Ostra niewydolność nerek

Insufficientia renum acuta

Jest to nagłe pogorszenie czynności wydalniczej nerek prowadzące do zatrucia ustroju przez gromadzące się końcowe produkty metabolizmu. Przebieg choroby zależy od przyczyny, która spowodowała ostrą niewydolność nerek oraz stopnia upośledzenia ich czynności. Zwykle kończy się wyleczeniem.

Najczęstsze dolegliwości i objawyOsoby z rozwijającą się niewydolnością nerek demonstrują zazwyczaj następujące objawy:  Zmniejszenie ilości oddawanego moczu poniżej 300 ml na dobę  Osłabienie, uczucie zmęczenia, zaburzenia koncentracji, bóle głowy  Obrzęki w przypadku towarzyszącego przewodnienia ustroju  Duszność  Brak łaknienia, nudności i wymioty, biegunka  Świąd skóry  Drobne wybroczyny na skórze (plamica) Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga:  Pojawienie się drgawek (może świadczyć o obrzęku mózgu)  Pojawienie się duszności  Narastanie obrzęków  Pojawienie się bólów mięśni

Przyczyny Do zablokowania czynności wydalniczej nerek może dochodzić w przebiegu takich chorób, jak:  Wstrząs pokrwotoczny (uraz, odklejenie łożyska u ciężarnej)  Rozległe oparzenie  Posocznica (uogólniona ciężka infekcja)  Ciężka niewydolność krążenia  Przetoczenie krwi niezgodnej grupy  Zespół zmiażdżenia (rozległe uszkodzenie mięśni)  Ciężkie ostre zapalenie trzustki  Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek  Szpiczak mnogi  Choroby naczyń zaopatrujących nerki, co prowadzi do ich zamknięcia  Zatkanie obu moczowodów (np. przez kamienie w przebiegu kamicy nerkowej) lub cewki moczowej (u mężczyzn z powodu powiększenia prostaty, u kobiet z powodu guzów macicy)  Zatrucie grzybami lub metalami ciężkimi Niewydolność nerek może także wystąpić:  Po stosowaniu niektórych leków uszkadzających nerki  Po badaniach radiologicznych wymagających podania dużej dawki kontrastu (np. koronarografia) Czynniki sprzyjające zachorowaniu Częstość występowania choroby jest większa u osób:  Z jedną nerką  Z uszkodzeniem nerek w przebiegu większości przewlekłych chorób tego narządu (np. nefropatii cukrzycowej, przewlekłych kłębuszkowych zapaleń nerek)  Bezpośrednio po zabiegach operacyjnych

Przewidywany przebieg choroby Przebieg i postępowanie lecznicze są zależne od choroby podstawowej, która doprowadziła do ostrej niewydolności nerek. Typowo po okresie bezmoczu trwającym od kilku dni do kilku tygodni zaczyna wzrastać ilość oddawanego moczu, a ilość szkodliwych substancji w organizmie zmniejsza się. W części przypadków w okresie anurii (bezmoczu) konieczne jest leczenie nerkozastępcze (dializoterapia). W szczytowym okresie ilość oddawanego moczu może osiągnąć 6 litrów na dobę, po czym następuje normalizacja czynności nerek i powrót do zdrowia. U niektórych chorych czynność nerek nie poprawia się i konieczne jest stałe leczenie nerkozastępcze. Śmiertelność w ostrej niewydolności nerek zależy od choroby podstawowej.

Możliwe powikłania  Zakażenia bakteryjne  Ostra niewydolność krążenia  Przewlekła niewydolność nerek

Badania dodatkowe Rozpoznanie zazwyczaj jest ustalane w oparciu o stwierdzenie narastania stężenia kreatyniny w surowicy w kolejnych oznaczeniach. Zazwyczaj rozpoznanie ostrej niewydolności nerek wymaga hospitalizacji. Lekarz może zalecić wykonanie innych badań krwi, takich jak: OB, morfologia, stężenie sodu, potasu, mocznika, glukozy, elektroforezy białka, gazometrii, jak również badań moczu, badania ultrasonograficznego nerek, ewentualnie tomografii komputerowej, badanie elektrokardiograficzne (EKG), a w szczególnych przypadkach urografii (badanie dróg moczowych po dożylnym podaniu kontrastu), arteriografii (badanie kontrastowe naczyń) lub biopsji nerkowej. W każdym przypadku konieczna jest ścisła kontrola ilości wypijanych płynów oraz pomiar ilości wydalanego moczu. Należy również odnotowywać poranną wagę - jej szybki wzrost świadczy o zatrzymywaniu płynów w organizmie.

Cel leczenia  Przywrócenie prawidłowej czynności nerek (sposób postępowania zależny od przyczyny)  Zwalczanie przewodnienia i odwodnienia organizmu  Wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych  Leczenie nerkozastępcze (dializoterapia) - w celu odtrucia organizmu, jeśli leczenie szczególnie ciężko przebiegającej ostrej niewydolności nerek z fazą bezmoczu przedłuża się

LeczenieZalecenia ogólne W okresie anurii zazwyczaj konieczne jest ograniczenie ilości przyjmowanych płynów, aby nie dopuścić do przewodnienia. Zalecana jest dieta bogatowęglowodanowa z mniejszą ilością białka (ograniczenie spożycia mięsa, wędlin, serów) oraz świeżych owoców i jarzyn. W okresie wzrostu ilości oddawanego moczu może pojawić się konieczność przyjmowania znacznej ilości płynów (do 4 litrów na dobę). Wskazane jest ograniczenie aktywności fizycznej - leżenie w łóżku. Leczenie farmakologiczne Leczenie jest uzależnione od przyczyny - choroby leżącej u podłoża ostrej niewydolności nerek. W wielu przypadkach podaje się leki moczopędne i antybiotyki.

Leczenie operacyjne W przypadku zaburzeń w odpływie moczu (np. w przebiegu kamicy nerkowej) może być konieczne leczenie zabiegowe obejmujące wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego (tzw. cewnikowanie pęcherza) lub do moczowodu poprzez cewkę moczową (tzw. sondowanie moczowodów), nakłucie nerki z odprowadzeniem moczu poprzez pozostawiony w nerce cewnik, czy zabieg operacyjny. Leczenie zabiegowe może również być konieczne przy nagłym zatkaniu tętnicy nerkowej.

---