteligencji w dolnej normie oraz psychopaci wyrafinowani u których IQ jest wysokie i dlatego są szczególnie niebezpieczni. Oczywiście istnieją też typy pośrednie.
Według innego podziału można rozróżnić:
-psychopatów impulsywnych (nie są zdolni do hamowania swoich impulsów)
-psychopatów kalkulatywnych(potrafią odraczać gratyfikację nawet latami, potrafią czekać aż przyjdzie moment, gdy bezpiecznie osiągną swój cel. Potrafią czekać na korzystną sytuację.)
Duzi psychopaci to tacy, których skutki działań są olbrzymie, globalne; mali natomiast najczęściej „pastwią” się nad rodzinami, bliskim otoczeniem.
Osobowość psychopaty to taka, w której istnieją poważne deficyty. Wyróżnia się psychopatie:
1.encefalopatia-jednostka posiada cechy psychopatyczne z powodu uszkodzenia mózgu (przyczyny biologiczne)
2.charakteropatia- posiada osobowość psychopatyczną, funkcjonuje jak psychopata również z przyczyn biologicznych, ale już po za ewidentnym uszkodzeniem mózgu. Przeprowadzono badania, w których okazało się, że mężczyźni z osobowością psychopatyczną posiadają dodatkowy chromosom Y, ale obecnie naukowcy się z tego wycofali.
3.socjopatia-etiologią jest środowisko, czyli sprawy związane z wychowaniem. Na wskutek okoliczności środowiskowych kształtują się psychopatyczne cechy osobowości.
4.homilopatia- jej genezą jest skutek głębokiego deficytu w pewnym okresie życia. To deficyt ważny we wczesnych okresach rozwojowych.
5.psychopatia prawdziwa (właściwa) - - to trwałe niedorozwoje osobowości o nieznanej etiologii.
Etiopatogeneza nie jest dokładnie znana, ale istnieją pewne uwarunkowania:
-biogenne - zależą od wrodzonych właściwości układu nerwowego (z psychopatią się rodzimy). W układzie nerwowym zachodzi bardzo późna mielinizacja czyli bardzo późno się tworzy osłonka mielinowa komórki np. 20,30 lat. W mózgu nie istnieją lub istnieją śladowe (minimalne) połączenia między płatami czołowymi a ośrodkami podkorowymi, które zarządzają prymitywnymi emocjami, popędami. Charakterystyczne jest patrzenie w górę dla aktywizacji starych partii mózgu. I natychmiastowe przełączanie funkcji emocjonalnych na poznawcze.
Stare partie mózgu nadmiernie się rozwijają. U kobiet i mężczyzn zauważa się mniej serotoniny w mózgu, u mężczyzn podwyższony poziom testosteronu, u kobiet obniżony poziom progesteronu.
Psychopaci mają często doskonały węch; jak zwierzęta - nie utracili go w dzieciństwie. Podobno są w stanie wyczuć emocje za pomocą węchu.
Zachowania agresywne są spowodowane uszkodzeniami prawego płata skroniowego lub uszkodzeniem ciała migdałowatego. Sam układ układ wegetatywny u psychopatów jest niezwykle stabilny, dzięki czemu mają tzw. stalowe nerwy.
Psychospołeczne - bierze się również pod uwagę przypadki wczesnodziecięcego zepsucia charakteru pod wpływem ujemnych wpływów środowiskowych.
Spojrzeniu psychopaty brakuje emocji i jest ono tak zimne, jak puste spojrzenie gada. Gadom brakuje limbicznej części mózgu, gdzie rezydują wspomnienia, emocje, uspołecznienie i instynkty rodzicielskie. Psychopaci są opisywani jako „zimnokrwiści”.
Charakterystyka osobowości psychopatycznej.
Scharakteryzować osobowość psychopatyczną jest niezwykle trudno, a to z tego powodu, że do końca nie wiadomo, czy można daną psychopatię zaklasyfikować już do jednostki chorobowej, czy też nie. Kolejną sprawą jest to, że przy błędnej diagnozie na „podstawie pozorów” można jednostce zrobić wielką krzywdę.
Osobowość psychopatyczna to taka osobowość, u której występują poważne deficyty, czyli braki. To braki w wielu dziedzinach, które tworzą pewien cały system. Deficyty te dotyczą głównie:
1uczuciowości wyższej - (głównie społecznej), niekoniecznie w życiu osobistym).
2deficyt superego - deficyty w sferze etycznej, sumienia, moralności - może je znać, ale nie pełnią w jego zachowaniu roli regulacyjnej; lubią usypiać czujność.
3deficyt lęku, wstydu, winy - nie posiadają uczuć, których uczy się nas w dzieciństwie, dlatego nie wiadomo jak socjalizować, ponieważ nie można się odwołać do tych uczuć, gdyż ich po prostu nie mają.
4deficyt konfliktów wewnętrznych - To kompletne przeciwieństwo neurotyzmu. Taka osoba nie miewa problemów z sobą, nie miewa konfliktów wewnętrznych, poziom akceptacji wewnętrznej jest wysoki; kompletny deficyt samokrytycyzmu. Siebie postrzega jako osobę bez zarzutu, jest osobowością narcystyczną.
5deficyt uspołecznienia - jednostka niezdolna jest do tworzenia trwałych związków opartych na więzi, niewyrafinowanych. To nie jest kwestia złej woli, ale niezdolność, nie jest w stanie.
6deficyt wglądu w siebie - ma mniejszy wgląd w siebie niż inne osoby, ale jest w stanie dostrzec u innych osób cechy na podstawie zachowań, których on nie ma; najczęściej uważa te cechy jako balast, ale potrafi je również naśladować!
