4. Zakładanie plantacji truskawek

• Wymagania:

1. Klimatyczne: Najlepsze warunki do uprawy truskawek występują na wilgotnych terenach podgórskich i w pasie nadmorskim. Jest to roślina wrażliwa na przemarzanie (system korzeniowy uszkadzany przy temp. -10°C).

2. Glebowe: Roślina wymaga gleb stosunkowo lekkich, przewiewnych i lekko kwaśnych o pH 5,5-6,2. Nie nadają się na rędziny, gleby ciężkie i podmokłe. Złe przedplony to: ziemniak, pomidor, malina, ogórek, kapusta, kalafior (występowanie grzybów z rodzaju verticilium), lucerna koniczyna trawa (występowanie opuchlaków). Odpowiednie przedplony: rośliny zbożowe, rzepak, rzepik, gorczyca, żyto i aksamitka.

3. Wodne: Truskawka ma duże wymagania wodne. Poziom wody gruntowej nie powinien być wyższy niż 50-60cm.

4. Świetlne: Przy uprawie najwcześniejszych odmian powinno wybierać się stanowiska na glebach lekkich, na zboczach południowych co przyspiesza ich dojrzewanie. Natomiast odmiany późne powinno się sytuować na północnych zboczach, na glebie ciężkiej. Dzięki temu można sterować dojrzewaniem owoców.

5. Nawozowe: Roślina ta ma stosunkowo małe potrzeby nawozowe. Nawożenie obornikiem (30-40t) przeprowadza się na 2-3 miesiące przed założeniem plantacji. Oprócz tego stosuje się nawozy potasowe (120-150kg K₂O/ha) i fosforowe (70-100kg P₂O₅/ha) [w zależności od potrzeb nawozowych określonych na podstawie chemicznej analizy gleby]. Nawożenie azotem w pierwszym roku (wiosną) w ilości 40-80kg N/ha wpływa dodatnio na wzmocnienie i rozkrzewienie roślin. Późniejsze nawożenie azotem (przeprowadzane po zbiorze owoców) powinno być bardzo umiarkowane (30-50kg N/ha) aby nie obniżyć plonu. Jeśli odczyn gleby jest zbyt kwaśny (pH poniżej 5,5) to przed założeniem plantacji glebę należy zwapnować.

• Przygotowanie gleby przed sadzeniem truskawek:

A) Nawożenie i wapnowanie (jak wyżej).

B) Zniszczenie chwastów trwałych (perz, oset, skrzyp, powój).

C) Wszystkie zabiegi należy zakończyć na 2-3 tygodnie przed sadzeniem. Plon zależy od tego jak przygotujemy plantację.

• Sadzenie:

1. Materiał szkółkarski można nabyć w Ośrodku Elitarnego Materiału w Prusach (4 stopnie klasyfikacji : superelita, elita I, elita II, oryginał). Sadzonki muszą być wolne od chorób, nie mogą być przesuszone, zwiędnięte lub nadgniłe.

2. Truskawki można sadzić latem, jesienią lub wczesną wiosną. Za najlepszy termin sadzenia uznawany jest lipiec gdyż już w następnym roku wydają one handlowy plon.

3. Na plantacji przeznaczonej na produkcję owoców usuwa się wszystkie rozłogi.

4. Plantację powinno się utrzymywać przez 3-5 lat. W tym okresie zbiera się 3-4 plony. Z biegiem lat owoce stają się drobniejsze.

5. Objawy nadmiaru i niedoboru makroelementów u jabłoni

Niedobór N - liście małe i cienkie, o zabarwieniu jasno zielonym lub żółtawym. Jednoroczne przyrosty są krótkie i cienkie. Drzewa kwitną obficie, ale zawiązują mało owoców.

Nadmiar N - zbyt silny wzrost drzew, mniejszy rumieniec, owoce źle się przechowują

Niedobór K - zahamowanie wzrostu, cienkie przyrosty, liście małe, plamy nekrotyczne (różne w zależności od gatunku)

Niedobór Mg - pierwsze objawy na starszych liściach w postaci chlorozy

Niedobór Zn - chloroza między nerwami na młodych liściach, liście mniej wyrośnięte, węższe

Niedobór Fe - chloroza na młodych i potem na starszych liściach, kolor żółty, oprócz nerwów które pozostają zielone

Niedobór Mn - chloroza brzegów i pomiędzy żyłkami, najpierw na starszych liściach

Niedobór B - ograniczony wzrost roślin na wiosnę, na owocach, w ich środku i na powierzchni pojawiają się kolorowe plamy.

