Cecha wspólna: wysłane nabłonkiem jednowarstwowym płaskim-śródbłonkiem spoczywającym na czasami nieciągłej błonie podstawnej , która jest zbudowana z blaszki podstawnej i siateczkowej

naczynia włosowate: kapilary, śr 7-9um, ściana to śródbłonek spoczywający na bł podstawnej, kom śródbłonka mają połączenia zwarte i szczelinowate (nexus), w mięśniach i tkance nerwowej śródbł i błona podst są ciągłe, w nerkach gruczoł dokrew i kosmkach jelitow obecność porów(okienek)

pericyty-komórki z długimi wypustkami leżące na naczyniu włosowatym po zewnętrznej stronie błony podstawnej, mogą przekształcać się w inne komórki

naczynia włosow zatokowe: 30-40um, pomiędzy kom śródbł są szczeliny, liczne pory, śródbłonkowi towarzyszą makrofagi osiadłe, brak ciągłej błony podst, wątroba, szpik kostny śledzona

diapedeza- przenikanie (komórek) przez śródbłonki ciągłe poprzez złącza komórkowe

trans cytoza- pobieranie pewnych substancji z jednej strony komórki przez endocytozę i wydalaniu jej z drugiej strony przez egzocytozę, pobrana subst przenika przez kom śródbł nie ulegając zmianie

naczynia przedwłosowate: w ścianie na bł podstawnej śródbłonka mają pojedyncze okrężnie ułożone kom mięśniówki gładkiej , które nie tworzą ciągłej warstwy

zespolenia proste i kłęblowate- kłębkow tylko w skórze dłoni warg i małżowiny usznej, w obu zespoleniach w naczyniu łączącym jest nagromadzenie kom kurczliwych mięśniówki gładkiej lub mięśniowo- nabłonkowatych (mioepitelialnych), są unerwione, regulują przepływ przez zespolenie

tętnice: tętniczki- arteriole- małe naczynia o średnicy ok 100um, są właściwym regulatorem przepływu przez naczynia włosowate nazywa się je naczyniami oporowymi

Czynniki napięcia gładki	źródło	Czynniki uwalniające	Efekt działania
Eikozanoidy, prostacyklina PGI2 prostaglandyny typu E Tromboksan TXA2 leukotrieny LTC	Kom śródbłonka szczeg naczyń płucnych, kom tuczne	Mediatory stanu zapalnego	Zmn napięcia Zmn napięcia Zw napięcia Silne zw napięcia
EDRF tlenek azotu	Kom śródbłonka	Acetylochol recept M1 histamina H1 Serotonina S1 Noradrenalina alfa2	Znaczne zmniejszenie napięcia
EDCF1 endotelina	Kom śródbłonka	niedotlenienie	Silne zw napięcia

ich ściana zbudowana jest z 3 zasadniczych warstw: a) błony lub warstwy wewn (tunica intima) cienka zbudowana ze śródbł oraz pewnej ilości włókien spręż b)środkowej tunica media tworzy ją 1-5 warstw okrężnie ułożonych kom mięśniówki gładkiej, zawiera również włókna sprężyste, obficie unerwiona c)zewnętrz przydanka tunica externa - zbudowana z tkanki łącznej luźnej

tętnice- 100um do 1cm- mięśniowe, błona wewnęt to śródbłonek, pod nim cienka warstwa tkanki łącznej luźnej którą od bł środk oddziela bł spręż wewn zbudowana z krzyżujących się włókien spręż. błona środk zbudowana jest z wielu (do 40) warstw okrężnie ułożonych kom mięśn gładkiej połączonych ze sobą desmosomami i sferami przylegania, błonę ich otacza warstwa proteoglikanów które są oplecione włokna mi siateczkowymi i sprężystymi, błona zewn zbudowana jest z tkanki łącznej luźnej z włóknami kolagenowymi i sprężystymi, zawiera naczynia i nerwy

tętnice większe niż 1cm- sprężyste- błona wewn grubsza niż w mięśniowych zbudowana również z tkanki łącznej luźnej, bł spręż wewn składa się z 2 blaszek: wewn i zewn, błona środkowa zawiera niewiele kom mięśn gładkiej jej zasadniczym składnikiem są sprężyste błony okienkowe 40-70, brak bł spręż zewn, bł zewn zbud jest z tkanki łącznej luźnej zawierającej liczne naczynia i nerwy

