1.Historycyzm-podstawowa zasada, aby zrozumieć zjawisko trzeba sięgną do jego źródeł.
2.analiza społeczna -opiera się na 3 poziomach: metzo, mikro i makro
Parsons system społeczny- zmiana społeczną może zachodzić wewnątrz systemu bądź obejmuje go w całości.
Pojęcie zmiany zawiera 3 elementy: różnicę, w różnych momentach czasu, różne stany systemu
Rodzaje zmian: zmiany w systemie, zmiany systemu.
3.Rzoróżnienie systemów społecznych wg różnych kryteriów:
-procesy kierunkowe ,np.; urbanizacja historia, są nieodwracalne
-progresywny np. edukacja
-regresywny np.; dewastacja środowiska
-Linearne -kiedy procesy kierunkowe zmierzają wg jednej linii,
-nielineralne- procesy przechodzą przez te same stadia co przechodziły inne np.; zachowanie dzieci
-multilineralne przebiegają w różnych trajektoriach np.; kapitalizm w różnych krajach
Procesy niekierunkowe:
-chaotyczne bez wzoru
-oscylacyjne -powtarzające , podobne wzory, formy np.; giełda
-otwarte cykliczne- podobieństwa na różnych poziomach np.; student
4Skutki procesu społecznego-są to procesy twórcze, morfogenetyczne np ;powstawanie nowych grup.
świadomość skutków:
-procesy dostrzegalne, przewidywalne np.; legalizacja kantorów
-nieoczekiwane- odbiór pozytywny lub negatywne np.; skutki uprzemysłowienia,
-bumerangowe- dostrzegamy proces, przewidujemy skutki , ale ostatecznie skutek jest odwrotny od zamierzonego, np.; kampania propagandowa.
Rodzaje przyczyn :endogenne (wewnątrz systemu) i egzogenne(na zewnątrz systemu np.; wyciek ropy), zakres czasowy.
Ewolucjonizm- kierunek teoretyczny analizy nad badaniem zmiany społecznej wywodzący się z tradycji oświeceniowej, ład, porządek, sens, osiągnięcie zmiany na lepsze.
Prekursorami Conte i Spenncer
Założenia ewolucjonizmu: determinizm, fatalizm (nieuchronny, nieodwracalny, w jednym kierunku),finalizm( zmierza w kierunku docelowego), progresywizm (każde następne jest lepsze), uniformizm (rozwój obejmuje całość), jednolniowość (przebiega tym samym torem),
Idea Darwinizmu- osobniki o cechach adaptacyjnych mają większe szanse na potomstwo. Inaczej są eliminowane ze środowiska. Warunki środowiska mogą sę zmieniać i cechy przydatne w przeszłości mogą być teraz zbędne.
Model ewolucjonizmu-czynniki endogenne, nie jednoznaczne z postępem, lepsze może być tylko przystosowanie do czynników
Model darwinowski- dotyczy populacji zbiorów osobników, cechy egzogenne, kierunek zmiany nie jest przesądzony.
Conte- współczesność można tylko zrozumieć kiedy się sięgnie do pzeszłości.
Rozwój sposobów myślenie: teologiczny, metafizyczny,pozytywny,
Prawo ewolucji-od prostoty-złożoności,chaosu-artykulacji,jednolitości-zróżnicowania,płynności-stabilności. (zróżnicowanie:strukturalne i funkcjonalne)
Mechanizm ewolucji na 3 poziomach- 1.jednakowe populacje są z natury niestabilne, nierówności społeczne,2. Rozszeżanie się i rozrastanie , pogłębianie nierówności, 3. Ludzie o pełniący różne funkcje mają różny prestiż , mają tendencje do łączenia się, powstają grupy, frakcje, zbiorowości.

