Nauki pomocnicze(1), Supersiatkareczka


Bibliografia:

1.jedna z dyscyplin wchodzących w skład bibliologii

2.metodyka tworzenia spisów bibliograficznych

3.uporządkowany spis dokumentów

Znaczenie pojęcia:

-Pierwotnie słowo to znaczyło techniczną czynność pisania lub powielania książki

-bibliograf-kopista (V w.p .n.e. Grecja) to pisarz skarg sądowych, nie przeznaczonych do publikacji

-XVIII w.-oznaczenie spisu książek/sporządzenie opisu ksiąg

-XVIII/XIX w.-nauka o książce

Biblioteka:

  1. miejsce, w który znajdują się książki (budynek, lokal)

  2. księgozbiór

  3. instytucja, która gromadzi i udostępnia książki

Bibliognozja: nauka o poznaniu książki

Bibliologia: wiedza o książce w sensie najogólniejszym

3 aspekty

1.produkcja

2.upowszechnienie

3.czytelnictwo

Bibliofilstwo: miłośnictwo, zbieractwo, znawstwo książek

Dokument +podział:

1.pismo urzędowe

2.utrwalony wyraz myśli ludzkiej(np. książka)

3.każdy przedmiot służący do stwierdzenia lub udowodnienia jakiegoś faktu

Podział:

1.Graficzne/tekst wyrażony za pomocną odpowiedniego zespołu znaków/

-druki samoistne(np. książka)

-druki niesamoistne-artykuły w czasopismach i drukach zwartych

2.Niegraficzne /rękopis, manuskrypt/

-audiowizualne (np. płyta, kaseta,fotokopia, mikrofilm)

Stopka drukarska(metryka drukarska)

Zawiera m.in. takie informacje jak: drukarnia, nakład adres wydawniczy, rodzaj papieru, data ukończenia druku, data oddania maszynopisu do składania nazwa wydawnictwa...

Kryptograf: pisarz, który posługuje się odmiennym systemem znaków, zrozumiałym tylko danej grupie odbiorców.

„Polonica”: (termin powstał w XXw.)

-dokumenty polskie lub dotyczące Polski

-czasami używane jedynie w odniesieniu do książki

Kryptonim:

1.Pseudonim utworzony z inicjałów lub kombinacji liter zmyślonego lub prawdziwego imienia i nazwiska, a także wyraz z nich utworzony

2.Wyraz lub tylko litera zastępująca właściwą nazwę

Monografia bibliograficzna: poświęcenie szczególnej uwagi jednemu tematowi lub jednej osobie.

Kryptobibliografia:bibliografia podana w dużym podręczniku/np. historii lit. polskiej/, słowniku, encyklopedii, monografii historycznoliterackiej, itp.

Rękopis=manuskrypt: każdy tekst utrwalony ręcznie;cechy indywidualne, niepowtarzalny/np. list/

Inkunabuł:

-publikacje od czasu powstania druku do roku 1500

-nazywane pierwocinami grafiki i kryptografii

-XVIIw. Termin określał wczesne czasy drukarstwa lub pierwsze wczesne druki

-pierwsze inkunabuły datuje się na rok 1454, 1455 /”Listy odpustowe Gutenberga”/

Starodruki:

-publikacje od czasu wynalezienia pisma do roku 1800(w tym inkunabuły)

-cechują się własnoręcznym wykonanie wszystkich materiałów(papier,ilustracje,oprawy...)

Archiwalia:

-pismo stwierdzające lub poświadczające pewien stan prawny na rzecz odbiorcy

-sporządzone zgodnie z obowiązującym w danym czasie prawami(przepisami)

Inskrypcja:

1.tekst epigramatyczny utrwalony na materiale twardym(kamień,metal)(nagrobek,moneta)

2.dawno w Polsce wpis aktu prywatnego do ksiąg grodzkich lub ziemskich(testament)

3.Formuła dokumentu rękopiśmiennego

Kodeks:

1.zbiór przepisów prawnych;podstawa postępowania sądowego (kodeks pracy)

2-.forma książki z czasów antycznych(zamiast zwoju)

