F. ZNANIECKI, LUDZIE TERAŹNIEJSI A CYWILIZACJA PRZYSZŁOŚCI

• kryzys kulturalny - wszelka zmiana w składzie systemu sprowadzająca zmianę jego struktury, czyli zmuszająca do jego przebudowy => potocznie: negatywne, tylko zmiany "ważne"

• kryzysy indywidualne i zbiorowe

• przyczyny - dawniej czynniki naturalne

• dziś - kryzysy zbiorowe z przyczyn naturalnych znikną, w osobistych zostanie tylko śmierć

• oczekuje (Znaniecki) zaniku "tych walk niszczycielskich między ludźmi" (przepraszam, nie mogłam się powstrzymać) - więc odpada kolejna przyczyna

• zwiększają się zagrożenia związane z twórczością kulturalną samą w sobie

• kryzys często rozumiany jako zjawisko nieodłączne dla wszelkiej innowacji kulturalnej

• kryzysy kult. powstające z zapożyczenia + powstające na skutek własnej twórczości kult. społeczeństwa (nowe elementy zaburzają równowagę)

• indywidualne - przyczyną coraz większe tempo życia

• gdy innowacje zbyt częste nie ma czasu na przebudowę - kryzys zjawiskiem chronicznym (prowadzi do rozpadu systemu)

• nowe systemy nie znoszą tego lepiej niż dawne

• wzrost innowacji twórczych jest wynikiem pewnych sił kult. kulminacyjnie się potęgujących (cóż za piękna tautologia ze strony pana Z.)

• powiększa się obiektywny zasób kultury intelektualnej

• wykształcenie umysłowe => postawia wynalazcza (w znaczeniu nie tylko technicznym)

• zbiorowość daje zachętę wynalazkom

• do przyspieszenia "wynikającego z samej logiki wewnętrznej procesów twórczych" dochodzi wywołane przez naśladownictwo wynalazczości

• na pierwszy rzut oka panuje chaos

• nie ma mowy o zahamowaniu zmian kulturowych

• równowaga statyczna ani stała nie wystarczą - muszą runąć!

• możliwość usunięcia kryzysów kulturalnych - upłynnienie pewnych systemów + zasadnicza zmiana postaw wobec nich

• zmienność ma być zjawiskiem normalnym i zamierzonym =>widać to w rozwoju nowoczesnych nauk indukcyjnych

• badacz jako twórca

• w dziedzinie społecznej (powstawania i trwania grup) - podczas powstawania działają inne prawidłowości niż w już ukształtowanych (grupach) - naśladować!

• istnieją grupy, których całe istnienie jest ciągłym rozwojem - nie przechodzą kryzysów + wcale nie mają luźnej struktury (zdolność do długotrwałej solidarności)

• dynamiczna logika twórczego rozwoju jest czymś historycznie nowym => mogła zaistnieć dopiero przy odległych ideałach kulturalnych

• otwarte systemy czynności są niedostępne kryzysom

• przypuszczenia, że da się upłynnić całą kulturę duchową

• zmiana postaw uczestników

• nietrwałość systemów materialnych powoduje nietrwałość duchowych

• przewidywanie zaniku państwa i zastąpienie go przez szereg/system grup

• możliwość ilościowego zmniejszania się zainteresowań materialnych na rzec duchowych (na skutek coraz szybszego wzrostu produkcji)

• inicjatywa twórcza wymyka się przedsiębiorcom => budowanie nowych systemów materialnych staje się sztuką dla sztuki

• ustrój cywilizacji przyszłości - oparty na zasadzie równowagi dynamicznej procesów rozwojowych

• trwanie systemu duchowego wynikiem jego płodności kulturalnej

• trwanie systemu materialnego - zależy od jego użyteczności przy wyzwalaniu sił ludzkich z niewoli natury do wolności kultury (ach, ach!)

• płynność nowej cywilizacji ≠ "zawrotny pęd chaotycznych a coraz szybszych zmian, który cechuje dzisiejszą ewolucję"

myślę, że temu panu już podziękujemy

---