6. Plantacja truskawki - zabiegi na plantacji prowadzonej na owoc.

1. Odchwaszczanie: Niszczenie chwastów trwałych (perz, oset, skrzyp, powój) i innych.

2. Nawożenie:

a) w pierwszym roku (wiosną): 40-80kg N/ha wpływa dodatnio na wzmocnienie i rozkrzewienie roślin

b) w drugim roku i później (przeprowadzane po zbiorze owoców): 30-50kg N/ha dawka jest mniejsza aby zapowiedz spadkowi plonu.

3. Usuwanie rozłogów.

4. Ściółkowanie: Ściółka zabezpiecza owoce przed zabrudzeniem, umożliwia lepszy przewiew wśród kwiatostanów, dzięki czemu zmniejsza się gnicie owoców powodowane szarą pleśnią. Zapobiega również wyrastaniu chwastów i zmniejsza parowanie wody z gleby. Najlepszą ściółką jest słoma roślin zbożowych (ok. 2-3 tony słomy pociętej na odcinki 20-centymetrowe, ściółkowanie przeprowadza się corocznie). Ściółkowanie przeprowadza się wczesną wiosną, zanim kwiatostany zaczną się nachylać ku ziemi. Zamiast słomy można użyć także czarnej folii lub agrowłókniny W materiałach takich jak trociny, wiórki drewniane lub torf zbiera się za dużo wody dlatego są one niewskazane jako ściółka.

5. Cięcie liści: Po zbiorze owoców stosuje się koszenie liści, dzięki któremu usuwa się źródło wielu chorób i szkodników. Dzięki temu ułatwia się walkę z roztoczem truskawkowym żyjącym na nierozwiniętych jeszcze młodych liściach. Wyrosłe po tym zabiegu liście są na ogół zdrowsze a ponad to ogranicza się wyrastanie rozłogów. Koszenie przeprowadza się jak najwcześniej po zbiorze owoców (do 2 tygodni po zbiorze) na wysokość 3-5cm w 2 i 3 roku po posadzeniu (po pierwszej pełni owocowania).

6. Nawadnianie: Truskawki reagują na suszę drobnieniem owoców. Najczęściej truskawki deszczuje się, ale wtedy plantacja musi być bezwzględnie ściółkowana. Stwierdzono, że w latach przeciętnie wilgotnych nawadnianie może spowodować zwyżkę plonowania o 30-50%.

7. Ochrona: Przed założeniem plantacji należy pozbyć się pędraków i drutowców. Ponad to plantację należy obserwować i stosować preparaty chemiczne w razie potrzeby.

8. Zbiór.

* Zapylenie - Truskawka wymaga dobrego zapylenia, dlatego wskazane jest sadzenie przynajmniej dwóch odmian o podobnej porze kwitnienia. Na 1ha ustawia się dwie rodziny pszczele.

7. Opisać wymagania wodne gatunków i rodzaje opadów.

WYMAGANIA WODNE GATUNKÓW:

1. Najmniejsze: wiśnie, morele.

2. Średnie: porzeczki czerwone i białe.

3. Duże: porzeczki czarne, agrest, maliny.

4. Największe: poziomki, truskawki.

- Rośliny sadownicze wykazują największe zapotrzebowanie na wodę w maju, czerwcu i lipcu.

- IV - Spadek opadów w kwietniu sprzyja rozwojowi roślin sadowniczych.

- V - Zbyt duże opady w maju nie są jednak pożądane w uprawie jabłoni i grusz (wystąpienie parcha).

- VI-VIII -Dla jabłoni, grusz i śliw najpożyteczniejsze są opady w okresie od czerwca do sierpnia.

- VI-VII - Czereśnie nie powinny być uprawiane w rejonach, gdzie duża ilość opadów przypada od połowy czerwca do końca lipca (owoce pękają i gniją).

- IX-X - Później bardziej pożądana jest pogoda suchsza i słoneczna (wybarwianie się owoców).

- Truskawki lubią regularne opady w ciągu całego sezonu.

