„Lekka” ćw.III, 10.03.2010

„ Koncentryczny układ działów oraz treści programowych przedmiotu „środowisko społeczno-przyrodnicze”” w: „Metodyka nauczania i wychowanie początkowego w szkole specjalnej” G. Tkaczyk, s. 155- 170

1. Treści z zakresu środowiska społeczno przyrodniczego stanowią podstawę doboru tematyki we wszystkich przedmiotach nauczania w klasach I-III. W bezpośrednim kontakcie ze środowiskiem rozwija się mowa dziecka. Nauczyciel pogłębia i rozszerza materiał językowy oraz wykorzystuje do nauki czytania i pisania. Zapoznając dzieci z różnymi właściwościami środowiska uczy spostrzegania różnych właściwości, zwraca uwagę na zachodzące relacje ilościowe, wyrabia umiejętność określania relacji przestrzennych, czasowych oraz zbiera materiał który wykorzysta przy wprowadzaniu elementów matematyki. Czerpie też tematykę do zajęć tekstowych. Do środowiska społeczno -przyrodniczego nawiązują też zajęcia z zakresu pracy-techniki. Obserwacja pozwala zapoznać się z obsługą, funkcją i rolą różnych narzędzi. Z tematem tym wiążą się też zajęcia z przedmiotów artystycznych- plastyki i muzyki (można to środowisko odtwarzać za pomocą różnych technik, rozróżniać głosy ze środowiska itd.) Rozwija to sprawność rąk, wrażliwość estetyczną i kształtuje emocjonalny stosunek do otoczenia. Na zajęciach z wychowania fizycznego również można nawiązać do tematów związanych ze środowiskiem społeczno-przyrodniczym.

2. program zbudowany jest koncentrycznie- treści poznawcze w działach narastają stopniowo w każdej następnej klasie. Pozwala to na coraz dokładniejsze opracowywanie zagadnienia oraz coraz wyższego stopnia rozwoju ucznia. Jest to niezbędne z uwagi na stopniowy i powolny rozwój wrodzonych i nabytych dyspozycji intelektualnych dzieci z lekką n.i.

3. Zakres treści może być realizowany dowolnie, ale tak, by zapewniać uczniom maksimum korzyści dla ich ogólnego rozwoju i pozwolić opanować umiejętności niezbędne w życiu. W klasie I realizuje się 5 działów programowych, w II i III po 6. są to:

Treści programowe dla klas 1-3 szkoły specjalnej
Lp.		Poszerzanie i pogłębianie treści w kolejnych klasach
	Dział tematyczny	I	II	III
1	W szkole	Zaadaptowanie się do warunków szkolnych, nauka funkcjonowania a w szkole; poznanie klasy, swojego miejsca; poznaje swoje obowiązki, przybory, dba o rośliny. Poznaje budynek szkolny; zapoznaje się z pracownikami szkoły, ich pracą. Poznaje ogród szkolny, boisko itd.	Wspomnienia z wakacji, poznanie adresu szkoły, upiększanie i czystość pomieszczeń szkolnych. Poszerzają wiedze o pracowniach i urządzeniach szkolnych, regulaminie szkolnym.	Nauka i zabawa. Korzystanie z biblioteki szkolnej. Poznanie pracy lekarza szkolnego, korzystanie z telefonu, magnetofonu, budzika. Poznają numery alarmowe.,
2	Droga ucznia do szkoły	Orientacja w terenie; przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na drodze; zapoznanie z sygnalizacją świetlną; rozróżnianie prawej i lewej strony jezdni. Niebezpieczeństwa wynikające z nieznajomości przepisów drogowych.	Środki lokomocji; zachowanie w środkach lokomocji; najważniejsze znaki drogowe; zachowanie ostrożności w niesprzyjających warunkach atmosferycznych	Rozróżnianie dróg ze względu na ich szerokość; poznanie mostów; wiaduktów; środków transportu; poznanie przepisów ruchu drogowego.
3	Dom rodzinny dziecka	Pojęcie rodziny (rodzice, rodzeństwo); mieszkanie i wyposażenie (kącik do pracy i wypoczynku, zabawki, zwierzęta); Praca w domu; przygotowywanie posiłków; higiena osobista; ubieranie się stosowne do pory roku; sprzątanie mieszkania	Rodzice, rodzeństwo, dziadkowie, wujostwo; mieszkanie i jego wygląd ;urządzenia sanitarne; życie w rodzinie; dni powszednie i świąteczne; praca zawodowa rodziców; higiena spożywania posiłków	Techniczne wyposażenie mieszkania; urządzenia elektryczne; biblioteczka w domu; ulubione książki; oszczędzanie w gospodarstwie domowym; praca rodziców; zachowanie ostrożności przy korzystaniu z gazu, elektryczności; higiena czytania i pisania; odpowiednie oświetlenie.
4	Zmiany zachodzące w przyrodzie	Obserwacja pogody i kalendarz pogody; zmiany temperatury i długość dnia; praca w orodzie; warzywa i owoce; poznanie poszczególnych pór roku; ptaki odlatujące na zimę; zabawy zimowe; kwiaty; krajobrazy; bezpieczne zachowanie podczas wycieczki, jazdy autokarem, pociągeim	Praca na działce szkolnej; nazwy drzew; dokarmianie zwierząt; prace porządkowe po zimie;	Park; las; praca w polu, ogrodzie; pielęgnacja roślin; odśnieżanie
5	Aktualne wydarzenia w klasie	Uroczyste pasowanie na ucznia; poznanie godła, flagi, hymnu; uczestnictwo w uroczystościach szkolnych i państwowych	Święta okolicznościowe	Poszerzona tematyka z kl II
6	Najbliższe otoczenie domu i szkoły		Sklepy, place, parki, domy; jak funkcjonują poczta i ośrodek zdrowia; praca listonosza	Poznawanie swojego miasta; urzędy; sklepy; apteka; szpital; kino; biblioteka; dworzec itd. zajęcia ludzi z okolicy; specyfika przemysłu, rolnictwa; zabytki; przyroda okolicy
					Rodzinna miejscowość

