28.09.2008
Ekonomia jako nauka
Przedmiot ekonomi, geneza nazwy
Oikos- dom
Nomos- prawo
Oikonomikos- dzieło Arystotelesa- prawa domu- autor opisywał zasady funkcjonowania gospodarstwa domowego typu niewolniczego.
1615r.- Antoine de Montchrerien „Traktat o ekonomi politycznej”
Politikos- społeczeństwo, społeczny
Pisał o gospodarce jako całości. Zajmował się tym co dotyczyło całego społeczeństwo. Zajmował się finansami społecznymi, publicznymi
1890r.- Alfred Marshall „Zasady ekonomiki”
Chciał podkreślić zmatematyzowany stosunek do ekonomi.
Współcześnie- mikro i makroekonomia
Mikroekonomia- Zajmuje się pojedynczymi elementami gospodarczymi (gosp. domowe, gosp. rolne, zakład rzemieślniczy, przedsiębiorstwo, bank) oraz rynkami pojedynczych dóbr.
Makroekonomia- przy dwu- stopniowym podziale gospodarki na mikro i makro, makroekonomia zajmuje się gospodarką jako całością oraz częściami gospodarki (z punktu widzenia regionalnego oraz z punktu widzenia zagranicznego [należy uwzględnić otoczenie zagraniczne]
Czasami wyróżniamy poziom średni- mezoskale, mezoekonomie to wtedy do mezogospodarki zaliczamy części gospodarki.
Sposoby podejścia do badań ekonomicznych
Ekonomia pozytywna- ma charakter obiektywny, opisuje sytuacje gospodarczą, nie wystawia oceny.
Ekonomia normatywna (postulatywna)- opisuje rzeczywistość gosp. oraz ocenia ją, ma charakter subiektywny, udziela wskazówek dla polityki zagranicznej.
Ekonomia- zajmuje się badaniem praw ekonomicznych (tych które rządzą procesem gospodarowania- produkcji, podziału, wymiany, konsumpcji)
Zjawiska ekonomiczne- wszelkie fakty dotyczące procesu gospodarowania
Kategoria ekonomiczna- pojęcie abstrakcyjne, odzwierciedlające najbardziej istotne cechy zjawisk gospodarczych np. płaca, zysk, stopa procentowa, dochód narodowy, cena, inflacja, bezrobocie.
Są różne rodzaje cen: minimalne, maksymalne, urzędowe, monopolowe, wolno- rynkowe, które różnią się cechami szczegółowymi. Jest jedna cecha wspólna, ogólnie istotna
Cena- to ilość jednostek pieniężnych przypadających na jednostkę towaru
Prawo ekonomiczne- jest to związek przynajmniej 2 kategorii ekonomicznych. Prawem jest związek względnie trwały, konieczny, nieprzypadkowy.
(Względnie trwały- prawa działają w określonych warunkach
konieczny i nieprzypadkowy - powtarzalne w danych warunkach)
Cechy praw ekonomicznych:
Prawa są obiektywne, niezależne od naszej świadomości
Prawa są żywiołowe, niezależne od naszej woli, skutki działania prawa (w tym i negatywne) nastąpią
Prawa mają charakter historyczny, działają w określonych warunkach
Mają charakter statystyczny, stochastyczny, są wykrywalne w wielkiej masie
Prawa ekonomiczne a prawa ekonomi jako nauki
Prawa ekonomi jako nauki- to te prawa ekonomiczne, które zostały przez ekonomie odkryte, sformułowane i ogłoszone.
Teoria ekonomiczna- zbiór praw ekonomicznych dotyczących jakiegoś aspektu gospodarki, uproszczony obraz tego jak gospodarka lub jej fragmęty funkcjonują w danych warunkach
Model ekonomiczny- (to samo co teoria ekonomiczna) - wąskie znaczenie
zbiór założeń upraszczających - szerokie znaczenie
2 rodzaje modeli ekonomicznych ze względu na język:
- opisowa
- mat- cybernetyczne
2 rodzaje zmiennych modeli:
- zmienne egzogeniczne (nie zależą od elementów modelu, są zewnętrzne w stosunku do modelu)
- zmienne endogeniczne (zależą od elementów modelu, wewnętrzne)
Cena jako zmienna endogeniczna:
- modelem jest rynek na którym cena kształtuje się pod wpływem popyty i podaży.
Cena jako zmienna egzogeniczna:
- modelem jest gospodarstwo domowe, które w swych decyzjach ekonomicznych bierze pod uwagę cenę ukształtowaną na rynku
Ceteris Paribus- przy założeniu, że inne czynniki są niezmienione
Paradygmat- podstawa danej nauki, powszechnie akceptowana teoria
Ekonomia bada jak ludzie radzą sobie z rzadkością czyli jak dokonują alokacji ograniczonych zasobów między liczne często konkurujące ze sobą potrzeby.
Rzadkość to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego w danym czasie, luka między potrzebami a możliwościami ich zaspokojenia.
Zasoby- to podstawowe elementy używane w procesie gospodarowania
Adam Shith- wyróżnił zasoby:
Kapitał (wszelki wynik procesu produkcyjnego który dalej używany jest do produkcji dóbr)
Praca (każdy sposób w jaki ludzka energia fizyczna i umysłowa może być sensownie wydatkowana dla osiągnięcia celu gospodarczego
Ziemia (powierzchnia + gosp. naturalne)
Współcześnie dodaje się jeszcze technikę i technologię, talent przedsiębiorczości, czas
Technologia- nauka o technikach
Technika gospodarowania- sposób łączenia środków w określonych proporcjach dla osiągnięcia celu