Osoba psychopatyczna ma do innych ludzi stosunek instrumentalny i manipulatorski. Lubi manipulować, wykorzystywać do własnych celów. Inne osoby dla osoby psychopatycznej to przedmioty, narzędzia do osiągnięcia własnych celów. Najlepszą metodą dla takich osób jest rozpoznać słabe punkty drugiego człowieka. Poziom inteligencji jest taki sam jak u innych ludzi. W przypadku wysokiego ilorazu inteligencji, taka osoba jest bardziej wyrafinowana i niebezpieczna. Zbrodnie są popełniane z niemożliwości zrozumienia oceny swych czynów.Osoby psychopatyczne są bardzo bystre w wychwytywaniu słabych stron ludzi. Psychopaci nie identyfikują się z nikim, nie broni swojego otoczenia, chyba, że jest mu do czegoś potrzebne. Są zazwyczaj dobrymi obserwatorami. Wszystkie swoje zachcianki, spełniają często w „super jedwabnych rękawiczkach”, czego otoczenie nie zauważa. Wysoki poziom testosteronu u mężczyzn i progesteronu u kobiet sprawia, że czują się bezpiecznie, niski poziom serotoniny, że zaburza się u nich afekt. Wysoki poziom testosteronu powoduje, że na twarzach rysuje się szczery uśmiech z powodu poczucia bezpieczeństwa i siły.
*Naczelną rolę u psychopaty pełnią emocje, potem funkcje poznawcze (odwrotnie jak u prawidłowej osobowości). Najistotniejsze są popędy, emocje a dopiero na końcu intelekt.
Mają nietypowy poziom frustracji na stres:
-kalkulatywni - nienormalnie wysoki, potrafią czekać latami na spełnienie swych pragnień, osiąganie celów
-impulsywni - wybitnie niski, nie panują, reagują natychmiast.
W przypadku zaburzeń psychopatycznych można się spotkać z tzw. kłamstwem patologicznym - czyli kłamie się dla samego kłamania, bez celu, nie jest to zdrowe kłamstwo np. aby uniknąć kary, otrzymać nagrodę.
W przypadku niektórych psychopatów występuje również nietypowa reakcja na alkohol - po wypiciu kieliszka, zachowują się tak, jakby wypili większą ilość. Psychopaci kalkulatywni nie potrafią już ukrywać maski, stają się impulsywni. Za pomocą lodowatego spojrzenia potrafią wzbudzić w człowieku lęk.
[Psychopata przeciętnemu człowiekowi kojarzy się z monstrum. Zazwyczaj sa to osoby o ujmującej i ciekawej powierzchowności, pełne uroku.
Wnikliwe badania psychologów, psychiatrów i neurofizyków pozwoliły wyodrębnić cechy, które charakteryzują osoby psychopatyczne. Zalicza się do nich:
~pozorny urok i gładkość
~egocentryzm
~brak poczucia winy i skrupułów
~niedorozwój emocjonalny
~brak empatii
~brak odpowiedzialności
~patologiczne kłamstwo (kłamanie dla kłamania)
~podatność na nudę, potrzebę stymulacji
~impulsywność
~brak kontroli.
Psychopaci często noszą maski normalności!
Normy społeczne rozumieją tylko na poziomie werbalnym, często je doskonale znają, aby wykorzystać do obrony siebie. Psychopaci nie potrafią biernie unikać kary, biernie tzn. przez zaniechanie czynności. Świetnie natomiast radzą sobie z aktywnym unikaniem odpowiedzialności za czyny. Badania Schallinga wykazują niskie występowanie lęku psychicznego i normalny poziom lęku biologicznego.
Rokowanie, terapia resocjalizacje psychopatów.
To, że ktoś urodził się psychopatą, nie oznacza, że koniecznie musi być od razu seryjnym mordercą; chociaż posiada deficyty nieakceptowane społecznie. Wielu psychopatów obwinia naszą brutalną kulturę o karanie ich żądz.
Jeśli ktoś urodził się z trwałym zaburzeniem psychopatycznym, na dzień dzisiejszy rokowanie jest żadne; taki już zostanie. Istnieje powiedzenie, że jeżeli ktoś wyleczył psychopatę, to nie był to psychopata. Nie ma dotychczas żadnych rezultatów w leczeniu psychopatów.
W przypadku czystej psychopatii, osobowość jest trwale niezmienna, trwała i nigdy się nie zmienia w przeciwieństwie do ludzi normalnych. W przypadku encefalopatii, np. guz rokowanie jest dobre.
[Psychopaci mają pełną świadomość swych czynów, dlatego mogą odpowiadać przed sądem. Jednak żadna forma resocjalizacji na dzień dzisiejszy NIE JEST skuteczna. Przestępstwa potrafią drobiazgowo planować nawet w trakcie odbywania kary. Dobrze znoszą trudne warunki np. w obozach, więzieniach.
Na nic się zdały próby leczenia farmakologicznego czy zabiegi psychochirurgiczne. Terapia grupowa i indywidualna też nie przynosi efektów. Ma to związek z niezdolnością do wyciągania wniosków i uczenia się na błędach. Pewną skuteczność wykazała terapia behawioralna oparta na manipulacji przywilejami (wolny czas, lepsza praca, przepustki).
Psychopaci nie odczuwają potrzeby poprawiania siebie, najchętniej „poprawiliby” tych, którzy chcą ich korygować. Psychopatia jest dosyć słabo zbadana. Można powiedzieć, że psychopaci to takie ludzkie czarne dziury.
Należy być bardzo ostrożnym w nazywaniu kogoś psychopatą, gdyż zniekształcenie rzeczywistości występuje również u zdrowych ludzi. Należy też wykluczyć zaburzenia i psychozy.