POZIOM WÓD GRUNTOWYCH NIE POWINIEM ZNAJDOWAĆ SIĘ POWYŻEJ:

1. Jabłoń: 130-200cm

2. Grusza: 160-200cm

3. Śliwa: 100-130cm

4. Czereśnia: 160-200cm

5. Wiśnia 160-200cm

6. Morele i brzoskwinie: 160-200cm

7. Orzech włoski: co najmniej 250

8. Maliny:80-100cm

9. Agrest i porzeczki czarne: 80-100cm

10. Porzeczki czerwone i białe: 80-100cm.

OPADY:

1. Deszcz: Istotna jest nie tylko roczna suma opadów, ale i ich rozkład (powyżej od myślników).

2. Grad: Opady gradu powodują największe uszkodzenia w okresie V-IX. Dlatego zakłada się nad uprawami siatki przeciwgradowe. Grad powoduje wgłębienia i uszkodzenia skórki, co obniża jakość owoców i pozwala na wnikanie patogenów.

3. Śnieg: Pokrywa śnieżna chroni glebę przed zamarznięciem a system korzeniowy przed uszkodzeniami (wymarznięciem). W czasie ostrzejszych zim do prawidłowego przezimowania truskawek konieczna jest pokrywa śnieżna.

8. Metoda wizualna określenia potrzeb nawozowych roślin sadowniczych:

Opiera się ona na lustracji sadu. Zwraca się tedy uwagę na wzrost drzew, wielkość oraz wybarwienie owoców i obserwuje się ewentualne objawy niedoboru danych składników:

- Niedobór N - liście małe i cienkie, o zabarwieniu jasno zielonym lub żółtawym. Jednoroczne przyrosty są krótkie i cienkie. Drzewa kwitną obficie, ale zawiązują mało owoców.

- Nadmiar N - zbyt silny wzrost drzew, mniejszy rumieniec, owoce źle się przechowują

- Niedobór K - zahamowanie wzrostu, cienkie przyrosty, liście małe, plamy nekrotyczne (różne w zależności od gatunku)

- Niedobór Mg - pierwsze objawy na starszych liściach w postaci chlorozy

- Niedobór Zn - chloroza między nerwami na młodych liściach, liście mniej wyrośnięte, węższe

- Niedobór Fe - chloroza na młodych i potem na starszych liściach, kolor żółty, oprócz nerwów które pozostają zielone

- Niedobór Mn - chloroza brzegów i pomiędzy żyłkami, najpierw na starszych liściach

- Niedobór B - ograniczony wzrost roślin na wiosnę, na owocach, w ich środku i na powierzchni pojawiają się kolorowe plamy.

Po obserwacji należy skonfrontować swoje spostrzeżenia ze sposobem nawożenia jaki stosowało się do tej pory i ustalić nowe dawki odpowiednich nawozów. Jest to jednak niedokładna metoda. Dla uzyskania najlepszych wyników należy ją połączyć z analizą chemiczna gleby. ]

9. Zmęczenie gleby- objawy, zapobieganie, przyczyny

ZMĘCZENIE GLEBY - CHOROBA REPLANTACYJNA

1. Objawy:

- osłabiony wzrost wegetatywny,

- późniejsze rozpoczęcie wegetacji,

- ograniczenie owocowania,

- zamieranie drzew (sadzonych po tych samych lub po drzewach pokrewnych gatunków),

- późne wejście w okres owocowania,

- skrócenie międzywęźli pędów,

- zgrubienie liści,

- nekrozy na korzeniach,

- zanik włośników,

- zmniejszenie owoców.

2. Gatunki najbardziej podatne:

- jabłonie,

- wiśnie,

- czereśnie,

- brzoskwinie,

- porzeczki

- w mniejszym stopniu grusze i truskawki.

3. Przyczyny:

a) czynniki abiotyczne:

- zła struktura gleby,

- zaburzona równowaga pokarmowa,

- brak i nadmiar wilgoci,

- fitotoksyny

b) czynniki biotyczne:

- obecność bakterii,

- promieniowców,

- grzybów,

- nicieni.

4. Walka z chorobą i jej ograniczanie:

- unikanie sadzenia tych samych gatunków drzew po sobie,

- uprawa roślin motylkowych na nawóz zielony,

- głęboka orka,

- stosowanie wysokich dawek obornika,

- sadzenie drzew w duże dołki wypełnione świeżą ziemią,

- stosowanie roślin okrywowych: aksamitka, kostrzewa czerwona itp.

- utrzymywanie odpowiedniego poziomu korzystnej mikroflory: preparaty bakteryjne (Agrobacterium agrobacter) - ograniczają występowanie grzybów wytwarzających fitotoksyny.

