Cosik z gr
Anglosaski
występowanie : USA , KANADA , WIELKA BRYTANIA
duża liberalizacja gospodarki tzn.mały udział państwa , duża indywidualizacja życia społeczeństwa
mało rozbudowany system ubezpieczeń społecznych
mały udział banków w rozwoju gospodarczym role banków przejęła giełda
mały udział przedsiębiorstw i państwa w kształceni własnej kadry (bardziej opłaca się importować pracowników)
polaryzacja społeczeństwa tzn. występowanie dużych różnic w wynagrodzeniach wynika to z faktu, że przedsiębiorstwo musi zapewnić zadowolenie akcjonariuszom (dywidendy) a nie pracownikom oznacza to, że przedsiębiorstwo działa dla akcjonariuszy
w systemie tym wszystko jest towarem
ceni się pracowników bardzo aktywnych, mobilnych (dobrze świadczy o pracowniku częsta zmian miejsca pracy)
Nadreński
występowanie :NIEMCY , AUSTRIA , SZWAJCARIA
duży udział banków w życiu gospodarczym (ok.80%)
duże przywiązanie kadry do przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo ponosi spore nakłady na kształcenie swojej kadry , im większe doświadczenie pracownika tym bardziej jest doceniany, z lojalności do firmy wynika efektywność.
system ubezpieczeń społecznych bardzo rozwinięty
założenie “rynek jest dobrym sługą, ale złym panem” państwo musi z jednej strony zapewnić warunki do wolnej konkurencji a z drugiej strony
centralną zasadą jest funkcjonowanie skutecznej konkurencji, której zadaniem jest kontrolowanie prywatnej własności jako podstawy gospodarki. mechanizmem koordynującym zdecentralizowane decyzje jest rynek z zasady tej wyprowadza się potrzebę działania silnego państwa prowadzącego socjalnie zorientowaną politykę.
JAPOŃSKI
Niekapitalistyczna gospodarka rynkowa
przyczyną sukcesu jest kultura, oraz umiejętność wzajemnej współpracy (nie jednostka a grupa)
duża stopa oszczędności
olbrzymie przywiązanie kadry do przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa ponoszą duże koszty na kształcenie kadry, przedsiębiorstwa stawiają na “starych” pracowników
duża rola państwa, które w sposób administracyjny naprowadza przedsiębiorstwa na gałęzie gospodarki, w, które można i należy inwestować (rola bezpośrednia), chodzi o efektywną alokacje środków; rola pośrednia to pomoc w eksporcie Zorientowany rynkowo kapitalizm japoński ulega transformacji w społeczny kapitalizm gdzie mechanizmy cenowe (rynkowe) są ograniczane przez kontrolę publiczną dla osiągnięcia określonych celów. następuje stopniowe przesuwanie wpływu państwa ze sfery produkcji na sferę ekologii, handlu zagranicznego, badań i rozwoju w celu promowania japońskich technologii w skali świata. Dążenie do “jednomyślnej zgody” dyrekcji (zarządu) przy sprzedaży przedsiębiorstwa tzn.nie liczy się dobro akcjonariuszy, ale dobro pracownika
silna pozycja państwa i sektora publicznego
realizuje się dość znaczna równość w podziale dochodów
istniej znaczna pionowa mobilność społeczna (różnego typu organizacje)
SKANDYNAWSKI
Występowanie : SZWECJA , NORWEGIA , DANIA , FINLANDIA
ogromna rola państwa w życiu gospodarczym
gospodarka mieszana łącząca kapitalistyczne mechanizmy rynkowe z realizacją strategii bezpieczeństwa socjalnego, zakłada się modyfikacje mechanizmu rynkowego w odniesieniu do ochrony zdrowia, oświaty, kultury jak i w odniesieniu do rynku pracy (duża aktywność państwa w dążeniu do pełnego zatrudnienia)
demokracja polityczna, udział w rządach wielu partii politycznych
Skonsolidowane społeczeństwo obywatelskie tzn. istnienie organizacji politycznych, socjalnych, kulturalnych pomiędzy państwem a jednostką
istotą państwa dobrobytu jest to, że ingeruje ono w wolną grę sił rynkowych
Wady systemu dobrobytu:
duża biurokracja
wysokie koszty finansowania państwa
mała efektywność tzn. nadmierny fiskalizm (podatki ok60%) prowadzi do ucieczki kapitału a to w efekcie do stagnacji gospodarki.
Oznacza, że celem uprawiającego tą politykę państwa jest aktywne działanie dla zapewnienia poziomu pełnego zatrudnienia.