-w Rzymie woskowe tabliczki związane ze sobą, na których pisało się rylcem

-w średniowieczu jedyna forma książki z pergaminowymi lub papierowym kartami

Inedita:różnego rodzaju teksty nie ogłoszone drukiem

-nie przeznaczone do publikacji (list)

-przeznaczone do publikacji(wiersz)

-nie wydane za życia autora

-wydane po raz pierwszy po śmierci autora

Synopsis: przegląd ogólny, zestawienie

-zbiór artykułów różnych autorów na jeden temat

Antologia:

-wybór opublikowanych wcześniej całości,fragmentów lub sentencji z różnych dzieł

-co najmniej trzech autorów

-wydane przez wydawcę naukowego, który nadaje własny tytuł

-kryteria doboru antologii:

+językowe

+chronologiczne

+narodowe

+tematyczne

+określony gatunek lub kierunek

Almanach:

1.rocznik zawierający dane kalendarzowe +porady,sentencje,przysłowia,przepowiednie, itp.

2.periodyk lub druk zwarty okolicznościowy, w którym są pierwsze próby prac literackich i naukowych różnych autorów

3.w średniowieczu- tablice kalendarza astronomicznego

Almanach gotajski: rocznik wydawany w mieście Gotha(w języku francuskim i niemieckim)

Chrestomatia:

-zbiór krótkich utworów lub fragmentów dzieł oryginalnych lub tłumaczonych

-zakres literatury pięknej lub określonej nauki

-opatrzona komentarzami

-przeznaczenie:cel dydaktyczny (najczęściej nauka języka)

Podręcznik:książka przeznaczona do celów dydaktycznych

-używane pod kierunkiem nauczyciela (dydaktyka)

+wykładowy-syntetyczny wykład wiedzy dostosowany do programu

+tekstowy-czytanki

-droga samouctwa (autodydaktyka)

+wykładowy

Encyklopedia:

-zawiera krótkie informacje lub dłuższe artykuły

-rozprawy z zakresu wszystkich dziedzin lub jednej dziedziny

-ilustracje,mapy,tabele,itp.

-na końcu hasła bibliografia załącznikowa

-najczęściej dzieło zbiorowe

-ze względu na zakres treści:

+ogólne(powszechne)

+specjalne

-ze względu na objętość:

+podręczne

+średnie

+wielkie

-ze względu na układ haseł:

+abecadłowy(słowniki encyklopedyczne)

+rzeczowy(np. dziedzina)

Słowniki:

1.-zbiór wyrazów danego języka (lub kategoria wyrazów) w układzie abecadłowym lub rzeczowym

-wyjaśnia znaczenia w tym samym lub innym języku

-większe słowniki podają dodatkowe informacje(np. etymologia,wymowa,cytaty,synonimy,itp.)

Podział słowników:

-filozoficzne-jeden język

-językowe-co najmniej dwa języki

-specjalne-poświęcone określonym dziedzinom wiedzy

2.Słownik tematyczny=katalog przedmiotowy

-hasła w układzie abecadłowym

-określa wartość treściową dzieła

Rodzaje słowników:

-językowe (narodowe, wyrazów obcych, cytatów, itp.)

-dziedzin i zagadnień-łączy zadania słowniki i encyklopedii specjalnej

-bibliograficzne-układ abecadłowy, zbiór sylwetek bibliograficznych (wg różnych kryteriów)

+ogólne-rejestr osób ze wszystkich dziedzin życia

+międzynarodowe

+ narodowe-osoby nieżyjące

+Who is who-osoby żyjące

+ specjalne-poświęcone osobom działającym w jednej dziedzinie

+zbiorcze indeksy do wielkich bibliografii lub encyklopedii

-pseudonimów

+rozszyfrowanie prawdziwego nazwiska osoby występującej pod np. kryptonimem

+alfabetyczny rejestr pseudonimów+nazwisko prawdziwe

+alfabetyczny rejestr nazwisk+pseudonim

Bibliografia a katalog:

RÓŻNICE:

-bibliografia rejestruje książki dostępne w wielu bibliotekach-katalog w konkretnej