10. Rodzaje szkód mrozowych i przymrozkowych.

RODZAJE USZKODZEŃ:

a) przemarznięcie korzeni: Powoduje to zamieranie całego drzewa. Zdarza się dość rzadko; występuje w wypadku długotrwałych przymrozków j jednocześnie przy braku pokrywy śnieżnej. Najbardziej narażone są drzewa na podkładkach wegetatywnych. Poszczególne gatunki różnią się wytrzymałością na przemarzanie. Korzenie są o ok. 10ºC bardziej wrażliwe niż kora.

b) uszkodzenia mrozowe pni i konarów głównych: Występują w czasie bardzo ostrych zim.

c) rany zgorzelinowe: Występują na pniach i spowodowane są wahaniami temperatur, co ma miejsce w drugiej połowie zimy. Tworzą się najczęściej na południowej i zachodniej stronie pnia, gdy rozgrzane za dnia słońcem tkanki pnia wznawiają procesy wzrostowe (stają się wrażliwe).

d) pęknięcia pni: Powstają w okresie bardzo mroźnych nocy. Dotyczy to szczególnie starych drzew czereśni. Jest to jednak mniej szkodliwe niż rany zgorzelinowe, gdyż ciąg tkanek przewodzących łyka i drewna nie zostaje przerwany. Osłabia to jednak znacznie konstrukcję drzewa, co może doprowadzić do wyłamywania się konarów. Powstają w wyniku nagłego kurczenia się pod wpływem chłodu zewnętrznych tkanek pnia, podczas gdy tkanki wewnętrzne nie pomniejszają swojej objętości.

e) przemarzanie pączków kwiatowych: Dotyczy głównie pestkowych (brzoskwinia, morela, wiśnia). Jest to jedna z przyczyn słabego owocowania tych gatunków.

f) przemarzanie krótkopędów: Wiosną, po przekrojeniu takiego pędu widoczne jest zbrązowienie rdzenia oraz częściowo drewna i łyka. Odbija się to na zawiązywaniu owoców i na ich jakości.

g) przemarzanie pędów jednorocznych (głównie ich wierzchołków): Nadmarznięte wierzchołki można usunąć podczas cięcia dlatego jest to stosunkowo niegroźne.

h) przemarzanie kwiatów lub zawiązków: Ma miejsce wiosną (okres kwitnienia, lub wkrótce po nim). Kwiaty przemarzają poniżej -2ºC. Młode zawiązki są bardziej wrażliwe na przemarzanie niż kwiaty. Najbardziej narażone są gatunki wcześnie kwitnące (leszczyny, morele, brzoskwinie, czarne porzeczki, czereśnie i wiśnie). Mniej wrażliwe są grusze i śliwy, a najmniej wrażliwe - jabłonie.

11. Jak się postępuje z drzewami uszkodzonymi przez mróz?

LECZENIE DRZEW NADMARZNIĘTYCH:

A) Całkowicie zmarznięte Usuwamy drzewo, przy uzupełnianiu wypadów należy wykopać znacznie większy otwór niż przy normalnym sadzeniu (głębokość 60 cm i średnica 1 m), dołek napełnić glebą z międzyrzędzi.

B) Częściowo uszkodzone:

w wypadku ran zgorzelinowych: Aby je wykryć wskazane jest na przełomie marca i kwietnia delikatne opukiwanie kory drzew przy pomocy drewnianego młotka lub kawałka drewna. Jeżeli wtedy niezwłocznie przybije się małymi gwoździkami kawałek odstającej kory to można zapobiec wysychaniu miazgi twórczej, która nie jest przemarznięta. Powstałe już rany zgorzelinowe leczy się przy pomocy tzw. szczepień mostkowych drzewa nie starsze niż 10 lat). Do tego celu wykorzystuje się odrosty korzeniowe lub wilki wyrastające poniżej rany, które wszczepia się pod korę powyżej rany. Jeśli nie ma odpowiedniego wilka lub odrostu to używa się zrazów wszczepianych pod korę poniżej i powyżej rany. W tym wypadku zakłada się kilka zrazów obok siebie.

w podobny sposób leczy się inne uszkodzenia powstałe na konarach, pniu i rozwidleniach drzew spowodowane przez narzędzia rolnicze, maszyny i zające.

w wypadku podłużnych pęknięć pnia: Rany zabezpiecza się, nie wymagają innego leczenia.