Spenser wprowadził podział społeczeństw:
Militarne- ekspansywne,scentralizowne, samowystarczalne, wartości: dyscyplina, posłuszeństwo, lojalność, panują sankcje, kara i przymus
Industrialne- nastawione na produkcję ,dobro jednostki dobrem najwyższym, zdecentralizowane,wartości: demokracja, innowacja, niezależność.
Morgan- duży wpływ przywiązywał do technologii, wynalazki mają duży wpływ na społeczeństwo, które wpływają na formy życia społecznego.
Wyróżnił 3 epoki technologiczne: dzikość, barbażyństwo, cywilizacja.
Durkheim- twórca pojęcia faktów społecznych, uważał, że głównym kierunkiem ewolucji jest rozrastający proces pracy powiązany z czynnikami demograficznymi. Im więcej ludzi tym bardziej złożone stosunki. Wprowadził:
Solidarność mechaniczną- oparta na podobieństwach, samowystarczalność, utrzymanie spójności wymaga silnego aparatu przymusu i represji.
Solidarność organiczna-cechuje ją prawo, wspólny porządek, wysoki stopień integracji i współzależności.
Ward- nawiązywał do Spensera, uważał, że rewolucje w świecie przebiegają się odmiennie. W rewolucji wyróżnił kilka faz : kosmogeneza, antropogeneza, biogeneza, socjogeneza.
Neoewolucjonizm- rozpoczął się od antropologii kulturowej, nowe źródła to: antropologia, histografia, paleontologia. Skupianie się na procesach w mniejszych społeczeństwach , szuka się wyjaśnień i opisuje ewolucję bez wartościowania. Twierdzenia oparte na prawdopodobieństwie. Przedstawiciele:
White-kultura ludzka jest w nieustannym procesie transformacji „nie iestnieje lecz dzieje się” O tym ruchu decyduje napięcia w obrębie kultury, wynikające z hierarchizacji jej elementów,a detemiująca jest technologia
Lenski-napędowy czynnik ewolucji, to technologia.a decycujące są sposoby przetwarzania informacji.
Parsons-ewolucja nie est procesem jednorodnym jest przedłużeniem ewolucji społecznej. Ewolucja biologiczna i społeczna rozumiane w kategoriach uniweraslnych uzależniona od ewolucyjnych rozpowszechników : wzrok(każdy patrzy na świat inaczej), symbol ( pełni funkcję genu), język.Wyróżnił trzy tezy, fazy: prymitywna->pośrednia-> nowoczesna, przejście do drugiej gdy pojawi się język pisany, 2-3 gdy pojawia się prawo.
Cechy wspólne ewolucjonistów i krytyka nurtu-
wszyscy zakładają, że dzieje ludzkości posiadają pewien schemat, wzór, zmiana jest wszechobecna, nieuchronna, o charakterze kierunkowym, zmiana ewolucji jest jednoznaczna z postępem. Krytyka-
krytykowano założenie o ogólnej genezie dziejów, jednokierunkowości, jednorodności, zaczęto podkreślać pluralizm, kwestionowano tezę, że społęczeństwo ewolułuje , zaczęto pdkreślać, że zmainy zachodzą częściej w systemie niż w obrębie całego systemu. Podkreślano wagę czynników zewnętrznych: dyfuzja, podbój, kontakty międzyludzkie.

Rozwój-to też pewna forma ewolucji jednak jako preoces kierunkowy. Kierunek ten charakteryzuje się wzrostem wywołanym przez mechanizmy endogenne.Przeciwieństwem jest regresja.
Postemp- jest zrelatywizowany do jakiejś grupy i do historii oraz pewnego procesu industrialnego.
Historia postępu: Kant-kierunek i znaczenie historii nie mają znaczenia. Za kryterium postępu uznał wzrost wolności, ale i wzrost moralności czyli, że człowiek ogranicza swoją wolność jeżeli zagraża ona wolności innych ludzi. Conte i Weber- zagrożenie postępowi, to biurokracja.
Czynniki postępu -elementy sprawcze,dające impuls np.; bóstwa, sekularyzacja (człowiek jest przyczyną tego,że postęp jest osiągalny)

Czas a zmian- wszystko co zachodzi e świecie jest ulokowane w czasie, postrzegamy upływ czasu przez zmiany i odwrotnie
Wróżnienie czasu: ilościowy ( wewnętrzna skala pomiaru np.; kalendarz, zegarek), jakościowy (określany przez naturę procesów społecznych, może przebiegać w rytmach lub cechować go chaotyczność np.; ceny akcji, moda.
Funkcje czasu społęcznego- czas synchronizuje działania w życiu społ. Przeważają działania zbiorowe, a tu niezbędne jest to aby odbywały się w tym samym czasie.
Konflikt a zmiana społeczna- jest zajwiskiem powszechnym , udział biorą przynajmniej 2 osoby.
Rodzaje konfliktów- ukryty (w systemie niedemokratycznym, trwają dłużej wreszcie wybuchają), jawny (w systemie demokratycznym np.;katastrofa smoleńska),wewnątrzsystemow (zgodnie z panującymi regułami np.;prawo), antysystemowy (jedna ze stron podważa kwestionuje drugą ze stron np.; rewolucja, bunty),
aksjologiczne (dotyczące wartościowości np.; dobro-zło), interesów ( przeciwstawne interesy tworzą dwubiegunowość grup, ma charakter dialektyczny, a rozwiązanie jednegokonfliktu tworzy nowe grupy konfliktu. Marks traktował konflkt jako konflikt interesów ekonomicznych , który prowadzi do zmian społecznych. Dehrendolf -uważał, że konflikt ma wiele twarzy, uniwersalność i wielowątkowość.

---