Pełne zatrudnienie - stan w którym stopa bezrobocia jest niewysoka i nie przekracza umownego poziomu 2-3% ogółu zatrudnionych
PROGRAMY PASYWNE |
PROGRAMY AKTYWNE |
||
UE (67%) |
POLSKA (84%) |
UE (33%) |
POLSKA (16%) |
|
|
|
|
Funkcje zatrudnienia
Zatrudnienie to kategoria ekonomiczna oznaczająca odpłatne zaangażowanie sił i umiejętności człowieka w procesie pracy w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich.
Racjonalne zatrudnienie - stan w którym zatrudnieniu pełnemu towarzyszy rozmieszczenie pracujących w układzie kwalifikacyjnym, zawodowym, terytorialnym zgodnie z potrzebami gospodarki oraz aspiracjami i dążeniami pracowników, przy jednoczesnym należytym wykorzystaniu czasu pracy oraz kwalifikacji zatrudnionych. W gospodarce narodowej to proces kształtowania, rozmieszczania i wykorzystywania zasobów pracy.
funkcja ekonomiczna - zatrudnienie jest istotnym czynnikiem efektów gospodarczych pracy, a w skali makro zatrudnienie
funkcja dochodowa - zatrudnienie stanowi najważniejsze źródło dochodów ludności
funkcja społeczna - zatrudnienie umożliwia realizację społecznej potrzeby pracy poprzez uczestnictwo jednostek w życiu gospodarczym i społecznym
Pełne zatrudnienie - proces zmierzający do pełnej absorpcji faktycznych zasobów pracy w społecznym procesie pracy przez racjonalne kształtowanie liczby miejsc w gospodarce narodowej w sposób zapewniający osobom poszukującym pracy jej uzyskanie w możliwie krótkim czasie.
W krajach północnych stopa bezrobocia jest niższa niż w krajach południowych.
Modele rynku:
Rynek angloamerykański:
zdecydowanie najsilniej uelastyczniony rynek pracy,
minimalna ilość przepisów, zakazów, nakazów dotyczących relacji między pracodawcą a pracobiorcą,
duży stopień deregulacji co do form zatrudnienia (telepraca, różne formy pracy, np. przez Internet),
formy zatrudnień nie mające znamion rynku pracy-umowa o pracę, kontrakt,
nieokreślony czas bez wypowiedzenia czasu pracy i stabilności pracy.
istnieje niski stopień ochrony miejsca pracy,
niski poziom bezpieczeństwa pracy,
niskie zabezpieczenie socjalne,
niskie koszty pracy (bez odpraw, łatwo zwolnić z pracy),
łatwo o inną pracę.
Duża mobilność.
Bezrobocie niższe o połowę w porównaniu do rynku europejskiego. Tam można przepracować 1h/tydzień i nie jest się bezrobotnym.
Pełne zatrudnienie: 3-5%.
Rynek skandynawski: przeciwnie jak w USA, wpływ na rynek ma państwo (sektor publiczny; struktury samorządowe, komunalne). Cecha charakterystyczna to 30% (a w Szwecji 35%) zatrudnienie w Sektorze publicznym, kształtuje się ono na podstawie porozumień: między radami pracowniczymi, związkami pracowniczymi, pracodawców ze współpracą z władzami publicznymi. Szerokie kompetencje pracobiorców, znaczny poziom egalitaryzacji płac (różnica płac najmniejszych 6x). Solidaryzm płacowy-taryfikatorzy (ta sama płaca na tym samym stanowisku mimo, że pracują w różnych firmach). Bezrobocia nie ma, nakierowanie na pracę, dostosowanie kwalifikacji do rynku pracy.
Rynek europejski-niemiecki (nadreński): (-> bez Wlk. Brytanii i Irlandii) duży stopień strukturyzacji stosunku pracy, ochrona miejsc pracy. Na poziomie centralnym dochodzi do negocjacji, w UE-aktywne programy rynków pracy, istnieje pewna społeczna zgoda na poziom bezrobocia, zabezpieczenie praw bezrobotnych, bezrobocie technologiczne, rynek pracy się zwęża, automatyzacja.
Rynek japoński-korporacyjny: dochodzi do wyraźnej współpracy pomiędzy pracodawcami, pracobiorcami i państwem-kooperacja. Związki zawodowe współuczestniczą w zarządzaniu firmą. Państwo odpowiada długofalową strategią rozwoju gospodarczego, ministerstwo wskazuje drogę rozwojową. Zamiast bezrobocia-zwyżki podatkowe, sugestie wykorzystania ulg przy restrukturyzacji do innej branży. Silna ochrona miejsc pracy, praca-na dożywocie, niski stopień mobilności między przedsiębiorstwami. Rynek ten ma charakter dualny-wysokie technologie (sektor prorozwojowy)-niski sektor rolny (tradycyjnie wiejski), rzemieślniczy, chałupniczy. Bardzo niskie bezrobocie 5,4%-oni uważają, że jest wysoki, przed szokiem cen paliwa 1,2%-2,2%-2,5%.