12. Zapobieganie uszkodzeniom mrozowym:

1. Przemarzaniu korzeni zapobiega się przez unikanie jesiennej uprawy gleby w pobliżu drzew lub przez ściółkowanie gleby pod nimi. W ogrodach amatorskich można stosować nagarnianie śniegu pod drzewa.

2. Unikanie zbyt późnego i zbyt silnego nawożenia azotem.

3. Regulowanie owocowanie - należy dążyć do uzyskania równomiernego i corocznego owocowania.

4. Sadzenie drzew niskopiennych i krzaczastych.

5. Owijanie pni drzew wysokopiennych słomą lub papierem albo wykonywanie bielenia.

6. Ogrzewanie powietrza w sadzie w czasie zimnych nocy.

7. Aby ograniczyć przemarzanie kwiatów opryskuje się drzewa wodą. Krople wody osiadają na kwiatach i zawiązkach a zamarzając tworzą powłokę lodową. Nie uszkadza ona kwiatów, a temperatura pod lodem nie spada poniżej 0ºC.

8. Opryski preparatami chemicznymi, powodującymi opóźnienie kwitnienia gatunków wcześnie kwitnących.

9. Zadymianie - mało skuteczne:

- brak materiałów do spalania,

- duża zależność od wiatru,

- trudne do wykonania w dużych sadach.

10. Stosowanie piany ciśnieniowej - nowa metoda:

- niska cena środka pianotwórczego,

- wykonujemy przy temp.>5°C,

- trzyma się 2 dni,

- występuje możliwość poparzenia zawiązków.

11. Mieszanie powietrza - skuteczne gdy jest zróżnicowana temperatura górna i dolna.

12. Uprawa odmian później kwitnących.

13. Parch Jabłoni.

Parch jabłoni - Venturia inaequalis, stadium konidialne Spilocea pomi

• Występowanie i szkodliwość: Parch jest najgroźniejsza chorobą jabłoni, występującą w szkółkach i sadach. Jego zwalczanie stanowi podstawową część programu ochrony jabłoni przed chorobami i stanowi główna pozycje w kosztach ochrony. Grzyb corocznie niszczy znaczną część plonów; w Polsce straty szacuje się na około 30% zbiorów jabłek.

• Objawy: Parch jabłoni poraża głównie liście i owoce, rzadziej pędy i bardzo rzadko pąki. Pierwsze objawy występują na liściach w połowie maja, w okresie kwitnienia jabłoni, w postaci oliwkowych, stopniowo ciemniejących plam. Plamy są okrągłe, o średnicy od kilku minimetrów do jednego centymetra, wyraźnie odgraniczone od zdrowej części liścia. Po kwitnieniu plam przybywa na młodych liściach i przy silnym porażeniu większa część blaszki liściowej może być nimi pokryta po obu stronach. Więcej plam tworzy się na górnej stronie liści. Na młodych silnie porażonych liściach plamy zlewają się w duże skupienia ułożone wzdłuż głównego nerwu liścia. Plamy na owocach są podobne, lecz wyraźniejsze, ciemniejsze i często zlewające się w duże skupienia. Silnie porażone zawiązki owoców padają z drzew. Owoce wyrastające z porażonych zawiązków, które utrzymały się na drzewie są zdeformowane i popękane. Parch jabłoni może porażać wierzchołkowe części pędów jeszcze przed zdrewnieniem, gdy pędy są pokryte epidermą. Na porażonych pędach tworzą się małe strupy. Najbardziej szkodliwe jest porażenie liści. Grzyb rozwijając się pod kutykulą niszczy ją, powodując znaczny wzrost transpiracji. Silne porażenie prowadzi do zakłócenia stosunków wodnych, w następstwie czego jabłoń zrzuca zawiązki owoców, traci przedwcześnie liście i jest mniej odporna na przemarzanie.

• Etiologia: Grzyb wytwarza stadium workowe, które rozwija się jako saprofit i stadium konidialne żyjące pasożytniczo. Stadium konidialne tworzy charakterystyczne trzonki konidialne; na jednym trzonku tworzy się kolejno kilka zarodników, które są jednokomórkowe, wydłużone, elipsoidalne, oliwkowo-brunatne i zwężone u góry. Pseudotecja czyli otocznie stadium workowego tworzą się w opadłych, obumarłych liściach. Są one rozrzucone na całej powierzchni blaszki liściowej i tworzą się na stronie liścia zwróconej do góry. Małe, ciemnobrunatne, kuliste otocznie są widoczne gołym okiem. Ujście otoczni jest wydłużone i wystaje z blaszki liściowej. W otoczni znajdują się liczne, cylindryczne worki, zwężone na końcach i zakończone charakterystyczną stopką. Wymiary worków zależą od stopnia zwilżenia. W każdym worku znajduje się 8 zarodników workowych.