-bibliografia rejestruje książki w wielu egzemplarzach-katalog jeden konkretny egzemplarz

bibliografia uwzględnia elementy wspólne całemu wydaniu-katalog te elementy i cechy indywidualne dla danego egzemplarza w zbiorze

-katalog nie może być traktowany jako bibliografia(kiedyś wymiennie)

-porządny katalog biblioteki specjalnej daje pożądane wskazówki-zastępuje bibliografię

-to samo zadanie co bibliografia pełni odpowiedni dział, właściwie zrobionego katalogu wielkiej biblioteki narodowej

Bibliografia a historia literatury: (określone przez Estreichera)

-bibliografia poprzedza historię literatury

-bibliografia bada zewnętrzne cechy utwory-historia literatury wewnętrzne

-bibliografia jest”skarbcem” dla historii literatury

-bibliografia ogarnia całość produkcji piśmiennej-historia literatury, utwory, które posuwają oświatę do przodu

-bibliografia-szczegółowość, historia literatury-ogółowość

Rodzaje bibliografii:

-analityczna-krótka charakterystyka wzbogacona o zbiór poszczególnych części dzieła

-krytyczna-przy poszczególnych pozycjach pojawiają się uwagi krytyczne

-porównawcza-bada różnice między kilkoma egzemplarzami jednego dzieła

-zalecająca-zaleca specjalnie dobraną literaturę(kryteria doboru-poziom intelektualny)

-załącznikowa(kryptobibliografia)-czasem pełni funkcję przypisów źródłowych

-przeglądy-wiadomość w formie opisowej na dany temat(np. artykuły w czasopismach)

-adnotowana-bibliografia złożona z zasadniczych opisów bibliograficznych + adnotacja

-bibliografii-bibliografia spisów bibliograficznych; informacja o istniejących bibliografiach

-czasopism-rejestruje tytuły wydawnictw periodycznych lub zbiorowych. Często jako rocznik

-krajoznawcza-rejestr piśmiennictwa o danym kraju

-dziedzin lub zagadnień-wielkie działy (medycyna) lub konkretne zagadnienia(bąk)

-księgarska-rejestr publikacji znajdujących się w obiegu księgarskim+cechy ważne dla obiegu

-selektywna-wybiórcza

-kompletna- całość

-rejestrująca-stosuje opis rejestracyjny

-ogólna-całość piśmiennictwa

-specjalna-jedna dziedzina nauki

-narodowa-kraj

-lokalna-miasto

-regionalna-kraina,województwo

-bieżąca-rejestruje nowości wydawnicze

-retrospektywna-rejestr całego dotychczasowego piśmiennictwa lub jego urywku

-prospektywna-rejestr wydawnictw mających się ukazać

Wedle jakich kryteriów dzielimy bibliografię?

Ze względu na:

-dobór materiału/ilość zarejestrowanych dokumentów:

+selektywna

+kompletna

-rodzaj opisu bibliograficznego

+rejestrująca

+adnotowana

-zakres rzeczowy czy materiałowy

+ogólna

+specjalna

-zasięg terytorialny

+narodowa

+regionalna

+lokalna

-zasięg chronologiczny

+retrospektywna

+bieżąca

+prospektywna

-formę wydawniczą

+druki samoistne

+druki niesamoistne

-metoda sporządzania opisu

+prymarne (opracowanie na podstawie samych dokumentów)

+pochodne (opracowanie na podstawie bibliografii prymarnych i innych źródeł)

-większe zainteresowanie treścią

+analityczna

+krytyczna

+porównawcza

Opis bibliograficzny:

-Uporządkowany zespół danych o dokumencie

-służy do jego identyfikacji

-dokonywany z egzemplarza dzieła(prymarnie)

Rodzaje:

-pełny

­-skrócony

-rejestracyjny-skład ->zespół informacji niezbędnych do identyfikacji dzieła.