„Korekcyjny charakter treści społecznych oraz przyrodniczych realizowanych w klasach I-III” w: „Metodyka nauczania i wychowanie początkowego w szkole specjalnej” G. Tkaczyk, s. 175-181

1. Przedmiot „środowisko społeczno-przyrodnicze” jest niezwykle ważny w klasach I-III, bo jego treści stanowią tematykę innych przedmiotów np. polskiego czy matematyki. Przygotowuje do pełnienia ról społecznych. Kształtowanie pojęć przyrodniczych następuje w czasie kontaktów dziecka z otoczeniem. Umożliwia pracę na konkretnym materiale. Przyroda pobudza umysł dziecka, fascynuje, jest źródłem wrażeń i spostrzeżeń, skłania do stawiania pytań, formułowania hipotez.

2. obszary problemowe. Z badań autorki wynika, że dzieci z lekką n.i. mają bardzo często problem z uogólnianiem zdobytych wiadomości i umiejętności oraz z pojęciami abstrakcyjnymi. Trudno też wyodrębniać rzeczy ważne od nieważnych. W kształtowaniu tej umiejętności ma służyć zwracanie uwagi na ważne cechy przedmiotu i świadome oddzielanie tych cech od istniejących warunków. Zaburzone są również: analiza, synteza, abstrahowanie i zestawianie hipotez . W celu ułatwienia uogólniania można zastosować tzw „algorytm uogólniania”. Nabycie umiejętności uogólniania w klasie 1-3 ułatwia przyswojenie treści środowiska społeczno-przyrodniczego i zrozumienie skomplikowanych pojęć matematycznych.

„Analiza treści matematycznych realizowanych w klasach 1-3 szkoły specjalnej” w: „Metodyka nauczania i wychowanie początkowego w szkole specjalnej” G. Tkaczyk, s. 183-186.

1. Pojęcia matematyczne cechuje wysoki poziom abstrakcji, co sprawia, że przekazywanie ich uczniom o obniżonych możliwościach intelektualnych jest dość trudne i opanowanie ich sprawia tym dzieciom sporo problemów. Program nauczania matematyki jest sformułowany dość ogólnie, co pozwala nauczycielowi na pewną dowolność w realizacji celów w zależności od poziomu umysłowego dzieci, ich predyspozycji psychicznych, zainteresowań, dojrzałości społecznej.