żyły: zawłosowate- postkapilarne- są szersze od włosowatych, ściana podobna do włosowatych, zawiera pojedyncze nieregularnie uloż kom mięśn gładkiej żyłki- cienka ciągła warstwa zbudow z kom mięśn gładkiej, światło wysłane zwykle śródbłonkiem zbudow z kom płaskich żyły małe i średnie- 3 błony: wewn i środ są stosunkowo cienkie, zewn najgrubsza i zawiera podłużnie ułoż pęczki włókien kolagenowych i kom mięśn gładkiej, bł wew żył tworzy zastawki żyły duże- główna górna i wrotna, dobrze wykształcona bł wew i widoczna bł spręż wew, brak zastawek, bł środk cieńsz a zewn dobrze rozw

serce: objęte workiem osierdziowym pericardium, pomiędzy błona worka a powierzchnią serca jest jama osierdziowa wysłana błoną surowiczą, po str zewn bł surowicza mesothelium pokrywa część ścienną osierdzia zbudowaną z tk łącznej zbitej zaw włókna kolag i spręż oraz naczynia i nerwy, po str wewn błona surow pokrywa tk łączn spoczywającą bezpośrednio na mięśn sercowym i jest to nasierdzie epicardium, śródsierdzie myocardium zasadnicza warstwa ściany serca, wyróżniamy warstwy mięśniowe wspólne oraz własne leżące głębiej przedsion i komór

węzeł zatokowo przedsionkowy Keith-Flacka, wezeł przedsionk-komor Tawary, pęczek przeds-kom Hisa (pień i odnoga prawa lewa) kom nieposiadające lub posiadające niewiele włókienek mięśniowych oraz siateczki sarkoplazmatycznej, zdolność do samoistnej depolaryzacji bł niezależnie od ukł nerwow i generowania skurczu komórki P- pace marker- 5-10um, cechy strukturalne przypominające kom niezróżnicow- mioblasty, leżą w skupieniach i są właściwymi rozrusznikami serca kom przejściowe- struktura przypomin zarówno kom P jak i kom m sercow włókna Purkiniego- są większe niż kom mięśniowe, ale mają niewiele obwodowo ułożonych włókienek mięśniowych oraz liczne ziarna glikogenu, połączone są wstawkami ze sobą i kom mięśniow kom mioendokrynowe-mięśniowo-gruczołowe mają cechy bud zarów kom mięśn jak i wydzielniczej, kuliste ziarna wydzielnicze obłonione, ziarna zawierają polipeptyd, który działą rozkurczowo na gładkie naczyń krwion- kardiodilatyna

wsierdzie: endocardium: śródbłonek, warstwa śródbłonkowa z sieci wł kolagen, warstwa środk wsierdzia mięśniowo-spręzysta silnie rozwin, zaw włókna spręż i kolagen oraz kom m gład i warstwa podwsierdziowa zawiera tkankę łączną luźną wraz ze splotami naczyniowymi, włókn nerw i kom tłuszczow, zastawki mają dodatkowo łącznotkankowy szkielet zbud z warstwy włokien kolagen i sprężystych, które łączą się z pierścieniami włóknistymi

naczynia limfatyczne: naczynia włosowate podobne do krwionośnych, naczynia limfatyczne cienkościenne pojed kom mięśniówki gładkiej zastawki, naczynia średnie ściana 3warstwowa: bł wew wysłana śródbłonkiem zawiera tkankę łącz luźną i bł spręż wewn, bł środkowa kilka warstw kom mięśniówki gładkiej w układzie okrężnym i podłużnym liczne zastwaki, naczynia limfatyczne duże- przewód limf prawy i piersiowy- 3warstwowa ściana środk najb rozwinięta zastawki

---