+krótka forma

+zbudowany z oznajmień i skrótów

+elementy zawsze w tej samej kolejności:

1.dane identyfikujące dzieło piśmiennicze

2.dane wydawnicze

3.dane określające wygląd zewnętrzny

-adnotowany-skład -> opis rejestracyjny + adnotacje (objaśnienia),bliższe inf. o dokumencie

Poszczególne elementy opisu bibliograficznego:

1.Książka-druk samoistny

-nazwisko i inicjał imienia autora książki

-tytuł.podtytuł

-współpracownicy

-wydanie

-części wydawnicze

-adres wydawniczy.

2.Druk zwarty

- strony graniczne

3.Czasopismo

-nazwisko i inicjał autora artykułu

-tytuł. Podtytuł

-współpracownicy

-nazwa czasopisma w „......”

-tom(rok), nr, z

-strony graniczne.

Biblioteka a archiwum:

-rękopisy biblioteczne-produkt osób prywatnych /np. listy, prace naukowe/

-rękopisy archiwalne- rezultat działalności urzędów i instytucji /np. archiwa czasopism/

-historyk literatury do biblioteki

-historyk do archiwum

-w archiwach dokumenty dotyczące bibliografii poszczególnych osób/ np. akt zgonu, ślubu itp./ + rzeczy dokumentarne

Polscy twórcy bibliografii narodowych i ich dzieła: (przyczynili się do rozwoju badań)

-S. Strawolski- „Scriptorum polonicorum hekatontas”(prace ówczesnych uczonych)

-Hoppius, Braun, Hoffman-wiele specjalnych bibliografii

-J.Zauski-„Biblioteka poetów polskich, którzy mową polską pisali”

-J.D.Janocki-„Janociana” - bibliografia krytyczna, sądy o pisarzach

-F.Dentkowski- „Historia literatury polskiej wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych”

„Dykcjonarz poetów polskich”- przełom w bibliografii polskiej

-J.S.Dandke- „Historia drukarń krakowskich”, „Historia drukarń w Królestwie polskim i Wielkim Księstwie Litewskim”, „Historia biblioteki uniwersytetu jagiellońskiego”

-J.Lelewel- „Bibliograficznych ksiąg dwoje”- sposób identyfikacji i opisu ksiąg

-A. Bohatkiewicz- „Rzecz o bibliografii powszechnej”

-P. Jarkowski- ten sam przedmiot patrz wyżej

-K.Estreischer- „Bibliografia polska”

-K.Estreischer (junior)- „Scalona bibliografia polska XIX stulecia”

-W.Wisłocki-„Przewodnik bibliograficzny”

-J.Czubek-„Bibliografia polska”

-Z.Mocarski- „Biuletyn Bibliograficzny”

"Bibliografia polska" Karola Estreichera: wydane w 4 częściach=seriach

PRZEDMIOT:

-druki polskie wydane w Polsce i za granicą

-druki w językach obcych wydane w Polsce

-druki obce wydane za granicą oryginalne lub przetłumaczone-Polaków lub dotyczące Polski

ZAWARTOŚĆ:

-I druki polskie z lat 1800-1880 w układzie alfabetycznym

-II druki polskie z lat 1455-1889 w układzie chronologicznym

-III starodruki polskie w układzie alfabetycznym

-IV druki polskie z ostatnich 20 lat XXwieku (1881-1900)+uzupełnienie do części I

CEL:

-dać świadectwo dorobku kulturowego narodu

-podstawa do prac badawczych w różnych dziedzina wiedzy

-zebranie w jednolitym układzie alfabetycznym haseł autorskich i tytułowych,odsyłaczy

UKŁAD I KOMPOZYCJA HASEŁ:

-alfabetyczne ułożenie nazw osobowych(kryptonimy,nazwiska->odesłanie do postaci właściwych)

-hasła tworzone z jednego rzeczownika dzieła anonimowego lub początek od tytułu

-hasła przedmiotowe

UPORZĄDKOWANIE TREŚCI:

-wykaz katalogów wydawniczych od roku 1603

-hasło”AUTORKA”, po nim przypis-indeks wszystkich polskich kobiet od czasów najdawniejszych wraz z datą publikacji dzieła

-hasło”czasopisma”-alfabetyczny rejestr tytułów polskiej prasy od 1661roku

-hasło ”dramat/dramatycy”-polskie dramaty,obce przełożenia na j.polski->wystawiane na scenie narodowej