2. Celem wprowadzania treści matematycznych w nauczaniu początkowym jest ukształtowanie pewnych pojęć i struktur matematycznych oraz przyczynienie się do rozwoju ogólnych zdolności poznawczych i logicznego myślenia dzieci z n.i.

Cele sformułowane w programie nauczania i wychowania dzieci z lekką n.i. :

- opanowanie umiejętności wyodrębniania zbiorów

- przyswojenie pojęcia liczby naturalnej

- wykonywanie i praktyczne zastosowanie czterech działań arytmetycznych na liczbach naturalnych.

- opanowanie umiejętności stosowania jednostek miar i prostych przyrządów pomiarowych

- rozbudzenie zainteresowania matematyką i jej praktycznym zastosowaniem.

dział	Klasa I	Klasa II	Klasa III
A. Orientacja w stosunkach przestrzennych i czasowych:	Orientacja w stosunkach przestrzennych i czasowych: nad-pod, tu-tam, wyżej-niżej, w górę-w dół, blisko-daleko, za-przed, na prawo-na Leo, obok, przy, między, poza, teraz-potem, w dzień, rano, w południe, wieczorem, dziś w nocy, w dzień itd.
B. Wyodrębnianie cech wielkościowych i ich porównywanie:	Wyodrębnianie cech wielkościowych i ich porównywanie: duży-mały, większy-mniejszy, wysoki-niski, tej samej wysokości, długi-krótki, szeroki-wąski itd.
C. Zbiory.	Zbiory. Klasyfikacja przdmiotów wg. Cech jakościowych: koloru, wielkości, kształtu. Wyodrębnianie konkretnych zbiorówktórych elementy spełniają dany warunek. Iloczyn i suma zbiorów.
D. Liczby, liczenie	Poznanie liczb naturalnych, działania na nich. Liczba naturalna jako wspólna cecha zbiorów równolicznych. Liczenie przedmiotów, liczenie rytmiczne, dowolnymi kompleksami, doliczanie, odliczanie, licznie wstecz. Liczenie przedmiotów od 1-10. dodawanie i odejmowanie w zakresie 10, dopełnianie do 10 i odejmowanie od 10. Zero jako liczba elementów zbioru pustego. Związki dodawania i odejmowania. Zapisywanie liczb do 10. rozwiązwanie prostych zadań tekstowych. Liczenie przedmiotów z zakresie 20, zapis liczb.	Dodawanie i odejmowanie liczb bez przekroczenia i z przekroczeniem progu dziesiątkowego. Prawo przemienności i łączenia dodawania. Mnożenie jako dodawanie równych skłądnikó w zakresie 20. próba wprowadzenie cyfr rzymskich do XII. Poszerzenie zakresu liczbowego do 100. liczenie dziesiątkami. Rozwiązywanie zadań tekstowych.	Dodawanie i odejmowanie do 100. opanowanie zasad dziesiątkowego układu pozycyjnego. Pisanie liczb do 20 słowami.rozwiązywanie prostych zadań tekstowych z uwzględnieniem liczenia pieniędzy i zastosowaniem poznanyh jednostek długości i czasu.
E. Geometria	Prostokąt, trójkąt, koło. Rysowanie ich, układanie z patyczków, według szablonów.	Odręczne kreślenie figur geometrycznych, budowanie ornamentów z prostych figur. Pojęcie „odcinek”. Kreślenie odcinkó za pomocą linijki. Mierzenie w centymetrach i metrach z zastosowaniem skrótów cm i m.	Kreślenie figur za pomoca linijki i z wykorzystaniem kratek w zeszycie. Proba rysowania po okręgu za pomocą sznurka i patyczka. Pojęcie „linia prosta”
F.zastosowanie praktyczne	Nazwy pieniędzy, liczenie pieniędzy w zakresie 20. Nazwy dni tygodnia i ich kolejność. Rozpoznawanie figur geometrycznych w otoczeniu.	Liczenie i posługiwanie się pieniędzmi w zakresie 100. Praktyczne wykorzystanie poznanych jednostek długości. Nazwy miesięcy i ich kolejność. Zegar, godzina.	Cena i wartość przedmiotu. Ważenie w kilogramach, mierzenie w litrach. Wykonywanie rostych zadań związanych z taryfą pocztową. Odczytywanie wskazań zegara, godziny i minuty. Cyfry rzymskie do XII, określanie daty.

---