Tekst jest fragmentem książki

Zrozumieć zarządzanie

Edward Kirejczyk

Wydawnictwo Naukowe PWN

• Jakie zagrożenia i korzyści wiążą się z funkcjonowaniem w organizacjach grup nieformalnych?

Korzyści i zagrożenia związane z funkcjonowaniem wewnątrz organizacji grup nieformalnych zależą przede wszystkim od celów tych grup i sposobów ich osiągania.

Grupy nieformalne przede wszystkim utrwalają wartości społeczne i kulturowe. Jeżeli do wartości kultury organizacyjnej należy szacunek dla pracy, przestrzeganie zawartych umów i uczciwość, grupy nieformalne usprawniają działanie organizacji formalnych. Jeżeli do uznawanych wartości kulturowych należy okradanie pracodawcy i pijaństwo pod płaszczykiem integracji, grupy je wyznające szkodzą organizacji. Dlatego pracodawcy chętniej zatrudniają pracowników z krajów, w których od stuleci ugruntowała się etyka protestancka lub konfucjańska, niż z narodów, w których za kradzież uznaje się zabranie czegoś ziomkowi, ale obcemu już nie.

Kontakty nieformalne ułatwiają funkcjonowanie organizacji. Sprawy urzędowe w tej samej organizacji są załatwiane zupełnie inaczej w zależności od tego czy telefonuje rejonowy kierownik sprzedaży w Rzeszowie do kierowniczki działu księgowości w Poznaniu, czy Wojtek do Anki, nawet jeśli są to te same osoby. Dlatego wiele przedsiębiorstw ponosi wydatki na tworzenie i zacieśnianie kontaktów nieformalnych (mylnie jednak sądząc, że kontakty nieformalne oznaczają kontakty osobiste poza pracą). Grupy nieformalne dają pracownikom poczucie przynależności społecznej, poprawiając ich motywację. Często grupy nieformalne ułatwiają swoim członkom rozwiązywanie problemów prywatnych, ale odciągających od obowiązków zawodowych. Wszystkie wymienione czynniki powodują, że pracodawcy nie powinni dążyć do likwidacji zjawisk i grup nieformalnych.

Natomiast szkodliwe działanie grup nieformalnych może się ujawnić zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych. Zarówno grupy nieformalne, jak ich przywódcy często stymulują rozwój, a następnie przeciwdziałają rozwiązaniu konfliktu. Szczególnie wyraźnie negatywny wpływ grup nieformalnych uwidacznia się w czasie, gdy organizacja wymaga radykalnych zmian. Stawianie skutecznego oporu wobec zmian jest charakterystyczna cechą grup nieformalnych. Konformizm wobec grupy może blokować indywidualne ambicje jej członków. Innym zagrożeniem stwarzanym przez grupy nieformalne jest rozpowszechnianie fałszywych informacji. Stulecia przekłamań i cenzury sprawiły, że w Europie Środkowej ludzie bardziej są skłonni wierzyć plotkom niż oficjalnym informacjom. W skrajnych przypadkach działalność grup nieformalnych może zagrozić przetrwaniu organizacji, w której funkcjonują (a właściwie — w której pasożytują).

---