-hasło”Jooker Adam”-opis bibliograficzny,indeks do jego dzieła

-inne hasła zaliczane do zestawienia specjalnego-bibliografie zgodne z ogólną koncepcją

Dawny i Nowy Korbut:

PRZEDMIOT:

-uwarunkowania rozwoju piśmiennictwa oraz literatury

-publikacje o instytucjach i prądach literackich

-twórczość oryginalna, edytorska, publicystyczna i rękopiśmienna

ZAWARTOŚĆ: (dot. Dawnego Korbuta)

-I literatura polska XVIII wieku

-II literatura polska XVIII i XIX wieku do roku 1820

-III literatura polska z lat 1820-1863

-IV literatura polska z lat 1864-1914

CEL:

-zasygnalizowanie,że w pracy nad pewnymi tematami mogą być pomocne, istniejące zestawienia szczegółowe

-podręcznik informacyjny dla studiujących nauko dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego

UKŁAD I KOMPOZYCJA HASEŁ:

-chronologiczno-systematyczny

-hasła rzeczowe

-hasła osobowe (życiorys, bibliografia przedmiotowa, bibliografia podmiotowa)

UPORZĄDKOWANIE TREŚCI:

-epoka, wyjaśnienie, lista dzieł, szereg pisarzy

-nazwisko, dane bibliograficzne,bibliografia podmiotowa, przedmiotowa, przy autorach wielu dzieł inf. dotyczące twórczości

-bibliografia podmiotowa: lista wydań w kolejności-> wydania zbiorowe potem indywidualne

bibliografia przedmiotowa: zestawienia bibliograficzne do danego pisarza, monografie, biografie, przyczynki bibliograficzne,na końcu każdego tomu spis rzeczy,tablice chronologiczne

DAWNY A NOWY KORBUT---

PODOBIEŃSTWA

-podstawowy wykaz haseł

-zasada „życiorys, bibliografia przedmiotowa, podmiotowa” (hasła osobowe)

RÓŻNICE:

-nowy poszerzenie zakresu uwzględnianych materiałów i ich krytyczne opracowanie

-większa precyzja informacji

-wprowadzenie w tomach poszczególnych okresów alfabetycznego układu haseł osobowych

-zmiana układu i opisu pozycji

-pogłębienie rozumienia literatury jako części zjawisk społecznych

-dążność do ukazania literatury w jej związkach z „działalnością ideowo-społeczną”

-hasła ogólne i rzeczowe-dążenie do całościowego przedstawienia problemu

-hasła osobowe-uzupełnienie listy autorów

-dodanie literatury pierwszej połowy XX wieku

-pominięcie autorów i haseł nie związanych z literaturą

-wprowadzenie haseł wybitnych badaczy, przedstawicie pogranicznych dziedzin nauki



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nauki pomocnicze, Supersiatkareczka
NAUKI POMOCNICZE FILOLOGII POLSKIEJ, Supersiatkareczka, Nauka, Filologia polska
Szkoły pisma neogotyckiego na Śląsku, Nauki pomocnicze historii
Masa pytań z NPH, ODK, Nauki pomocnicze histori
NAUKI POMOCNICZE FILOLOGII POLSKIEJ
NAUKI POMOCNICZE HISTORII
NAUKI POMOCNICZE HISTORII
specjalizacje i nauki pomocnicze antropologii
Nauki pomocnicze - praca zaliczeniowa wer.2, Filologia Polska
sfragistyka2, archiwistyka I rok, Nauki pomocnicze historii
wenta, ODK, Nauki pomocnicze histori
Referat Nauki pomocnicze, bibliotekoznawstwo, bibliografia
Nauki pomocnicze historii Geografia historyczna
nauki pomocnicze, Histora Archiwalna, Nauki Pomocnicze Historii
nauki pomocnicze historii sredniowiecza, nauki pomocnicze historii
GEOGRAFIA HISTORYCZNA, Nauki pomocnicze historii
Nauki pomocnicze notatki, polon, NOL

więcej podobnych podstron