• Cykl rozwojowy: W rocznym cyklu parcha jabłoni występują dwie fazy; saprofityczna i pasożytnicza. W fazie saprofitycznej w opadłych liściach rozwija się stadium doskonałe, w którym grzyb tworzy otocznie. Otocznie zaczynają formować się jesienią, rozwijają się stopniowo w ciągu zimy i dojrzewają wiosną. Dojrzewanie otoczni, w których znajdują się worki z zarodnikami workowymi, zawsze poprzedza początek wegetacji jabłoni i przypada zwykle na fazę pękania pąków. Zakażenie następuje podczas wiosennych opadów. W zwilżonych liściach worki w otoczniach pęcznieją i wyrzucają zarodniki, które unoszone są z prądami powietrza. W okresie pierwotnej infekcji, trwającej przeważnie od połowy kwietnia do polowy czerwca, dochodzi kilkakrotnie do masowego wysiewu zarodników workowych, które kiełkują na zwilżonych liściach i zakażają je dając początek pasożytniczej fazie choroby. Duży wpływ na przebieg choroby ma temperatura. Zależność między czasem zwilżenia liści, temperaturą i nasileniem infekcji ujmuje tzw. tabela Millsa. Ma ona zastosowanie w określaniu okresów krytycznych, na bazie których wykonuje się opryski. Według tabeli Millsa w temperaturze optymalnej dla grzyba czyli 17-24°C, infekcja o słabym nasileniu wystąpi już po 9 godzinach zwilżenia blaszki liściowej. Aby nastąpiła infekcja muszą być spełnione następujące warunki: blaszka liściowa musi być zwilżona przez co najmniej 4 godziny, po których wilgotność powietrza w koronie drzewa powinna być wyższa niż 90%. Niekiedy jednak możliwy jest jednorazowy spadek wilgotności powietrza poniżej 90%, ale na okres nie dłuższy niż 8 godzin. Stopień i czas zwilżenia blaszki liściowej mierzy się za pomocą urządzeń elektronicznych takich jak np. „sztuczny liść”. Inkubacja choroby wynosi 9-10 dni w temperaturze optymalnej, w niższej trwa to do trzech tygodni. Po tym okresie pojawiają się na liściach plamy, a na nich zarodniki konidialne, dające początek licznym infekcjom wtórnym. Młode liście jabłoni są wrażliwsze na infekcje niż starsze, natomiast owoce zachowują wrażliwość przez cały okres wzrostu, aż do zbiorów. Zarodniki konidialne przenoszone są przez krople wody w czasie opadów. Epidemie choroby maja przebieg jednosezonowy. Stopień porażenia jabłoni przez grzyb w jednym okresie wegetacyjnym nie ma wpływu na zagrożenie epidemiczne w następnym sezonie.

• Zwalczanie: Parcha jabłoni zwalcza się głownie metodami chemicznymi a metody agrotechniczne odgrywają rolę pomocniczą. Duże nadzieje wiąże się z hodowlą odmian odpornych na parcha wywodzących się od jabłoni Mallus floribunda. Aby opryski chemiczne były skuteczne należy spełnić kilka warunków: właściwy dobór fungicydu, odpowiedni termin i dokładne wykonanie zabiegu. Środki do walki z chorobą dzieli się na trzy grupy: zapobiegawcze - zastosowane i działające zaraz po zasygnalizowaniu okresu krytycznego, interwencyjne - działające po wystąpieniu infekcji od 36 do 120 godzin (do 5 dni) i wyniszczające - stosowane w ostateczności gdy pojawiły się już plamy parcha i jest już za późno na środki interwencyjne. Typowe środki to te, które opierają się na bazie fungicydów miedziowych i dodyny, a także mankozeb i tiram. Program chemicznej ochrony jabłoni obejmuje przeciętnie 6-10 oprysków. Terminy zabiegów określa się na podstawie trzech zasad: 1). wg faz rozwojowych jabłoni, 2). wg programu schematycznego, 3). wg okresów krytycznych. Jabłonie należy opryskiwać bardzo dokładnie. Z metod agrotechnicznych dobre efekty przynosi cięcie prześwietlające korony.

---